Woensdag 22. 02. 2023 3
Waat e waer
weert
Feestelijk kennismaken
met de hockeysport
ospel
Turfstekerstocht naar
hart van De Groote Peel
info@horrix.be |
ACTIAEAC CgTTrIaEIEt ig sgr rsaapttiosis ts ssp!poottss!!
ACTIE
heythuysen
Ook ‘Heitse’ krijgt nu
een eigen woordenboek
OPENDEUR
DAGEN
25 & 26 februari
van 10 tot 17u
Limburgs familiebedrijf 3e
Column
ACTIE gratis spots!
Industrieweg 16 | B - 3620 Lanaken
Tel.: +32(0)89/76 08 09 | GSM: +32 485 55 80 07
info@horrix.be | www.horrix.be
Limburgs familiebedrijf 3e generatie
ACTIE gratis spots!
Industrieweg 16 | B - 3620 Lanaken
Tel.: +32(0)89/76 08 09 | GSM: +32 485 55 80 07
info@horrix.be | www.horrix.be
Limburgs familiebedrijf 3e generatie
EEN VERANDA BOUW JE VOOR HET LEVEN.
Kies daarom voor kwaliteit, service & duurzaamheid!
ACTIE gratis spots!
OPENDEUR
DAGEN
25 & 26 februari
Frits Nies
Het heeft niet de voorpagina’s
gehaald en zelfs geen enkele
tokshow, maar toch… Het nationale
theepottenmuseum is vertrokken
uit Swartbroek. Ik moet tot mijn
schande bekennen dat ik er nooit
binnen ben geweest, terwijl ik
zowat om de hoek woon en er
minstens één keer per week langs
ben gewandeld of gefietst.
‘Zo gaat dat’, klonk in een commentaar.
‘Ze gaan wel naar Parijs
maar wat er om de hoek te zien is,
heeft niet iedereen in de gaten.’
Het bekende lot van een profeet in
eigen land? En dat terwijl in
Swartbroek theepotten te zien
waren in de vorm van auto’s, of
vermomd als Disneyfiguur. En ook
Elvis Presley, Paul McCartney, Bill
Clinton en zelfs The Chippendales
konden er als theetuit bekeken
worden. Nu niet meer. En sowieso
ook niet in Parijs. Maar daar is
weer van alles te zien wat ze in
Swartbroek niet in de gaten
hebben. Zo gaat dat.
Hoe komt het, dat we soms meer
oog hebben voor ver weg dan voor
dichtbij? Doordat men vroeger al
wist: ‘Wat men van veerst haelt dat
smaeckt soetst.’ Met de Franse slag
heet ditzelfde: ‘Vache de loin a lait
assez.’ En de Engelse draai: ‘Far
fetched and dear bought, is good for
ladies.’ Tja, iets minder inclusief dit
laatste, maar het blijft: wat men
ver haalt, is lekker. Ook nu nog
blijkbaar.
Op het moment dat het Meisje met
de Parel van Johannes Vermeer
nog op een theepot te zien was in
Swartbroek stond half Nederland
al in de digitale rij voor een ticket
naar het origineel in het Rijksmuseum.
Ver en lekker dus. En
blijkbaar is dit ook verder dan Den
Haag, want daar hing het origineel
al lang, in alle rust van het Mauritshuis.
En straks weer, al vanaf 1
april (geen grap!), voor wie niet
mee wil in de hoofdstedelijke hype,
waar je overigens wel een theemok
met Melkmeisje kunt museumshoppen
voor slechts 9,95 euro.
Ik ben er één keer ingetrapt, in het
doorgedraaide tentoonstellingstoerisme
(ja, democratie heeft veel
kapotgemaakt; evenals marketing),
uitgerekend tijdens vastenaovendj,
in 2015. Achteraf bezien
had ik me beter voor de optocht
kunnen gooien. Afijn, terwijl ik niet
in de gaten had dat er om de hoek
ook Vroege Rembrandt te zien was,
kocht ik een ‘tijdslot’ voor Late
Rembrandt, aangeprezen als ‘de
tentoonstelling van de eeuw’
(marketing dus) in het Rijksmuseum.
Uiteindelijk doorgedrongen
ben ik er gillend weggevlucht voor
de inclusieve Gideonsbende van
vrijpostige selfiebarbaren. Wil ik
nog iets van Vermeer zien, kan ik
alsnog naar de theepottencollectie,
want die is verhuisd naar een
boerderijmuseum in de Achterhoek.
Niet om de hoek, maar wel in
de gaten.
Reageren?
f.nies@me.com
Ver halen
HV Weert houdt zaterdag 25 februari
een funkey fiësta, een gratis kennismakingsmoment
met de hockeysport
en de vereniging voor kinderen
van 4 tot en met 10 jaar. Er worden
verschillende hockeyspelletjes aangeboden,
onder begeleiding van trainers.
