REGIO
Woensdag 08. 03. 2023 15
van nul tot nu
Door leon moonen
Vinder van beroemde gouden helm Gebbel
Smolenaars had weinig geluk in zijn leven
doodskist tijdens de uitvaartmis
achter in de kerk moest blijven
staan. Een roemlozer einde voor de
vinder van de Gouden Helm is nauwelijks
denkbaar. Er is tevens geen
enkele foto van hem overgeleverd,
dus naar hoe hij eruit heeft gezien
kunnen we slechts gissen. Gelukkig
is in 1992 het woonhuisje van Gebbel
op het nippertje gered van de sloop
door snel ingrijpen van de gemeente
Meijel. Een particulier heeft vervolgens
het pandje smaakvol gerestaureerd
en versierd met een tegel van
de Gouden Helm, zodat tot in de
lengte van dagen de herinnering aan
deze bijzondere turfsteker en zijn
vondst levend blijft.
Bron: De Gouden Helm uit de Peel. Feiten en
visies- Heemkundevereniging Medelo.
Het was meestal een bestaan in armoede
en dat lag niet alleen aan de
lage beloning, maar vooral omdat er
in de winter geen turf gestoken kon
worden en het turfsteken dus seizoensarbeid
was.
De schrijnendste gevallen woonden
met hun gezin in een plaggenhut.
‘Die im Dunkel stehen sieht man nicht’
schreef Bertolt Brecht over de arme
en anonieme bevolkingslaag in de
Driestuiversopera. Dat onze veengraver
Gebbel Smolenaars toch uit
de duisternis is getreden, heeft hij te
danken aan een opmerkelijke
vondst die hij deed in de zomer van
1910. Hij stootte bij het turfsteken in
Helenaveen op een goudblinkend
voorwerp. Het bleek na onderzoek
het hoofddeksel van een Romeinse
officier te zijn geweest, gemaakt
rond 300 jaar na Christus in de keizerlijke
wapenwerkplaats in Constantinopel
(het huidige Istanboel).
Tegenwoordig is deze zogeheten
Gouden Helm één van de topstukken
van het Rijksmuseum van Oudheden
in Leiden.
Astma
De vondst was natuurlijk een geweldige
toevalstreffer maar voor de
rest van zijn leven heeft Gebbel, eigenlijk
Gabriël, weinig geluk gekend.
Hij leed namelijk aan astma
die met het klimmen der jaren
steeds erger werd. Gezwollen longen
had zijn arts uit Valkenswaard
de ziekte al eens heel raak getypeerd.
Voor de Gouden Peelhelm
ontving hij destijds van het Rijksmuseum
de lieve som van 1200 gulden.
Voor de helft van dit bedrag kocht hij
het boerderijtje aan de Molenstraat
in Meijel. Het is dus een niet een al te
boude uitspraak om zijn vindersloon
op twee woonhuizen te stellen,
hetgeen een parallel met onze tijd
mogelijk maakt en de conclusie
rechtvaardigt dat er sprake was van
een redelijke vergoeding. Gebbel
dacht daar trouwens anders over en
voelde zich achteraf miskocht. Hij
vond dat de deal overhaast was beklonken,
waarbij hij vergat dat juist
hij snel van de helm af wilde omdat
ook de gemeente Deurne, op wiens
grondgebied de ontdekking was gedaan,
en zijn werkgever de firma
Steegh en Esser de vondst claimden.
Uitvaartmis
Maar de klacht zal hoofdzakelijk zijn
ingegeven door zijn slechter wordende
gezondheid. Hij kreeg simpelweg
steeds minder lucht, waardoor
hij vanaf zijn dertigste niet meer in
staat was om te werken en het gezin,
door het ontbreken van sociale voorzieningen,
langzamerhand in bittere
armoede wegzonk. Er was enige
steun van het Burgerlijk Armbestuur
en de eigen moestuin zal ook
voor wat verlichting hebben gezorgd.
Ook de buren zullen in het kader
van de naoberplicht een helpende
hand hebben toegestoken. Toen
in februari 1930 Gabriël Smolenaars
op 52-jarige leeftijd overleed, een
vrouw en nog drie kleine kinderen
achterlatend, was inmiddels van het
vindersloon geen cent meer over. Er
was dan ook geen geld voor een bidprentje
en zelfs de begrafeniskosten
kon het gezin niet betalen, zodat zijn
In een bescheiden boerderijtje aan
de Molenstraat 53 in Meijel heeft
misschien wel de beroemdste turfsteker
van de gehele Peel gewoond;
Gebbel Smolenaars. Nu is er over
het algemeen weinig geschreven
over de vele veenarbeiders die in de
19de en vroege 20ste eeuw ploeterden
in het woeste hoogveengebied
tussen Grave en Weert.
