woensdag 16. 03. 2022 REGIO 11
Rouw om een dierbare overledene (2)
Mannen droegen bij de uitvaart hun
zwarte trouwpak met hoge hoed of
een bolhoed. De rijken vulden dat
aan met een zwarte mantel of zwarte
cape. In plaats van een gouden of
zilveren horlogeketting droegen ze
een zwarte ketting. De jongere verwanten
droegen een rouwband om
de linkerarm.
Rouwsieraden
Op de trouwring na werden in de
rouwperiode geen sieraden gedragen.
Sommigen kochten speciale
rouwsieraden, zoals oorhangers en
een dubbele ketting met een kruis,
gemaakt van een soort eboniet, een
zwart glimmende harde stof van gevulkaniseerd
rubber, of van bakeliet,
een kunsthars.
Dat de mensen vroeger zwarte
rouwkleding droegen, had zijn oorsprong
in het bijgeloof. Vroeger bestond
de angst dat doden je bij het
graf konden beetpakken om je mee
te sleuren in hun dodenrijk. Door
zwart te dragen viel je minder op en
liep je dus minder gevaar. Om dezelfde
reden kozen mensen een
grafsteen. Die zware steen diende
om de doden in hun rijk te houden.
het armenbestuur. De uitvaart
werd dan heel sober gehouden, tot
zelfs de kerkdienst toe.
Veel aandacht was er wel voor de
rouwkleding. De naaste familie
droeg deze maar liefst één jaar en
zes weken lang. De man of vrouw,
zusters en broers en volwassen kinderen
van de overledene verkeerden
al die tijd in rouw. De kleding
moest dus een hele tijd meegaan.
De vrouwen waren gehuld in een
zwarte trouwjurk met daarover een
zwarte mantel. Op hun hoofd droegen
ze de zwarte rouwtoer zonder
bloemen. Voor weduwen en vrouwen
in de rouw waren er diverse
rouwtoeren, voor lichte en heel
zware rouw. Bij rouw werd er ook
geen kant gedragen, de muts was
dan gemaakt van witte batist of neteldoek.
Batist was heel fijn linnen
en neteldoek bestond uit een weefsel
van garen van de vezels van netelplanten.
Fállie
Volgens Marie GoorenDinghs
uit
Castenray ging bij echte rouw ook
dikwijls de muts af en de falie, fállie
of foeël op. Dit was een zwarte, lange
en brede omslagdoek die je om het
hoofd draaide, waarbij het gezicht
nog maar nauwelijks vrij bleef. De
doek, die tot over de knieën reikte,
hield je onder de kin vast. Sommige
fállies hadden aan de onderkant
mooie franjes. De stof werd ‘Franse
mernas’ genoemd, omdat deze
waarschijnlijk uit Frankrijk afkomstig
was. Het dragen van zo’n falie
heette ‘de zware rouw’. Vrouwen
droegen deze falie drie tot zes weken
na de begrafenis van hun naaste
bloedverwanten, ouders of echtgenoot.
Na deze periode liepen ze nog
een jaar lang met de witte muts met
zwarte toer. Voor een broer of zus
droegen de vrouwen zes maanden
en drie weken rouwkleding. Voor
een oom of tante gold een termijn
van zes weken. Bij zware of volle
rouw droegen de vrouwen een
rouwtoer met een voile en zwarte
crêpe. Bij lichtere rouw hoorde een
toer met zwarte bloemen, die gedragen
werd bij een muts van witte tule.
Voor heel lichte rouw was er een
toer gemaakt was van witte tule. Bij
sommige ‘vooruitstrevenden’ werd
de zwarte toer later vervangen door
een zwarte hoed.
VAN NUL TOT NU
DOOR JAN STRIJBOS
De tradities van vroeger rond de
dood, uitvaart en begrafenis zijn
niet te vergelijken met hoe er
tegenwoordig met lijkbezorging
wordt omgegaan. Steeds meer
overledenen worden gecremeerd,
terwijl dit amper honderd jaar
geleden nog werd verketterd als
een heidens gebruik.
In de oudheid was het heel normaal
dat lichamen van overledenen werden
verbrand, maar dat veranderde
met de opkomst van het christendom.
Gestorven gelovigen verdienden
een laatste rustplaats. De doden
werden in en om de kerk begraven.
Het liefst zo dicht mogelijk bij
het altaar, de heiligste plek, maar
dat was alleen voor rijken weggelegd.
Deze ‘rijke stinkers’ werden
onder de vloer begraven en als het
graf niet goed werd afgesloten kon
het gebeuren dat kerkgangers in
een stinkende lijkenlucht zaten te
bidden. Alle anderen kregen een
plek buiten de kerk.
In een begrafenisstoet liepen vroeger
de mannen voorop. Daarachter
kwamen de naaste familieleden, gevolgd
door de buren en als laatsten
de vrouwen. Als de overledene gehuwd
was, maakten de jonge meisjes
uit de buurt een grote krans
waarin veel buxus verwerkt werd.
Was een man overleden dan zaten
er rode bloemen in de krans die gedragen
werd door een jongen. Bij
een vrouw droeg een meisje een
krans met blauwe bloemen.
