woensdag 13. 01. 2021 REGIO 3
WAAT E WAER
COLUMN
‘Maasgouw heeft veel te bieden op
het gebied van historie’, zo las ik
zaterdag in De Limburger. Dit trof
mij als redactiesecretaris van De
Maasgouw aangenaam. Inderdaad,
Koninklijk LGOG doet al ruim 140
jaar zijn best om via dit tijdschrift
veel te bieden op het gebied van
historie. Het is dus opgevallen,
mooi. Glimmend verder lezend zag
ik echter dat het over de fusiegemeente
Dorpsraad moedigt aan
wenskaartje te versturen
Ontdek ons
online &
schrijf je in
derooipannen.nl
FRITS NIES
Molenaar Jan Moonen voor het waterrad van de Broekmolen in Stramproy. FOTO ARJANNE VAN VOORST
STRAMPROY
Broekmolen is pronkstuk
van eeuwenoude techniek
OP ZOEK NAAR
EEN OPLEIDING?
Maasgouw ging. Erger
nog, over haar identiteitscrisis. Na
veertien jaar is er nog steeds geen
gemene deler gevonden voor deze
samengestelde breuk van tien
kerkdorpen langs de Maas in
MiddenLimburg.
De Maasgouwenaar
blijkt niet te bestaan. Evenmin
overigens als de Leudaller, de
Roerdaler, PeelenMaaser
en
EchtSusterenaar.
Het zal de
inwoners een zorg zijn. Bestuurlijke
herindeling wint het nooit van
lotsverbondenheid. Wie van daar
is, zal niet van hier zijn, en omgekeerd.
Zo ook de burgemeester
van Maasgouw; die is van Weert
(binnenkort weer?).
Wethouder Johan Lalieu laat het
er niet bij zitten. Hoe gaat zoiets in
lockdown? Zit een van z’n ambtenaren
thuis online te werken,
terwijl de kinderen al zoomend
aan dezelfde keukentafel huiswerk
krijgen: maak een werkstuk over
verbinding. Bedenkt zo’n slimme
scholier een canon, met erfgoedverhalen
‘als parels aan een snoer’.
De vader, educatief over de
schouder meekijkend, krijgt een
eurekamoment
en roept online
naar zijn wethouder: ‘Johan, ik heb
het!’ Vervolgens slaat zo’n wethouder
door en krijgt visioenen van
‘bepaalde arrangementen als
onderdeel van een beleving door
de recreant’. Immers, geen
integratie zonder recreatie.
Gelukkig loopt parallel hieraan ook
een levensreddend project van het
Samenwerkingsverband MiddenLimburg,
inmiddels 2.0. Onder de
titel Laat het landschap u verrassen
moeten we nu samen ‘het landschap
als gemeenschappelijke
deler’, nee sterker, ‘als basis van de
hele samenleving’ leren ontdekken.
Kijk, daar kan Johan wat mee.
Zeker nu er al een ‘koersdocument’
is, een tiet geld voor extern
onderzoek en een kar die Geert
Gabriëls van Weert gaat trekken.
Hoe kom je anders verder? Men
kiest ook voor ‘focus en op maat’
en voor verschillende ‘lijnen’,
waarvan een met de opdracht
‘doorgaan met wat goed is’. Dit kan
niet meer misgaan. Ik zie ons allen
al met de nieuwe heemkundevereniging
HeelWessem
achter de
kar van Geert aan wandelen rond
de gemeenschappelijke deler van
de MiddenLimburgse
Maasplassen,
op zoek naar arrangementen
waarmee we beleving kunnen
recreëren in een canon voor
Maasgouw. Even allemaal samen
graag: ‘Vader Jacob…’
REAGEREN?
f.nies@me.com
Canon
Vanaf 2015 is Jan vrijwillige molenaar
op de Broekmolen. Samen met
Jos Schuffelen onderhoudt hij de
molen en geeft rondleidingen. „Toen
ik op de molen kwam, was ze helemaal
onderkomen. Het dak lag
open. Wind en regen hadden vrijspel.
