Woensdag 18. 01. 2023 11
Kostbaar monnikenwerk
Enkele bladzijden uit het Roermondse Corpus Iuris Civilis. Foto Gemeentearchief Roermond
Kun je wat meer over haar vertellen?
„Helaas was het ontstoken oog van
Jacky zo beschadigd, dat we het
operatief moesten laten verwijderen.
Hiervan heeft ze weinig last gehad,
en ze is weer goed hersteld.
Katten zijn gelukkig heel flexibel en
kunnen ze zich doorgaans prima
behelpen met zo’n handicap.”
Waar zou Jacky zich goed op haar
gemak voelen?
„Omdat ze niet meer zoveel ziet als
zou moeten, kan ze het beste in een
omgeving vertoeven waar niet te
veel verandert en ze de rust heeft
om alles om haar heen te verkennen
en in zich op kan nemen. Het zou fijn
zijn als ze bij een baasje zou komen
dat van haar handicap net zo weinig
een probleem maakt als dat ze het
zelf doet.”
Komende maandag is de Internationale
Dag van het Handschrift. De
organisatoren vragen aandacht
voor het goed leren schrijven, juist
in deze digitale tijden. In de
middeleeuwen was schrijven iets
voor de ‘happy few’. Het Gemeentearchief
Roermond bezit daar een
schitterend voorbeeld van.
Dier van de week
Ben je geïnteresseerd in dit dier? Neem dan vrijblijvend contact op met De Beestenboel
via tel. 0495-563981, e-mail asielweert@planet.nl of kijk op de Facebookpagina.
Dierenasiel De Beestenboel vangt
voor bijna heel Midden-Limburg de
honden en katten op. Genoeg
aanbod dus voor Anne Vleeshouwers
om elke week voor één van
deze dieren extra aandacht te
vragen. Deze week is Jacky aan de
beurt, een gesteriliseerd poesje
van ongeveer een half jaar.
Hoe is Jacky in het asiel terechtgekomen?
„Sommige dieren hebben de pech
om niet meteen in een gouden
mandje te belanden. Dit geldt ook
voor Jacky die ergens buiten is geboren
en al als heel klein katje een
flinke infectie aan haar oog heeft
opgelopen. Gelukkig is ze op tijd gevonden
en opgevangen waarna ze
in het asiel is ondergebracht, waar
het oogje nog een tijd is behandeld.”
REGIO
thorn
Wim Daniëls te gast
bij Torna | Cultura
Torna | Cultura opent het culturele
seizoen 2023 op zondag 22 januari
in Aod Thoear aan de Steegputstraat
2 in Thorn.
Uitgenodigd is onder meer schrijver
en taalkundige Wim Daniëls. Hij
schreef De Dikke Daniëls, treedt regelmatig
cabaretvoorstellingen en presenteert
tv-programma’s. Ook schreef
hij het Groot Dictee der Nederlandse
taal 2022.
Edward Bongers uit Thorn laat zien
wat het gebruik van elektrische
deelauto’s specifiek zou kunnen betekenen
betrekking tot parkeerdruk, verkeersveiligheid
Judith Evers, medewerker van Bibliocenter
over de omvorming van de bibliotheken.
Singer-songwriter Kris van Son
zingt een mix van country en pop
met hier en daar een uitstapje naar
het onbekende, zichzelf daarbij begeleidend
Presentator Henk van Neerven vervult
de rol van gastheer.
Het programma begint om 14.30 uur, de zaal
is open vanaf 13.45 uur. De entree bedraagt 6
euro.
Wim Daniëls. Foto josje deekens
horn
op met theatercolleges en
voor het witte stadje met
en duurzaamheid.
in Maasgouw, vertelt
op de gitaar.
Kaartverkoop voor bonte
avonden Sjaopsköp
De bontje aovendj van de Sjaopsköp
Häör vindt dit jaar plaats op zaterdag
4 februari in De Postkoets aan
de Posthuisweg 13 in Horn. Kaarten
voor de voorstelling, die om 20.00
uur begint, kosten 12,50 euro en zijn
uitsluitend te koop bij Spar Ruud en
Sylvia Vermeulen aan de Rijksweg
20 in Horn.
echt
Expositie Marjolein
Innemee in Cultuurhuis
In de grote zaal en het grand café
van het Cultuurhuis Edith Stein aan
de Plats 1 in Echt is tot en met 24 februari
een expositie te zien met
werken van Marjolein Innemee. De
tentoonstelling omvat diverse grote
werken en pentekeningen van de
kunstenares. Het kleurrijke werk
van Marjolein Innemee wordt gekenmerkt
door het gebruik van
sterke lijnen. Innemee schildert en
tekent al vanaf jonge leeftijd voornamelijk
portretten van mens, dier
en landschappen. De expositie is tijdens
openingstijden van het museum
gratis te bezoeken.
van nul tot nu
Door Gerard van de Garde, GemeentEarchiEf Roermond
Het absolute topstuk van het Gemeentearchief
is het Corpus Iuris Civilis
uit de veertiende eeuw. Drie
enorme boeken, prachtig geïllustreerd
met schilderijtjes op miniatuurformaat,
vaak met een gouden
achtergrond. Het archief bezit alleen
de delen 1, 2 en 5 van de serie.