Meestal gingen daags na het overlijden
twee van de buren naar het gemeentehuis.
De een deed aangifte,
de ander fungeerde als getuige. Een
andere taak van de buurt was het
waarschuwen van de dorpstimmerman,
die de maten op kwam nemen
voor de kist. Deze was meestal heel
eenvoudig. Fraaie gebeitste, eikenhouten
kisten compleet met een
kruis met corpus erop waren alleen
weggelegd voor welgestelde lieden.
Arme mensen lieten een vurenhouten
kist maken die zwart werd geschilderd
met een wit kruis op het
deksel.
Sommige mensen werden van d’n
aerme begraven. Dan werd de hele
begrafenis bekostigd uit de kas van
Uiittvvaarrtt iin vvrroegerr ttiijjden.. Liinkss ssttaatt een vvrrouw mett een ‘‘ffáálllliie’.’. FFOTTO ARRCHIIEEFF HEEEEMKUNDEE CASSTTEENRRAYY
HORST
Alle seinen op groen
voor Truckrun Horst
Twee jaar op rij werd hij geschrapt,
maar in 2022 blijft de Truckrun
Horst op de kalender staan. De 21ste
editie is op 24 april.
In 2020 en 2021 ging er vanwege corona
een streep door de jaarlijkse
toertocht met vrachtauto’s voor
mensen met een beperking. De organisatie
zag met het oog op de gezondheid
van deelnemers, chauffeurs,
vrijwilligers en bezoekers
geen andere keus dan de rit af te blazen.
Dit jaar gaat de Truckrun wel
door. Er is een zestig kilometer lange
route uitgezet in de gemeenten
Horst aan de Maas en Venray. Deelnemers
die als bijrijder mee willen,
kunnen zich al inschrijven op
www.truckrun.nl. Het aantal plaatsen
is beperkt.
Vrachtwagenchauffeurs die hen een onvergetelijke
dag willen bezorgen, kunnen zich
vanaf 26 maart aanmelden via de website.
SEVENUM
Lintje voor vrijwilliger
Wiel van der Linden
Wiel van der Linden uit Sevenum
heeft zaterdag een koninklijke onderscheiding
ontvangen.
Van der Linden (83) is sinds 1995 als
vrijwilliger actief bij IVN De Maasdorpen
in het onderhoud van kleine
landschapselementen zoals heidevelden,
vennen, poelen en graslanden.
Hij is tevens medeoprichter
van Groengroep Sevenum en was
zeven jaar voorzitter en coördinator
scholen bij deze stichting. Van
2009 tot 2020 zat hij in het bestuur.
Van der Linden is benoemd tot Lid
in de Orde van OranjeNassau.
Burgemeester Ryan Palmen
reikte het lintje uit. FOTO HADM
VENRAY
Afscheidsconcert voor
dirigent mannenkoor
Het Venrays Mannenkoor start
deze week met de kaartverkoop
voor het afscheidsconcert van dirigent
Anton Kropivšek.
Zaterdag 14 mei zal het koor samen
met het Westlands Mannenkoor optreden
in de Venrayse Schouwburg.
Anton Kropivšek dirigeert het Venrays
Mannenkoor sinds 2003 en
leidde het zangensemble in 2014
naar het Nederlands kampioenschap
voor mannenkoren.
Beide mannenkoren traden in 2018
al samen op in Poeldijk.
Kaarten à 25 euro zijn vanaf 18 maart te bestellen
via de website van het Venrays Mannenkoor
en bij de schouwburg.
ren van hun leefomgeving, eten,
wassen en slapen. Op de voor hun
veilige en fijne plekken. Ongedierte
en vreemde katten zullen hierdoor
niet onopgemerkt blijven en zullen
worden verdrongen.”
Hebben zij minpuntjes?
„Nee, ze zijn nu eenmaal kat en gedragen
zich ook zo. Wij mensen vinden
dit vaak lastiger dan de kat zelf.
Zij doen gewoon waarvoor ze bedoeld
zijn.”
Wat voor baas zoeken jullie?
„Wij zijn op zoek naar bijvoorbeeld
kassen, tuinders, maneges of boerderijen
waar deze katten een katwaardig
leven krijgen. Waar ze bij
worden gestaan in hun voedingsbehoefte
en een plek krijgen om
droog te kunnen liggen. Voor de rest
hebben ze echt niet al te veel eisen.
DIER VAN DE WEEK
week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week
zijn dat Elvira, Lucky en Mies. Dit
zijn geen katten voor permanent in
een woning, maar ze willen wel
graag helpen met het bestrijden
van ongedierte.
Wat is hun leukste kenmerk?
„Zij zijn duidelijk wat ze willen en
vooral niet willen. Ze komen naar je
toe als ze aandacht willen, maar laten
zich niet dwingen. De ene kat zal
dit meer hebben dan de andere. Ze
gaan gewoon graag hun eigen weg,
en zijn daardoor het dichtstbij het
natuurlijk gedrag van de kat.”
Wat is hun favoriete bezigheid?
„Hun dagbesteding bestaat voornamelijk
uit het observeren en beheElke
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem dan contact op met
Dierenopvang Op de Smakterheide, tel. 0478639062
of via info@smakterheide.nl.