woensdag 21. 04. 2021 REGIO 11
HORST
Zomerfinale en
kindermarkt gaan
vooralsnog door
VENRAY
Praktijkcursus planten
herkennen bij IVN
BERGEN
Preventieve bestrijding
eikenprocessierups
HORST AAN DE MAAS
Zwemlessen voor
alle kinderen
Zwembaden in Horst aan de Maas
zijn weer gestart met zwemlessen.
Leergeld Horst aan de Maas zorgt
dat ook kinderen uit gezinnen met
een laag inkomen mee kunnen doen.
Veilig leren zwemmen is niet voor
ieder kind vanzelfsprekend. Veel gezinnen
met een inkomen rond het
bijstandsniveau kunnen de zwemlessen
niet betalen. De stichting
Leergeld Horst aan de Maas neemt
deze kosten voor haar rekening. De
stichting maakt op deze manier ook
deelname aan muziek
of dansles,
schoolreisjes en kindervakantiewerk
mogelijk en financiert het lidmaatschap
van sportclubs en
jeugdverenigingen.
Kijk voor meer informatie op
www.leergeldhorstaandemaas.nl.
VAN NUL TOT NU
DOOR ARCHIEF WELL
Well had de beste molen van Limburg’
In de voormalige Heerlijkheid Well
hebben door de eeuwen heen
verschillende typen molens
gestaan. De Heerlijkheid Well
strekte zich uit van de Rode Beek
(Hamert), op de grens met de
Heerlijkheid Arcen, tot de kapel
van Heukelom, waar de Heerlijkheid
Afferden begon. Een van de
gemalen was de windmolen op de
molenberg aan het tegenwoordige
Moleneind. Hoog rees hij uit boven
het dorp.
Het hoofd van deze Heerlijkheid
was de Wellse kasteelheer, die de zogenaamde
heerlijke rechten bezat.
Onder andere waren de inwoners
van de Heerlijkheid verplicht hun
graan op de kasteelmolen (de ban
of dwangmolen) te laten malen. We
vinden de houten kastmolen al vermeld
in een oorkonde uit 1401. Op 10
februari 1579 veroverde Maarten
Schenk van Nydeggen, in Spaanse
dienst, het kasteel van Well en liet
zijn mannen de hele streek plunderen
en brandschatten (afpersen en
met brand dreigen), zodat de bevolking
wegvluchtte. Het werd nog erger
toen vanaf 1580 de Hollanders
gedurende zes jaar het kasteel bezetten.
Ook zij plunderden de wijde
omgeving. Ze verwoestten het dorp
en de molens. Het afbranden van
molens was in die tijd een van de
eerste gewelddaden om het normale
leven onmogelijk te maken.
Na de terugkeer van de inwoners in
1591 moest er snel een nieuwe molen
komen. Willem van Vlodrop, heer
van Well, liet deze bouwen. Voor het
pachten moest de molenaar een
hoge prijs betalen. De boeren die
hun graan lieten malen, moesten op
hun beurt aan de molenaar een bepaald
gedeelte van het graan als
maalloon betalen. In de Heerlijkheid
Well was dit het twaalfde deel.
Het meel werd afgemeten in een
maatvaatje dat van boven werd afgestreken.
Niet zomaar met de
hand, maar met een geijkte strijkstok
of strekel. Molsteren noemde
men dat en het leidde wel eens tot
conflicten tussen molenaar en boer.
Hiervoor gebruikte men een korenmaat.
Een bekende Wellse molenaar,
Lodewijk Truijen, pachtte de
molen in 1823. Truijen, in 1773 gebo‘
De windmolen met woning van Toon Vink in 1937. Beneden: Wellse korenmaat uit 1773.
FOTO'S ARCHIEF WELL/SJEF VINK
Toon Vink was een vrij man op zijn
hemelbestormer, die met zijn vleugels
een kruis sloeg van 25 meter. Hij
vertelde ooit: „Het was de beste molen
van Limburg, misschien wel van
het hele land. Twee keer is er de bliksem
op geslagen, het deed hem niets.
En machtig mooi was het, als op zomerdagen
de vloed stroomde, een zeer
regelmatige oostenwind, die door de
gesteldheid van het terrein in de omgeving
juist hier een ideale molenaarswind
was, zodat je urenlang geen omkijken
naar de molen had. Dat zag je
nergens!”
De Duitsers hadden in de Tweede
Wereldoorlog een uitkijkpost in de
molen. Op 4 december 1944 werd
deze door de Engelsen vanaf de
overkant van de Maas met veertig
welgerichte granaten precies in de
lengte doormidden geschoten.
Het betekende het einde van Wellse
molen. In 1947 verkocht Toon de
Molenberg aan huisarts Gerard
Smals. Deze liet een villa bouwen op
de oude ingang van de molen.
