Woensdag 01. 03. 2023 REGIO 11
Gebruiken door het jaar heen (9)
men vroeger om zieke ogen uit te
spoelen. Veel mensen hadden een
fles met dat water in huis. In november
moest ook het geld voor de dodenlijst
op de pastorie worden gebracht.
Dit was een bijverdienste
voor de pastoor. In het begin bedroeg
het dertig cent. Later ging het
naar een gulden per persoon. Iedere
eerste zondag van de maand werden
alle namen van de gestorven familieleden
waarvoor betaald was, in
de kerk afgelezen.
Op 15 november werd in Oirlo het
feest gevierd van de H. Machutus,
die vereerd en aangeroepen werd
tegen ongeneeslijke kwalen en kinderziekten.
Veel bedevaartgangers
brachten water en brood of beschuit
mee om het te laten zegenen.
Negen dagen lang werd hiervan dan
een beetje gegeten. Ook mensen uit
Klein Oirlo en Castenray gingen op
15 november in Oirlo naar de kerk.
ziek, de muzikanten, de zangers, orgelbouwers
en muziekinstrumentenmakers.
Zij werd rond het jaar
200 geboren in Rome. Als kind had
ze zich al aan God gegeven en de gelofte
van maagdelijkheid afgelegd.
Een jonge man, Valerius, kreeg toestemming
van haar ouders om met
haar te trouwen. Tijdens de huwelijksnacht
vertelde ze hem dat ze de
gelofte van kuisheid had afgelegd.
Ze werd beschermd door een engel
van God en niemand mocht haar
aanraken. Zou dit wel gebeuren dan
zou Gods toorn neerdalen op die
persoon. Valerius liet haar met rust,
nadat hij de engel gezien had. Hij
werd een van de gelovigste christenen.
Caecilia werd later gevangengenomen
en in haar huis in kokend
water gezet om zo te sterven. Het
water deerde haar niet, dus moest
er een zwaard aan te pas komen. Tot
driemaal toe moest de beul toeslaan
en drie dagen lang lag Caecilia
zwaargewond in haar huis. Op 22
november in het jaar 230 stierf ze
aan haar verwondingen. In 1599
werd haar graf geopend en haar lichaam
was nog ongeschonden.
Sinds de middeleeuwen wordt ze
vereerd als patrones van de kerkmuziek.
Of ze zelf muzikaal was, is
niet bekend.
Oogziekten
Op 28 november is het feest van St.
Oda, een heilige die in Venray heel
bijzonder vereerd wordt. Volgens
een legende zou ze daar enige tijd
gewoond hebben. Aan de Hoenderstraat
staat het Odakapelletje en in
1926-1928 werden daar de Odafeesten
gehouden met een toneelspel
over haar leven. Sint Oda werd in
Venray vereerd als beschermster
tegen oogziekten. In de tuin van het
voormalige klooster Jerusalem ligt
vlakbij ’t Freulekeshuus de Odaput.
Het water uit die put gebruikte
van nul tot nu
Door jan strijbos
Vroeger waren de meeste mensen
op het platteland erg bijgelovig en
hielden ze er allerlei rituelen en
gebruiken op na. Sommige zijn nog
steeds hier en daar in zwang, maar
de meeste zijn door de moderne
tijd verdwenen. Ook vloeiden veel
oude gebruiken voort uit het
katholieke geloof. Deze week deel
negen uit de serie over gebruiken
door het jaar heen.
Op 11 november is het feest van Sint
Martinus van Tours, bij ons Sint-
Maarten of Sinte Merte genoemd.
Op veel plaatsen ging en gaat deze
traditie gepaard met een groot vuur.
In Castenray vond tot aan de coronaperiode
nog jaarlijks de sintmaartensmis
plaats, waarna ouders
en kinderen met lampionnen
achter Sint-Maarten aantrokken
naar de troshoop. Daar werd het
vuur ontstoken en een kort levensverhaal
van de heilige voorgelezen.
Een in lompen gehulde bedelaar
kreeg de helft van zijn rode mantel.
In plaats van lampionnen gebruikte
men vroeger een uitgeholde mangelwortel.
Er werden figuren in uitgesneden
en binnenin brandde een
kaars. Daarmee trokken de kinderen
’s avonds in groepjes over straat.
Het was een van de weinige keren
dat ze in het donker buiten waren.
Vroeger was er nauwelijks straatverlichting.
Om ongelukken te voorkomen,
werden kinderen ook bang
gehouden. In de winterperiode
moest je ’s avonds op tijd binnen
zijn, want achter een boom, achter
de schuur of de heg kon wel eens een
boekél (boeman) staan die je wilde
meenemen.
Gezegdes
Met Sint-Maarten begon ook de
wintertijd en ging het vee op stal.
Génne gek van Sint Márte, went ’t is
enne groeëten hellege! Zit d’r òp Sint
Márte nog loeëf án d’n boeëm, geft ’t
enne kâlde winterdroeëm.
