woensdag 27. 04. 2022 REGIO 11
Well om zijn medeleven te betonen en
hij probeerde de beide gezinnen te
troosten. Op 16 augustus overleed de
21jarige
Grad Eickmans. Hij vond de
dood in het Wellsmeer bij het opruimen
van oorlogsmateriaal. Waarschijnlijk
ontplofte er een handgranaat.
Een andere wrede gebeurtenis
speelde zich aan de andere kant van
de wereld af in voormalig NederlandsIndië.
KNILmilitair
Jan
Mercus, die in 1938 voor vijf jaar had
getekend, was krijgsgevangen genomen
en in een Jappenkamp geplaatst.
In de nacht van 21 april 1942
verdwenen vijf gevangenen. De volgende
dag bleek dat drie mannen
waren gegrepen, onder wie Jan. Ten
overstaan van honderden krijgsgevangenen
werden ze gebajonetteerd.
Joop Verbaarschott was ooggetuige
van de moord op Jan Mercus
en heeft zijn ervaring
opgeschreven. Een andere medegevangene
was tekenaar Charles Burki.
Hij heeft heimelijk, op straffe van
de dood, honderden situaties uit de
kampen geschetst. Burki begroef
zijn tekeningen toen hij bericht van
overplaatsing kreeg. Na de oorlog
zijn ze opgegraven en gepubliceerd.
Dankzij hem is er een beeld van het
drama op 22 april 1942.
dens de Japanse bezetting in de oorlogsperiode
het leven lieten, kregen
een plek op de gedenkplaat.
Na de bevrijding van Well op 3
maart 1945 keerden de geëvacueerde
inwoners terug naar hun dorp.
Begin mei was iedereen weer thuis,
opgelucht en blij. En dan ineens gebeurt
er iets verschrikkelijks.
Een krantenbericht van eind juni
1945 vermeldt: Vier kinderen slachtoffer
van een mijn. Tijdens het spelen
in een wei achter een boerderij
brachten kinderen een mijn tot ontploffing.
Met het noodlottig gevolg dat
drie van hen op slag werden gedood en
een vierde na korte tijd aan zijn zware
verwondingen is bezweken. Twee families
zijn in rouw gedompeld door het
verlies van twee jongens ieder. Vier
jonge kinderen vielen op die dag 25
juni 1945 met één klap uit ons midden
weg: Harrie (6) en Pietje (10) Deckers
en Albert (6) en Sraarke (5) Thijssen.
Immens verdriet bij de twee gezinnen
in het Knikkerdorp. Het hele dorp was
in rouw gedompeld. Enkele dagen later
gingen de twee buurjongetjes Giel
en Sjef Verrijdt afscheid nemen van
hun vriendjes. Hun leven lang vergeten
ze de kistjes niet meer die elk op
twee keukenstoelen stonden. Het was
een verschrikkelijke ervaring. Op 27
juni kwam bisschop Lemmens naar
VAN NUL TOT NU
DOOR ARCHIEF WELL
Vooraf werd door Stemmenorkest
Well ‘de Kracht van een Lied’, een
bijzonder concert gegeven in de
kerk. Tijdens de Japanse bezetting
van het toenmalige NederlandsIndië
waren ruim 100.000 nietAziatische
vrouwen geïnterneerd in kampen.
Veel vrouwen die de ontberingen
van het kamp overleefden,
hebben een blijvende herinnering
aan de rol die muziek en zang hebben
gespeeld in hun overlevingsstrijd.
Ze vormden een koor dat zingend,
maar zonder woorden, klassieke
muziek ten gehore bracht. De
speciaal hiervoor geschreven arrangementen
kwamen ongeschonden
uit de oorlog en worden nog
steeds uitgevoerd, onder meer door
het Stemmenorkest Well. Zo ook ter
gelegenheid van de uitgestelde festiviteiten
rond ‘75 jaar vrijheid, vieren
en herdenken in Well’ in het
weekeinde van 9 en 10 april. Tijdens
het drukbezochte concert werden
de Wellse oorlogsslachtoffers, in het
bijzijn van vele nabestaanden en familieleden,
op een passende en ontroerende
manier herdacht. Na het
concert liepen genodigden en belangstellenden
onder begeleiding
van het Sint Antoniusgilde naar de
locatie waar de onthullingsceremonie
plaatsvond.
Er is nu een monument in Well, een
blijvende herinnering aan die ellendige
periode. Op de gedenkplaat
staan zestien namen van slachtoffers.
Zes kwamen om tijdens de
Tweede Wereldoorlog door geallieerde
bombardementen op Well in
de periode van 12 oktober 1944 tot
begin 1945; de zogenaamde ‘granatentijd’
waarin, huizen, gebouwen,
de kerk en de molen zwaar werden
beschadigd. Vijf anderen, onder wie
twee keer twee broertjes in de leeftijd
van 5 tot 10 jaar, stierven na de
oorlog tijdens het spelen en opruimen
van landmijnen en munitie.