Hierdoor kon de houtworm
grote stukken hout opvreten.” Ter
illustratie pakt Jan een verrotte
rondsel (tandwiel) erbij. „Als eerste
hebben we het dak gedicht en een
toilet gemaakt.” Daarna hebben de
mannen stap voor stap het mechanisme
van de molen vervangen. Alles
zo veel mogelijk met oorspronkelijke
materialen, dezelfde houtsoort
en met inachtneming van de oude
mechanische processen. Veel hulp
hebben ze gekregen van Jac Nijs,
een oude rot in het vak en Renee
Luys, toentertijd leerlingmolenaar
en nu molenaar op de Sint Anna molen
in Tungelroy.
Koppelstenen
Vooral de techniek en het zoeken
naar oplossingen vindt Jan boeiend.
„Kijk eens hoe alles in elkaar grijpt
en in beweging zet. Een eeuwenoude
techniek die nog steeds functioneert.
Door de eenvoud ervan, kun
je zelf veel doen. Ook nu nog anno
2021.” Het bijzondere van de Broekmolen
is dat ze drie koppelstenen
heeft en de aandrijving helemaal
van hout is. „De molen staat aan,
maar je hoort hem bijna niet. Dat
komt door het hout.” Door de afzonderlijke
koppelstenen kan de molen
drie producten maken. Mais breken
voor veevoer, graan malen en meel
verfijnen tot bloem.
In 1474 verleende het Stift van
Thorn toestemming om de Sint Jan
molen en de Broekmolen in Stramproy
te bouwen. Een wind
en een
watermolen. Meerdere keren is de
Broekmolen van eigenaar gewisseld.
Wiel Jacobs was midden jaren
vijftig van de vorige eeuw de laatste
beroepsmolenaar. Daarna raakte
de molen in verval. In 1975 verrichtte
Adriaens Molenbouw uit Weert
restauratiewerkzaamheden, maar
daarna veranderde de molen weer
in een bouwval. „In 2015 stond er
een oproep in de Gilde Brief, het
vakblad van het Gilde van Vrijwillige
Molenaars (GVM), om met vrijwilligers
de molen te gaan herstellen.
Ik draaide toen al op de molen in
Tungelroy. Ik heb me aangemeld en
ben er gebleven.”
Jeugd
Ondanks dat de molen afgelegen in
het Stramprooierbroek ligt, weten
veel wandelaars en fietsers de watermolen
te vinden. „We hebben
weleens driehonderd bezoekers op
één dag gehad.” Ook schoolklassen,
scouting,
familie
en vriendengroepen
hebben de molen ontdekt. Het
valt Jan op dat de jeugd zo geïnteresseerd
is. „In een kring, zittend op
de houten vloer, luisteren ze geboeid
naar het verhaal over een machine
die zo’n driehonderd jaar oud
is.”
Meer informatie op www.broekmolen.nl.
Op een druilige januaridag brandt
een kleine houtkachel knus in de
Broekmolen aan de Grensweg in
Stramproy. De huidige molenaar,
Jan Moonen uit Stramproy, heeft
samen met andere vrijwilligers heel
wat uurtjes in het herstellen van de
molen gestoken.
DOOR ARJANNE VAN VOORST
Een kaartje ontvangen is altijd leuk.
Een kaartje sturen ook. Vandaar
dat de Dorpsraad Ospel een setje
wenskaarten heeft ontwikkeld die
verstuurd kunnen worden naar bijvoorbeeld
mensen die eenzaam zijn
of weinig sociale contacten hebben.
Kortom, iemand die in deze donkere
maanden wat extra aandacht kan
gebruiken. De kaartjes zijn bij inwoners
van Ospel op de deurmat gevallen.
„Het fijnste is dat dit naar inwoners
onderling wordt verstuurd”, zo
laten de initiatiefnemers weten.
Mensen die een kaartje versturen,
of bij iemand op bezoek gaan wordt
gevraagd daar een leuke foto van te
maken. Onder de mooiste inzendingen
wordt een leuke attentie verloot.
De foto kan gestuurd worden
naar bestuur@dorpsraadospel.
nl.
Wie het setje kaarten gemist heeft
kan terecht bij COOP Phicoop aan
de O.L. Vrouwestraat in Ospel.
OSPEL