Fred van Nus: ‘ik zie het urinestoma nu als
mijn vriend!’
Bo van Schijndel ondersteunt patiënten door middel van voedingsadviezen. Soms gaat
het om het tegengaan van ondervoeding. Steeds vaker gaat het ook om prevalidatieprogramma’s.
Hierbij volgt een patiënt vóór een medische ingreep een traject om zowel
zijn fysieke conditie als voeding te optimaliseren.
De Bricker-operatie is één van de ingrepen
waar met prevalidatie wordt gewerkt.
Bo: “Vaak is dit urgent. De patiënt heeft maar
een paar weken tot de operatie plaatsvindt.
Geen tijd te verliezen dus. De patiënt weet dat
en is meestal zeer gemotiveerd om mee te
werken. De collega’s van fysiotherapie werken
aan de fysieke conditie. Ikzelf en mijn zestien
collega-diëtisten richten ons op het voedingspatroon.”
Spieropbouw
“Ons streven is het gewicht zo stabiel
mogelijk te houden in aanloop naar de
ingreep. De inname van zoveel mogelijk
eiwitten is belangrijk. Eiwitten zijn een
essentiële bouwstof van ons lichaam.
Ze zorgen voor wondgenezing en herstel én
dragen bij aan spieropbouw en spierbehoud.
We sluiten aan op wat mensen van nature al
eten en drinken. Liefst werken we met
‘gewone voeding’ zoals eieren, noten,
vleeswaren, kaas en zuivelproducten.
Belangrijk is dat als een patiënt intensief
heeft gesport, hij daarna ook een ruime portie
eiwitten nuttigt. Dat kan een milkshake of een
reep zijn. We adviseren patiënten ook om in
deze periode extra vitamine D te gebruiken.
Dit kan de spierkracht en spierfunctie positief
beïnvloeden. Alles om de patiënt zo fit
mogelijk de operatie in te laten gaan.”
Fred (77) en Mia van Nus wonen in Venray. In juli bleek Fred blaaskanker te hebben,
hij is net hersteld van een zware operatie. Nadat de tumor was verwijderd, volgde een
tweede ingreep waarbij de blaas in z’n geheel is weggehaald en hij een urinestoma kreeg.
Freds herstel verliep voorspoedig. En dat komt volgens de artsen vooral omdat hij een
zogenaamd prevalidatie-programma heeft gevolgd, waardoor hij met een goede conditie
de operatie inging. ‘Prevalidatie’ is een samenvoeging van de woorden pre (voor) en
revalidatie (gezond maken). Met andere woorden, we helpen de patiënt fitter te worden in
voorbereiding op de operatie. Bijvoorbeeld via fysiotherapie en voedingsadvies.
Voor Fred was het de tweede keer dat hij
met kanker te maken kreeg. In 2009 werd
prostaatkanker bij hem ontdekt. Omdat er
ook uitzaaiingen waren naar zijn bekken,
kreeg Fred eerst bestralingen en daarna zes
jaar lang hormoonspuiten. Fred: “Na tien
jaar was de kanker zo goed als verdwenen,
de behandelend specialist vond dat heel
bijzonder.”
Bricker-ingreep
“Afgelopen zomer had ik af en toe wat bloed
in de urine. Dat werd erger en toen is mijn
blaas gecheckt. De kans op een tumor leek
heel klein, maar hij zat er wel degelijk en was
langzaamaan gegroeid. Daarna ging alles in
een sneltreinvaart. De tumor moest er zo snel
mogelijk uit. Toen werd ook duidelijk dat de
hele blaas, moest worden weggehaald omdat
er verklevingen en beschadigingen waren
ontstaan door de eerdere bestralingen. Ik heb
vervolgens een goed gesprek gehad met de
geriater, de uroloog en de stomaverpleegkundige.
Ze wilden in mijn geval de
Bricker-techniek toepassen, waarbij de
urineleiders op een stuk dunne darm worden
geplaatst, dat via mijn buikwand naar buiten
loopt en daar op een urinestoma wordt
aangesloten. Op dat moment zit je in een
rollercoaster van emoties. Het overkomt je,
maar je móet en je wílt door. Inmiddels zie ik
het urinestoma als ‘mijn vriend’!”
Fit de operatie in
“Een training om fitter de operatie in te gaan.
Ik zag daar meteen het nut van in, omdat je
er zelf actief aan kunt bijdragen. Ik heb maar
twee weken actief kunnen trainen, toen was
de ingreep al. Maar toch, die twee weken
hebben het verschil gemaakt: twee maal per
week naar het ziekenhuis voor intensieve
oefeningen op de fiets, met gewichten en
sit-ups. Thuis deed ik dat dan nog eens
dunnetjes over. Daarnaast kreeg ik goede
voedingsadviezen: vooral veel eiwitten eten,
maar ook noten en vitamine D.”
Proefrijden
“Zo ging ik ‘gesterkt’ de operatie in. Ook na de
ingreep ben ik blijven oefenen: zo liep ik
dagelijks wel dertig keer in ons appartement
van de deur naar het balkon en terug, meters
maken. Half oktober was mijn herstel zo goed
als compleet. Ik ben VieCuri heel dankbaar,
maar ook mijn vrouw Mia. Zij reed twee keer
per dag naar mij naar Venlo. Mia: “En dat
terwijl ik al vijf jaar niet meer achter het stuur
zat. Ik ben toen eerst even gaan proefrijden.
Gelukkig is het allemaal goed gekomen.”
Diëtist Bo van Schijndel: eiwitrijke
voeding maakt de patiënt sterker
Een goede training kan bij de Brickeroperatie
echt het verschil maken
Tekst: Frank Heijster
Foto’s: PCL photography
www.viecuri.nl
“VieCuri stelde me
voor om een
prevalidatie-traject
te volgen.”
Bij patiënten met een ernstige vorm van blaaskanker, moet niet alleen de tumor,
maar ook de blaas worden verwijderd. De urineleiders worden hierna op een stuk
dunne darm geplaatst, dat via een opening aan de buikwand wordt vastgehecht.
Hier wordt een urinestoma op aangesloten. Uroloog Aswin Meier zegt over deze
ingreep: “De Bricker-operatie is één van de zwaarste, zo niet de zwaarste ingreep die
we in VieCuri uitvoeren.”
We weten inmiddels dat als de patiënt vóór
zo’n zware ingreep een goede training heeft
gevolgd, met nadruk op de fysieke conditie
en juiste voeding, de kans op goed herstel
sterk toeneemt. “Vergelijk het met een beklimming
van de Mont Ventoux: ongetraind
kom je die berg niet op. Bricker is een heel
hoge berg; complicaties liggen op de loer.
Het prevalidatie-programma verhoogt de
kans op een goed herstel aanmerkelijk.”
De Bricker-operatie
Normaal gesproken loopt de urine via de beide urineleiders naar de blaas waar het
tijdelijk wordt opgeslagen. Via de plasbuis verlaat de urine het lichaam. Na de
Bricker-operatie kan dit niet meer: de blaas is verwijderd en de urineleiders zijn op een
stuk dunne darm geplaatst, dat bij de patiënt is weggehaald. De peristaltische werking
van de darm blijft hierbij intact, waardoor de urine naar buiten wordt geperst.
De dunne darm ‘leiding’ wordt door een opening in de buik naar buiten geleid en
vastgehecht aan de buikwand, waar het wordt aangesloten op een urinestoma, dat
dagelijks wordt vervangen.