Na de oorlog heeft Toon Vink het bedrijf
nog voortgezet in een malerij
aan de overkant van de Rijksweg,
tot de opheffing in 1972. In datzelfde
jaar is de laatste molenaar van Well
op tachtigjarige leeftijd overleden.
ren in Deurne, was al molenaar in
Venray geweest.
Jarenlang beheerste de Wellse
windmolen het beeld aan de Rijksweg.
De houten kastmolen werd in
1881 door de toenmalige kasteelheer,
baron Franz Johann von
Schloissnigg, vervangen door een
stenen exemplaar. De laatste pachter
van de Wellse windmolen was
een molenaarszoon uit Arcen,
Theodor Braem. Hij kocht de molen
en het molenhuis in 1906 na de verkoop
van Kasteel Well en verkocht
beide gebouwen in 1908 aan de molenaar
van Vortum, Josephus Hubertus
Vink. De nieuwe molenaar
betrok het molenhuis uit 1782 met
zijn vrouw Marijke en hun gezin.
In 1924 werd de molen voorzien van
een ruwoliemotor en een maalstoel.
Een jaar later liet Joseph Vink de
houten as vervangen door een gietijzeren.
Vink zette zijn tien zoons in
de molen aan het werk. Zoon Toon
Vink werd in 1940 bij de boedelscheiding
alleeneigenaar. Hij had in
1934 beneden aan de molenberg een
nieuw huis voor zijn gezin laten bouwen.
Na de afgelasting van vorig jaar vanwege
corona gaan de Zomerfinale
en de kindermarkt in Horst dit jaar
vooralsnog door.
De Koninklijke Harmonie van Horst
en de Vrienden van de harmonie
zijn gestart met de voorbereiding
van het tweedaagse evenement dat
op 4 en 5 september moet plaatsvinden
op het Lambertusplein. De traditie
om de schoolvakantie af te sluiten
met een feestweekend in het
centrum van Horst, dateert al van
1974. De kindermarkt op zondag
maakt al decennialang deel uit van
het programma, de Zomerfinale
kwam er in 2019 bij. Op beide dagen
is er live muziek voor alle leeftijden.
Hebben zij minpuntjes?
„Ja, helaas hebben deze twee heertjes
een probleem met hun zindelijkheid.
Het wil echt niet lukken, in huis
plaatsen is daarom bijna niet te
doen. We zoeken dan ook een plek,
waar dit tweetal buiten mag verblijven,
bijvoorbeeld op een gezellige
manege, pensionstal of misschien
wel een boerderijcamping. Lekker
rondlopen, met de billen in het zand
en heerlijk kroelen bij alle bezoekers,
honden, katten en kinderen.”
Wat voor baas zoeken jullie?
„Dirk en Kees zijn niet kieskeurig, ze
vinden alles en iedereen leuk. Ze zijn
alleen helaas niet helemaal of niet altijd
zindelijk. Zij vinden dit zelf eigenlijk
totaal geen probleem.”
DIER VAN DE WEEK
Elke week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week
zijn dat Dirk en Kees, twee ‘knuffelkaters’
van nog geen jaar oud. Het
zijn eigenlijk twee perfecte
huistijgers maar hebben helaas
een probleem...
Wat is hun leukste kenmerk?
„Dirk en Kees zijn twee lieve katers.
Ze zijn erg aanhankelijk, heel sociaal
in de omgang en kunnen goed overweg
met honden, andere katten en
kinderen.”
Wat is hun favoriete bezigheid?
„Kees is de ondeugendste van de
twee en hij is héél ondeugend. Je
kunt het zo gek niet bedenken, of
Kees haalt het uit. Je zult vaak een
glimlach op je gezicht hebben.”
Info: Dierenopvang Op de Smakterheide,
tel. 0478639062
/ info@smakterheide.nl.
IVN GeijsterenVenray
start volgende
maand een plantencursus
voor beginners. Met behulp van het
cursusboek leren deelnemers planten
herkennen in de natuur. Na een
inleidende theorieavond
volgen
vier praktijklessen in de buitenlucht.
De cursisten gaan op zaterdagochtend
op verkenning in de
Castenrayse Vennen, de Leunse
Paes, de Broekhuizerweerd voor de
Maasflora en het gebied Weverslo.
De kosten bedragen 60 euro, leden betalen
een tientje minder. Aanmelden kan via
secretariaat@ivngeysterenvenray.
nl.
De gemeente Bergen is bezig met de
preventieve bestrijding van de eikenprocessierups
in de bebouwde
kom. Het bestrijden vindt ’s nachts
plaats en kan geluidsoverlast geven.
Omdat de aaltjes die de gemeente
inzet voor de bestrijding slecht tegen
zonlicht kunnen, vinden de
werkzaamheden ‘s nachts plaats.
De aaltjes parasiteren in de rups,
waardoor deze sterft.