Woensdag 29. 03. 2023 13
literaire hoek
Oranje vlinders als glimp van het oneindige plan
Kasseler-nek
goudgeel gerookt,
per 1 kg
5.99 6.49 9.99 1.66
0.69
Alleen te koop in normale huishoudelijke hoeveelheden, zolang de voorraad strekt. Geldig van 27-03-2023 t/m 01-04-2023.
Roder Weg 9-11
52072 Aachen - Richterich
Tel.: 0049.241.18 05 94 85
www.edeka-geldermann.de
Coral fi jn- of volledig
wasmiddel
div. soorten, per verpakking /fl es
voor 16 - 23 wb
3.19 12.99
Ideaal te bereiken
vanuit Nederland! U kunt ook met PIN betalen!
Openingstijden:
Ma. – za. van 7 tot 21 uur
1.49
Verse karbonade
het snelle pangerecht,
per 1 kg
Verse braadworst
grof, fi jn gemalen of met chili,
per 1 kg
8.88
0.88
Erdinger witbier
div. soorten,
per krat =
20 x 0,5 l,
excl. statiegeld
Rama plantaardige margarine
origineel of balance, 60% / 39% vet,
per 400 g / 450 g bakje
Coca-Cola,
Fanta, Sprite
en meerdere soorten,
gedeeltelijk met cafeïne,
per 2 l statiegeldfl es,
Milka
vrolijk
konijntje
Alpenmelk
45 g reep
Jägermeister
kruidenlikeur
35% vol, 0,7 fl es,
ook Jägermeister
scherp 33% vol in
Bacardi
rum,
div. soorten,
32% - 37,5% vol,
per 0,7 l fl es
Spareribs
varkensvlees, kant-en-klaar
gekruid en gegaard, per 1 kg
Original Wagner steenoven
pizza, pizzies of fl ammkuchen
bevroren, div. soorten,
per 300 g - 380 g
verpakking
excl. statiegeld
1.11 2.66
14.99
de aanbieding
9.99 10.49
Persil wasmiddel
div. soorten,
per verpakking / fl es
voor 80 / 60 wb
Rotkäppchen
sekt of
Fruchtsecco
div. soorten,
per 0,75 l fl es
duschdas
douchegel
div. soorten,
per 250 ml fl es
praatte. Daarna zijn we teruggereden
naar het Gooi. De dag erna is hij
plotseling overleden.”
Bij de condoleance staat een tekening
van hem, die gepubliceerd is in
zijn boek Jochie je moet er trots op zijn
- De oorlogsavonturen van een Joodse
jongen. De tekening vertelt het verhaal
van een jochie dat aanbelt bij
zijn ouderlijk huis en als er open
wordt gedaan door een vreemde
vrouw vraagt hij: ‘als je mijn mama
ziet, wil je haar dan zeggen dat ik
veilig terug ben?’
„Na zijn begrafenis in Amstelveen
trof ik een oranje vlinder aan, die op
het dak van de auto van mijn vader
zijn vleugels had gespreid. Bijzonder,
want het was al eind oktober”,
vervolgt Dennis.
„Ik dacht er niet meer aan totdat
een ander voorval mij weer aan die
vlinder herinnerde. Het was die
keer toen ik een speech hield ter ere
van mijn grootouders in september
2020. Ik vertelde dat met het plaatsen
van de stenen mijn grootouders
een plekje kregen bij hun huis. Plotseling
riep mijn dochter: ‘Daar
papa, twee oranje vlinders. Ze vliegen
rond de gevel van het huis.’”
Dennis keek me aan. „Toeval?”
„Misschien”, antwoordde ik. „Maar
soms kun je ook vanuit je intuïtie
een glimp of een teken opvangen
van het oneindige plan achter de
dingen.”
Voor je dood gaat loop je een lange
weg af. Na enkele uren kom je bij een
tweesprong. Daar staat een wegwijzer
die naar links wijst. Als je die
weg hebt afgelopen zie je in de verte
een kamp. Mensen die samen met je
oplopen versnellen hun pas, want
hebben ze niet gezegd dat er voor iedereen
eten en drinken is? Iets dat
iedereen al dagen heeft moeten missen?
Net als de anderen ga je vanzelf
sneller lopen en binnen vijf minuten
ben je er. Je staat voor een prikkeldraadversperring.
Aan de draad
hangen bordjes met: ‘hierachter begint
de hel’.
Dit is geen droom. Het is echt gebeurd.
Ik sta in Sittard, in de Engelenkampstraat,
voor de woning van de
Joodse familie Silbernberg. Met een
zakdoek heb ik de stenen schoongewreven,
die in het trottoir voor de
woning zijn geplaatst. De in messing
gestanste namen worden
zichtbaar: Philip en Jenetta Silbernberg.
Ze werden in de Tweede
Wereldoorlog, in 1944, gedeporteerd
en zijn nooit meer teruggekeerd.
De stenen, bekend onder naam stolpersteine,
herinneren ons aan de
vroegere bewoners die in Tweede
Wereldoorlog zijn weggevoerd. Het
is een idee van de Duitse kunstenaar
Gunther Demnig uit Berlijn. „Man
fällt nicht über die Stolpersteine, du
stolperst mit dem Kopf und dem Herzen”,
legt hij uit („Men valt niet over
de stolpersteine, je struikelt met je
hoofd en je hart”). In 2007 worden
ze voor het eerst in Nederland geplaatst,
daarna in 25 andere Europese
landen. In totaal meer dan
100.000 stenen.
Enige tijd geleden sprak ik met Dennis,
de kleinzoon van Philip en Jenetta.
Hij liet me een foto zien. „Kijk,
mijn grootouders. Ze hadden twee
kinderen, Herman en Roosje. Ik ben
de zoon van Herman. Mijn vader
heeft de oorlog overleefd op onderduikadressen,
daarna is hij getrouwd.
Na de oorlog bleven we ons
huis in Sittard incidenteel bezoeken,
omdat de herinneringen zo
pijnlijk waren. Mijn vader heeft
daar tot zijn negende jaar gewoond.
De laatste keer dat we er waren,
parkeerden we de auto vlak voor het
huis aan de Engelenkampstraat.
Mijn vader stapte uit en is voor het
raam gaan staan. Op zoek naar herkenning?
Hij praatte ook zachtjes,
alsof hij het verdriet van zich af-
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Niek Bremen over
Herman Silbernberg.
Philip en Jenetta met Roosje en Herman in 1939. Philip is in uniform
vanwege de mobilisatie. Foto Familie Silbernberg
DOOR NIEK BREMEN
REGIO