Woensdag 01. 02. 2023 REGIO 13
literaire hoek
Hart van Heerlen
Ondanks zijn humor was Paul juist
zeer serieus. Hij maakte zich druk om
alles en was een hulp voor iedereen.
Dat maakte hem tot een beminnelijke
figuur waardoor hij een bindende
persoon was in de groep vrienden,
hemelbestormers en kroegtijgers.
Zijn bewondering voor schrijvers,
kunstenaars en muzikanten stak hij
nooit onder stoelen of banken. Diep in
hem leefde het verlangen zelf ook
schrijver te zijn. Heel af en toe kwam
hij met iets naar buiten, zoals in de
zes Heerlense verhalen in de bundel
Darrenslacht, die ik met instemming
heb gelezen. En met de wonderschone
novelle Centrumback.
Paul zat vol verhalen. Veel van wat hij
te vertellen had ging over zijn familie,
buren, vrienden. Heel groot was zijn
wereld niet. Heerlen was zijn heimat.
Ook al was hij idolaat van India en
Bhutan, waar hij een paar maal was
geweest.
Begin jaren zestig was Limburg af en
Heerlen in het bijzonder. Er was een
nieuwe schouwburg, een V&D met
supermarkt en winkelcentrum ‘t
Loon. In Centrumback heeft Paul
mooi geschreven over hoe dat allemaal
tot stand kwam, na sloop van
zijn oude buurt. Het is een verhaal vol
heimwee naar het clubje voetballende
jongens, ergens op een veldje tussen
de Saroleastraat, het Warnasgatske
en de Schinkelstraat. Paul
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Ton van Reen over Paul
van der Velden.
In de jaren zestig en zeventig was er
in Heerlen een groepje jonge schrijvers
actief. Hun trefpunt was boekhandel
Feijen, waar zanger-dichter
Peter Smits de scepter zwaaide. We
kwamen daar op donderdagmiddag
bij elkaar om de nieuwe tijdschriften
te lezen: Vrij Nederland, De Groene, De
Nieuwe Linie, Playboy en Hitweek, die
alleen bij Feijen te koop waren. Jon
Erkens, dichter en activist. Joost Primowees
van literair antiquariaat ’t
Raethuys. Fervent lezer Harrie Muytjens.
Hennie Jetzes, die later begon
met Uitgeverij Azul. Onderwijzer
Paul van der Velden. De leraren Nederlands
Ton Gommans en Jacques
Kersten en schrijver dezes.
Vaak eindigde de middag bij café Bijsmans
in sjaele waazel en in grootse
plannen, vooral om Heerlen aan het
lezen te krijgen, omdat we vonden dat
Heerlen een literaire woestijn was.
Met nog wat muzikale medestanders
richtte de groep het literair café De
Nor op, dat nu nog voortleeft als De
Nieuwe Nor, en voerden ze leesacties
op de Promenade.
Leo deden eraan mee. De jeugdige
Hans Hendriks bracht met vriend Jo
Robeerst, ze waren een jaar of vijftien
oud, het literaire blaadje Tsak-Tsak
uit, onder meer met erotische verhalen
van Apollinaire. Dat gaf trammelant
op school en gedoe met de politie.
Na enkele jaren vertrokken de meest
actieve jongeren uit Heerlen, vooral
om elders te gaan studeren. Paul van
der Velden bleef.
Na zijn overlijden in 2011 hebben zijn
vrienden het boek Kom je buiten spelen
over hem gemaakt en werd er in
Heerlen een boekhandel naar hem
genoemd. Zo leeft hij voort.
in. De straatjes in de binnenstad
moesten verdwijnen. Kortom, Heerlen
ging op de schop.
Zijn boek was een meesterwerk. De
titel Centrumback heeft nog een tweede,
verborgen betekenis. Paul wilde
het oude centrum van Heerlen terug.
In die jaren kwam de jeugd in beweging.
Ook in Heerlen sloten jongeren
zoals Paul zich aan bij ludieke groepen
als Provo en de Zwarte Kabouters.
Bij vormingscentrum Inpoet
ontstond het Uniek Ludiek Sirkus,
waarvan de sterren gemiddeld 17
jaar jong waren, dat optrad voor een
publiek van gelijkgezinden, vooral
scholieren. Ook Paul en zijn broer
Archieffoto Bram Budel
heeft een vaste plaats als centrumback,
de aanvoerder die niet zo veel
hoeft te rennen, maar aanstuurt. De
meeste ballen eindigen in het prikkeldraad
rond het kantoor van de Katholieke
Mijnwerkersbond.
Ik besefte ik dat het boek niet over de
jongetjes ging, maar over wat de jongetjes
zagen: de stad. En over de hypocriete
grotemensenwereld, de
hoerenloper die zelfmoord pleegde,
de profvoetballer die zijn lief verloor
en alcoholist werd, de hypocriete
geestelijken, de benepen middenstanders.