Op 22 november was het feest van
St. Catharina. Haar naam werd
eveneens in enkele spreuken gebruikt.
Mit Sinte Katrien mòtte de
koewe án de lien. En: Sinte Katrien
zaek, as ’t raegent, raegent ’t zes waek.
Het is tevens de naamdag van St.
Caecilia, patrones van de kerkmu-
De St. Maartensviering in Castenray in 2004 Foto archief heemkunde castenray
Horst aan de maas
Prokkelduo’s zorgen
voor inclusieve
stembureaus
Meer dan 200 gemeenten hebben
bij de komende verkiezingen voor
de Provinciale Staten en waterschappen
een of meerdere inclusieve
stembureaus, waaronder Horst
aan de Maas.
Op zo’n stembureau is een ‘prokkelduo’
actief, bestaande uit een persoon
zonder en een met (licht) verstandelijke
beperking. De vrijwilligers
met een (licht) verstandelijke
beperking verrichten vaak dezelfde
taken als de andere vrijwilligers,
met het enige verschil dat ze hierin
indien nodig begeleid worden.
Stichting Prokkel spreekt van ‘goed
nieuws, want op deze manier wordt
de samenleving steeds inclusiever.’
Horst
Informatiebijeenkomst
over valpreventie in bieb
Kennismaker John Timmermans
van Judoclub Sevenum verzorgt op
woensdag 8 maart een informatiebijeenkomst
over valpreventie van
10.00 tot 12.00 uur in de bibliotheek
van Horst.
Iemand die valt is vaak bang dat dit
nog een keer gebeurt. Dat zorgt ervoor
dat men niet meer de deur uitgaat,
wat vaak leidt tot eenzaamheid
en een slechtere conditie.
Tijdens deze informatiebijeenkomst
maken bezoekers kennis met
de cursus ZekerBewegen. Het betreft
dus niet de cursus zelf, maar
het is een informatieve ochtend
over de inhoud van de cursus.
Deelname is gratis en de bijeenkomst is voor
iedereen toegankelijk. Jong of oud, lid of
geen lid van de bibliotheek. Aanmelden is gewenst
en kan via de website van BiblioNu.
Ouderen leren vallen.
Foto BiblioNu.
Afferden
Vollemaanwandeling in
het donkere Bergerbos
De vollemaanwandeling in Nationaal
Park De Maasduinen vindt
plaats op vrijdag 3 maart vanaf
20.00 uur.
De Maasduinengidsen hebben een
route uitgezet om mensen de nachtelijke
natuur in het Bergerbos te laten
ervaren. Al wandelend over de
donkere, stille heide en door het bos
wordt gezocht naar tekenen van leven
zoals een roepende bosuil.
Deze excursie start vanaf De Zevenboom
in Afferden. De tocht duurt
circa twee uur, deelname is gratis.
Aanmelden is verplicht en is mogelijk via de
website van Het Limburgs Landschap.
Wat is haar favoriete bezigheid?
„Ze houdt van vlees en ligt in de opvang
graag op de leuning van de
bank of op een lekker fluffy mandje
op de kast. Ze zoekt de hoogte op, om
alles goed te kunnen overzien.”
Heeft zij minpuntjes?
„Bella is niet geschikt voor plaatsing
bij kleine kinderen of in een druk
huishouden. Ze is gebaat bij een rustige
omgeving zonder al te veel prikkels.
Hierdoor zal ze vertrouwen
krijgen en ontplooien tot een echte
vriendin voor haar eigen persoonlijke
butlers!”
Wat voor baas zoeken jullie?
„We zoeken voor haar een huisje,
waar ze ook de mogelijkheid heeft
om een frisse neus te halen, Bella begint
momenteel wel wat winterkilootjes
te krijgen, dus een beetje beweging
kan geen kwaad.”
Dier van de week
Elke week stelt Juanita Janssen van
Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is naar
een nieuw thuis. Deze week is dat
Bella, een gesteriliseerde cyperse
poes van ongeveer 2 jaar oud.
Bella verblijft al 261 dagen in de opvang.
Ze had ernstige oorontsteking
en is hiervoor behandeld onder narcose
bij de dierenarts. Hierdoor
vindt ze aanrakingen bij de kop en de
oren nog erg spannend.
Wat is haar leukste kenmerk?
„Bella is een terughoudende, voorzichtige
poes als ze je nog niet kent.
Als het ijs eenmaal gebroken is, dan
vindt ze aandacht heel erg fijn. Maar
wel tot bepaalde hoogte: ze laat duidelijk
zien wanneer ze er klaar mee
is of het niet prettig vindt. Overschrijd
je deze grens, dan zal ze het
je zeker laten horen en/of voelen.”
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem dan contact op met
Dierenopvang Op de Smakterheide, tel. 0478-639062 of via info@smakterheide.nl.