Daarnaast sluit ook de Rabo
Urban Sport Tour vanuit Punt Welzijn
aan met opblaasbare attributen.
De funkey fiësta vindt plaats van
11.00 tot 13.00 uur op de velden van
HV Weert aan de Parklaan 1a. Inschrijven
kan tot en met donderdag
23 februari via www.puntwelzijn.nl.
Staatsbosbeheer houdt zondag 26 februari
een Turfstekerstocht in De
Groote Peel. Samen met een gids
wandelen deelnemers over Peelbanen
naar het hart van dit hoogveengebied.
De tocht is 6 tot 7 kilometer lang
en start om 13.00 uur bij de balie van
het buitencentrum aan de Moostdijk
15 in Ospel. Deelname kost 12,50 euro
inclusief koffie/vlaai na afloop in het
buitencentrum. Tip: draag stevige,
waterdichte schoenen.
Reserveren via: www.staatsbosbeheer.nl/
turfstekerstocht.
REGIO
Elke dag lokaal nieuws!
Wil jij het laatste nieuws uit
jouw regio elke dag in je mailbox
ontvangen? Meld je dan aan
voor onze lokale nieuwsbrief op:
» delimburger.nl/nieuwsbrief
„Toen onze zoon Dirk een jaar of vier
was, sprak hij zinnetjes als: ‘Pap, til
mich ins op’ of ‘Ich wil gaon knikkeren’.
Voor tillen en knikkeren zijn prima
synoniemen in ons dialect. Als Dirk
en andere kinderen die niet zouden
leren kennen, zouden ze die woorden
waarschijnlijk ook niet gaan gebruiken.
Zo ontstond het idee het Heitser
dialect vast te gaan leggen. Met
dorpsgenoot en amateurhistoricus
Bèr Reijnen ben ik daar ruim 25 geleden
mee begonnen”, vertelt Maarten
Peskens.
Emoties
Peskens en Reijnen werken jarenlang
aan hun Heitser woordenboek tot
Bèr Reijnen op 25 april 2004 totaal
onverwacht overlijdt. Zijn overlijden
roept na al die jaren nog altijd emoties
op bij Peskens. „Ik heb Bèr beloofd
ons werk voort te zetten. Met
het verschijnen van het boek dit jaar
wordt die belofte ingelost. De eerste
tien jaar na zijn dood kon ik het echt
niet opbrengen om met het woordenboek
bezig te zijn. Pas na een lezing
die ik in Heythuysen gaf over ons dialect
heb ik het werk weer opgepakt.
Nu met een groepje. Jim Bultman,
Jan Caris jr, Bart Backus (overleden
in 2016), Ruud Hermans en later ook
Sef Deckers hebben uiteindelijk samen
met mij deze omvangrijke klus
geklaard.”
Heitser plat uitgelegd
Het woordenboek opent met een uitgebreide
beschrijving van het Heitser
plat, waarbij de grondbeginselen van
de spelling uitvoerig behandeld worden.
Na deze theoretische verhandeling
passeren exact 6923 zelfstandige
naamwoorden en werkwoorden de
revue. Zo lezen we bij de letter S dat
eine sjop een berging is. Is die wat
klein van formaat, dan is het ein sjöpke.
Ein sjaop is een schaap en een klein
uitgevallen schaap is ein sjäöpke. Het
Nederlandse ‘schieten’ wordt in het
Heitsers: sjete, sjaot, gesjaote.
Uitdrukkingen
De samenstellers van het woordenboek
hebben het niet na kunnen laten
een hoofdstuk toe te voegen met uitdrukkingen
en gezegdes die in het dialect
van Heythuysen gebezigd worden
zoals: ‘Dae huuertj de perike neeste
inne gróndj’ en ‘Wèrke is zalig, zagte de
begiene en ze droge mèt zeve eine boeënestaak’.
Het Heitser woordenboek, dat 28
euro kost, is kleurrijk verlevendigd
met illustraties van een zestal getalenteerde
tekenaars uit – hoe kan het
anders – Heythuysen zelf.
Interesse? Stuur dan een mailtje naar:
maarten@empeeprint.nl of
platdetispaskalle@gmail.com.
Onder de vlag van Heemkundevereniging
Heitse verschijnt op 27 maart
‘Plat det is pas kalle’, een verklarend
woordenboek met 6923 woorden en
ongeveer 855 uitdrukkingen in het
plaatselijk dialect. Het initiatief hiertoe
werd al ruim 25 jaar geleden genomen
door Heythuysenaar Maarten
Peskens. Hij is vanaf de start bij het
project betrokken gebleven.
Door pieter knippenberg
Initiatiefnemer van het Heitser
woordenboek Maarten Peskens.
Foto pieter knippenberg