De bestuurders die zagen
dat de stad achterbleef en dat alles
anders moest: vooruit, de toekomst
DOOR TON VAN REEN
AUTO
Autotest
Nio ET7: unieke en functionele, maar dure EV
pakket (445 kilometer), 100 kWh
(580 kilometer) en 150 kWh (tot 1000
kilometer). Je kunt het accupakket
aan de AC-lader met 11 kW opladen
en aan de DC-lader met 130 kW. Nio
zet daarnaast in op swapping stations.
Dit houdt in dat je met je auto naar
een geautomatiseerde garage gaat en
daar in een paar minuten je accupakket
kunt laten verwisselen.
Voor een maandelijks opzegbaar
abonnement betaal je 1600 euro. Kies
je voor een abonnement van 36 maanden,
dan ben je 1300 euro kwijt (1250
kilometer per maand). In beide gevallen
heb je dan het 75 kWh-accupakket.
Eindoordeel
De Nio ET7 is een prachtige, goed rijdende,
functionele EV met unieke
technische features. Maar ook met
een ontzettend duur prijskaartje.
SPECIFICATIES
Nio ET7
Prijs: € 1299 per maand
Topsnelheid: 200 km/h
Acc. 0-100: 3,8 s
Gem. verbruik: 17 kWh/100 km
Motor: 2 synchroonmotoren perm.
magneet
Transmissie: eentraps reductieversnelling,
vierwielaandrijving
Massa leeg: 2359 kg
terieur. De sedan biedt altijd plek aan
vijf personen, die zowel voor- als achterin
veel ruimte hebben. Wel laat de
hoofdruimte voor de passagiers op de
achterbank te wensen over. Het interieur
is opvallend minimalistisch
vormgegeven. Geen ventilatieroosters,
die zitten tussen het dashboard
verwerkt, weinig knoppen, materialen
die makkelijk schoon te maken
zijn en zo min mogelijk bacteriën
vasthouden.
De stoelen zitten goed en bieden
voorzieningen als stoelventilatie en
massagefunctie. Het dashboardkastje
is opgeofferd voor meer beenruimte.
Nio komt zelfs met een augmented
reality 3D-bril, waardoor de passagier
een groot bioscoopscherm van
ongeveer 130 inch voor zich ziet. De
bril kost 330 euro extra. Ook op de
achterbank ben je van alle gemakken
voorzien. Je hebt ook hier stoelventilatie,
stoelverwarming en massagefuncties.
Via het touchscreen tussen
de twee voorstoelen kun je vanaf de
achterbank zelfs muziek doorspoelen
en stopzetten.
Sommige software is gewoon nog
niet ver genoeg ontwikkeld, maar er
zijn ook functionaliteiten die erg goed
werken. Zo is er een fysieke knop voor
de rijmodus, waarna je de gekozen instelling
kunt bevestigen op het
scherm. Door de combinatie van dit
beperkte aantal fysieke knoppen en
de touchscreenfunctionaliteiten heb
je de basics snel onder de knie.
Zet je zoveel mogelijk techniek en
software uit, dan is het een rustige autobahncruiser.
Weinig windgeruis,
een goede wegligging, een fijn onderstel
en voldoende vermogen. De auto
beschikt over twee elektromotoren.
Een van 180 kilowatt op de vooras en
een van 300 kilowatt op de achteras.
Tezamen zijn deze in Sport+-modus
goed voor 480 kW, zo’n 654 pk. Het
koppel ligt op 850 Nm. Hiermee
sprint je in 3,8 seconden van 0 naar
100 km/h. De begrenzer grijpt in bij
200 km/h. Iedere ET7 komt met dezelfde
aandrijflijn. Wel kun je kiezen
uit verschillende accu’s 75 kWh-accu-
Nio
ET7.
Foto
Nio
Met Nio wordt er opnieuw een
Chinees merk geïntroduceerd op
de Nederlandse markt. In eerste
instantie komt de fabrikant met
drie modellen: de EL7, ET5 en de
ET7. Met dit laatste model wordt
afgetrapt.
Door Stijn Kuster
Nio belooft dat de E1T7 dankzij 33
sensoren en camera’ volgens niveau 4
autonoom moet kunnen rijden. Dit
houdt in zelf op- en afritten nemen.
De bestuurder hoeft enkel in te grijpen
in complexe situaties en bij extreme
weersomstandigheden. Meer
dan deze rij-assistent kon nog niet getest
worden, al lijkt het softwarematige
nog niet helemaal goed te gaan.
Nog meer software die wel een kleine
update kan gebruiken, vinden we in
de vorm van spraakassistent Nome.
Het idee is dat je niet in het luchtledige
praat, maar tegen de virtuele persoonlijkheid
die zijn hoofd naar jou
toekeert als je tegen ‘m praat. Een gemiste
kans is dat Nome niet altijd
goed naar je opdrachten luistert en
de zoekopdrachten en functionaliteiten
erg beperkt zijn.
De ontwerpers hebben er een strak
geheel van weten te maken. Het design
met die gesplitste koplampen is
een beetje dertien in een dozijn. Maar
bij Nio draait het met name om het in-
Kijk voor meer autonieuws ook op
» delimburger.nl/economie/auto