Deel 3 en 4 ontbreken. Ook hebben
de boeken de eeuwen niet onbeschadigd
doorstaan. Sommige miniaturen
zijn uit de bladzijden gesneden.
Maar wat er over is, is nog
steeds indrukwekkend, en heel
kostbaar.
De boeken dateren van vóór de uitvinding
van de boekdrukkunst. Ze
zijn met de hand geschreven op perkament
en ook met de hand geïllustreerd.
Dat was moeizaam en tijdrovend
werk, dat gedaan werd door
specialisten. Nog maar weinig mensen
konden lezen en schrijven. De
meesten waren monniken en nonnen.
Het kopiëren en illustreren van
boeken was in de middeleeuwen letterlijk
monnikenwerk.
Het Corpus Iuris Civilis
In 476 na Christus ging het West-
Romeinse rijk ten onder. Het Oost-
Romeinse rijk rond de hoofdstad
Constantinopel (nu Istanbul) bleef
nog lang bestaan. De Oost-Romeinse
keizer Justinianus liet rond het
jaar 530 de versnipperde rechtsregels
en het gewoonterecht van de
Romeinen samenvatten in een serie
wetboeken, die samen het Corpus
Iuris Civilis worden genoemd, de
‘verzameling van het burgerlijk
recht’. Deze wetboeken werden later
ook gebruikt in West-Europa. In
de middeleeuwen had zo ongeveer
elke plaats zijn eigen rechtsregels
en gewoontes. Dat veroorzaakte onduidelijkheid
en conflicten. Daarom
werd steeds vaker het Romeinse
recht geraadpleegd: wat zegt het
Corpus Iuris Civilis hierover, helpt
bibliotheek van het stadsbestuur,
dat tegelijk de stedelijke rechtbank
vormde. De meeste bestuurders/
rechters kwamen uit rijke families
en velen hadden rechten gestudeerd.
Misschien is het Corpus Iuris
Civilis afkomstig van één van hen.
De bibliotheek van het Gemeentearchief
bezit duizenden boeken
over de geschiedenis van Roermond
en omgeving. Bezoekers kunnen
de boeken raadplegen op de studiezaal.
Maar het Corpus Iuris Civilis
mag alleen door specialisten
worden ingezien. Wel worden de
boeken – heel voorzichtig – getoond
tijdens rondleidingen in het archief.
Meer geschiedenis van Roermond op
www.archiefroermond.nl/nl/roermondsverleden/
verhalen.
dat ons misschien verder? De
rechtsgeleerde Irnerius stichtte in
1088 in het Italiaanse Bologna een
school voor de bestudering van het
Romeinse recht, die uitgroeide tot
de eerste westerse universiteit. Het
Corpus Iuris Civilis werd in vele
exemplaren gekopieerd. De wetsteksten
werden aangevuld met
commentaren en interpretaties in
de kantlijn, zogenaamde glossen.
Rechtenstudenten in Bologna
moesten een eigen set bezitten.
Het Romeinse recht was in 1807 een
belangrijk voorbeeld voor het Burgerlijk
Wetboek van Napoleon. En
dat werd later een voorbeeld voor
de wetgeving in de meeste landen
van de wereld, behalve de Engelstalige
landen.
Roermondse exemplaar
De editie die in Roermond bewaard
wordt, is rond 1335 gemaakt in Bologna.
Het is een zeer luxe uitvoering,
geïllustreerd met randdecoraties,
versierde beginhoofdletters en
miniaturen. Kunsthistorici hebben
vijf kunstenaars geïdentificeerd die
aan de boeken hebben meegewerkt:
de Illustratore (echte naam onbekend),
de Meester van B18 (naam ook
onbekend), Lando di Antonio, Nicoló
da Bologna en een zekere Marco,
die zijn naam in kleine lettertjes op
een miniatuur achterliet: ‘Ma(r)co
chi te fe(cit)’ (Marco die jou heeft gemaakt).
Hoe de drie boeken in Roermond terechtkwamen,
weten we niet. Volgens
een catalogus uit ca. 1720 behoorden
ze toen in ieder geval tot de