Het huis van Gebbel Smolenaars. Het boerderijtje aan de Molenstraat anno 1928 met op de voorgrond
zoon Jan met klompen en ‘gestukkerde’ korte broek. Foto heemkunde medelo
weert
Film ‘Onder ‘t Maaiveld’
te zien in Gotcha Weert
IVN Weert e.o. vertoont in samenwerking
met Gotcha Cinema de film
Onder ‘t Maaiveld op 11 en 14 maart,
voor iedereen die interesse heeft in
de bodem en in biodiversiteit. De
makers van De Nieuwe Wildernis en
De Wilde Stad gaan ondergronds.
De film Onder Het Maaiveld maakt
het ongeziene gezien en geeft inzicht
in de bodem: een ondergrondse
gemeenschap van wortels, larven,
wormen, schimmels, bacteriën,
amoeben en geleedpotigen. Hoe
leren we verstandiger omgaan met
deze bodem? De film laat zien wat er
in het groot moet gebeuren door te
focussen op de wereld om ons heen
en de wereld direct onder onze voeten.
De vertoningen vinden plaats op 11 en op 14
maart om 15.30 uur in Gotcha Cinema,
Beekstraat 49 in Weert. Tickets à 9 euro via
www.gotcha-weert.nl.
weert
Maaiwerkzaamheden in
gebied De IJzeren Man
In bos- en recreatiegebied De IJzeren
Man in Weert worden deze en komende
week maaiwerkzaamheden
uitgevoerd. Er wordt gewerkt langs
de oevers van de Kleine IJzeren Man
en het vennetje achter het Natuur- en
Milieucentrum. Het maaien gebeurt
machinaal vanuit de vijver. Het is belangrijk
om het riet in de Kleine IJzeren
Man regelmatig te maaien om
het open te houden. De werkzaamheden
worden uitgevoerd in opdracht
van de gemeente Weert en begeleid
door Bosgroep Zuid Nederland.
ittervoort
Tinnemans Keukens
viert verjaardagsfeest
Familiebedrijven zijn vertrouwde
bakens in onze economie en vormen
een belangrijke (banen)motor. Een
sprekend voorbeeld is Tinnemans
Keukens in Ittervoort, dat werkt
met een team van dertig vakmensen.
Het onafhankelijke keukenbedrijf
werkt met eigen monteurs en
een eigen werkplaats. En dat al 40
jaar. Een mijlpaal waarbij feestelijk
wordt stilgestaan op zaterdag 11 en
zondag 12 maart. Bezoekers zijn beide
dagen welkom om keuken- en interieurinspiratie
op te doen. Het
‘verjaardagsfeest’ wordt feestelijk
omlijst met muziek van deejay Don,
hapjes en drankjes.
Tinnemans Keukens is gevestigd aan de Torenweg
11 in Ittervoort. Meer informatie via:
tinnemanskeukens.nl / tel. 0475-566050.
„Buiten het feit dat ze een lief en
zorgzaam moedertje was, is ze verder
in de omgang met mensen ook
heel vriendelijk. Afgaand op haar
sociale gedrag zou je zeker verwachten
dat ze voorheen ook bij
mensen geleefd heeft. Alleen jammer
dat ze niet gechipt en op tijd gesteriliseerd
is. Dan zou ze niet in
deze situatie beland zijn.”
Waar zou Trieneke zich goed op haar
plek voelen?
„Ze vindt contact met mensen heel
gezellig. Omdat ze een tijd heel zelfstandig
is geweest, zal ze het fijn vinden
om de ruimte te krijgen om af en
toe haar eigen gangetje te kunnen
gaan. De aanwezigheid van een andere
kat vindt ze geen probleem. Als
ze eenmaal gewend is aan haar nieuwe
thuis, zal ze het zeker ook waarderen
om naar buiten te gaan.”
Dier van de week
Ben je geïnteresseerd in dit dier? Neem dan vrijblijvend contact op met De Beestenboel
via tel. 0495-563981, e-mail asielweert@planet.nl of kijk op de Facebookpagina.
Dierenasiel De Beestenboel vangt
voor bijna heel Midden-Limburg de
honden en katten op. Genoeg
aanbod dus voor Anne Vleeshouwers
om elke week voor één van
deze dieren extra aandacht te
vragen. Deze week is Trieneke aan
de beurt, een gesteriliseerde poes
van ongeveer 2 jaar.
Hoe is Trieneke in het asiel terechtgekomen?
„Zij is in een tuin aangetroffen, waar
ze samen met haar kitten een veilige
plek had gezocht. Dit is iets wat we
vaak meemaken en waardoor er ieder
seizoen weer voor vele katten
een nieuw thuis gezocht moet worden.
De kitten heeft al een plekje gevonden,
maar haar moeder verdient
dat natuurlijk ook.”
Wat kan je over haar vertellen?
limerick
Het woeëj ‘ne mân, zelfs ongeschoeëre
‘t zag: “Éín dînk kân mich écht
bekoeëre
Al hieët hae hieël gein gêldj
asse mer vör mich smêltj!”
Toen ésj mer ‘ne snieëmân
gewoeëre.
Frans Adriaens, Weert