Ook vier Wellse militairen die in
voormalig NederlandsIndië
tijGedenkteken
voor oorlogsslachtoffers
De Nationale Dodenherdenking op
4 mei heeft ook in Well een gezicht
gekregen, nu er bij het historische
kerkhof aan de Maas een oorlogsmonument
staat. Het gedenkteken
voor de Wellse gevallenen werd
eerder deze maand onthuld.
Charles Burki bevestigde in 1979 dat Jan Mercus (links) is afgebeeld op deze tekening. Beneden: burgemeester
Manon Pelzer en wethouder Claudia Ponjee onthullen het monument. FOTO ARCHIEF WELL
BROEKHUIZEN
Moerastrail: hardlopen
door het Schuitwater
In natuurgebied het Schuitwater bij
Broekhuizen wordt een parcours
uitgezet voor een trailrun op zaterdag
30 april. Aangezien het terrein
moerassig is, wordt deze loop door
organisator TrailrunnenNL aangekondigd
als moerastrail. Trailrunnen
is hardlopen door het bos over
onverharde paden waarbij respect
voor andere deelnemers en de natuur
voorop staat. Er is geen tijdregistratie,
waardoor ook beginnende
lopers kunnen meedoen. Deelnemers
kunnen kiezen uit twee afstanden,
10 en 20 kilometer.
Starten kan om 11.30 of 12.00 uur bij Theetuin
De Roode Vennen aan de Horsterweg.
Inschrijven via www.trailrunnen.nl.
GRUBBENVORST
Gezocht: bronzen beeld
van Cees van den Bergh
De projectgroep die onlangs een
eerbetoon bracht aan kunstenaar
Cees van den Bergh uit Grubbenvorst,
is op zoek naar een van zijn
kunstwerken.
Het gaat om een uitbeelding van
twee autistische kinderen als een
dansend paartje. Het bronzen
kunstwerk had een prominente
plaats in de raadszaal van het voormalige
gemeentehuis in Grubbenvorst,
maar is sinds een jaar of tien
spoorloos. De sokkel bleef achter en
staat in uitvaartcentrum Saldersbron.
Tips zijn welkom via 0651970176.
Het verdwenen beeldje.
FOTO HARRIE VERHAGEN
NOORDLIMBURG
‘Vrijheid is nu belangrijker dan ooit’
„Wij houden thuis op 4 mei om acht
uur twee minuten stilte.” Mariana
Chakkal (17) vluchtte met haar familie
toen de oorlog Syrië teisterde.
„Hier kunnen we in vrijheid stilstaan
bij de doden, dat vind ik speciaal.”
Ze is leerlinge aan het Porta
Mosana College in Maastricht, één
van de scholen in Limburg waar
‘Vrijheidscolleges’ worden gegeven
in aanloop naar 4 en 5 mei. In de pauzes
kunnen leerlingen gratis een
blik ‘Vrijheidssoep’ afhalen. Liefst
om samen te eten, en daarbij over
vrede en vrijheid te praten.
Toos Hofstede uit Maastricht van
communicatiebureau Viastory is
kartrekker van Vrijheidsmaaltijd
Limburg, onderdeel van een landelijk
initiatief. Bij de eerste editie in
2021 werden 1500 blikken soep uitgedeeld
in de hele provincie.
Praten over vrijheid is niet eenvoudig
als je nooit anders gekend hebt.
Emma Pinckers (15) kan zich moeilijk
voorstellen wat het is om niet in
vrede te leven. „In Oekraïne zie je de
beelden, maar je maakt het nog
steeds zelf niet mee. Ik besef dat we
het hier goed hebben, ondanks dat
we klagen over kleine dingen.”
Zeno Voskamp (17): „Door Oekraïne
zie ik dat ik het beter heb dan anderen.”
Bart Huisman (16) schetst de
amper te bevatten realiteit. „Ik kan
me geen beeld maken van oorlog
hier.” Erfan Herawi (17) vluchtte
met zijn familie uit Afghanistan.
„Hier heb je de problemen van dagelijks
overleven niet, enkel problemen
die je zelf maakt.”
Mariana was zeven toen bommen
op haar stad vielen. Ze herinnert
zich explosies. „Ons balkon werd geraakt.
Bij de buren was het erger, ik
weet niet of ze het overleefd hebben.
Ik vind vuurwerk niet leuk, want dat
herinnert me aan Aleppo.”
Onder meer in de omgeving van
Venray vinden Vrijheidsmaaltijden
plaats.
www.4en5mei.nl/vieren/vrijheidsmaaltijden.
De tweede editie van Vrijheidsmaaltijd
Limburg vindt 5 mei plaats
op tal van plekken in de provincie.
Samen eten, en praten over het
besef van vrijheid. „In Oekraïne zie
je de beelden, maar je maakt het
nog steeds zelf niet mee.”
DOOR SJAK PLANTHOF
Leerlingen van Porta Mosana College konden een blik ‘Vrijheidssoep’
meenemen. FOTO MITCHELL GIEBELS