woensdag 27. 04. 2022 3
V.l.n.r. burgemeester Désirée Schmalschläger, wethouder Robert Martens en Roel Rijks leggen rozen bij de
struikelstenen aan de Dorpstraat. FOTO ROB VAN DEURZEN
HEYTHUYSEN
Struikelstenen markeren
stukje wrede geschiedenis
Geniet van de Buuttefinale
WAAT E WAER
COLUMN
Lezing over het ontstaan van
het Leudal in de Bombardon
Kijk de officiële samenvatting van het Groot Limburgs Buuttekampioenschap in de
Oranjerie in Roermond. Lachen en genieten met alle finalisten en alle hoogtepunten.
> delimburger.nl/buuttefinale
FRITS NIES
Vandaag kan de jarige koning
WillemAlexander,
met zijn
koningin, eindelijk op bezoek in
Maastricht. De enige vesting in
ons gewest die in de jaren 30 van
de negentiende eeuw in handen
bleef van zijn Hollandse voorvader
Willem I; dankzij generaal Dibbets
die het opnam tegen de Belgen.
Vandaag is Maastricht opnieuw
een vesting, nu echter niet tegen
dreigende Belgische (want er is
geen weekmarkt) maar Hollandse
invasie. Hele horden orangisten
komen hun steun aan Oranje
betuigen, in de beste traditie van
wat ooit al tussen dit lagere volk en
de betere burgerij op een Nederlandse
revolutie (1795) uitdraaide.
Het geweld beperkt zich nu tot wat
schermutselingen rond het met de
blote hand in de mond plamuren
van oranje tompouces bij de
Hema, het wegspoelen hiervan
met plastic bekers Wieckse Witte
op het Vrijthof, en de finale chasse
patate in de rij bij Reitz op de
Markt voor een puntzak frites
zoervleis mét (houten vork). In de
tussentijd worden de royals
ongedwongen flanerend met locals
bijgepraat over het Maastricht van
na het Verdrag, toch ook alweer
dertig jaar geleden.
De pandemische pauze heeft niet
tot een andere opzet van Koning(
inne)dag geleid. Jammer. Ik
denk nog graag terug aan toen wij
ons op deze dag lokaal moesten
presenteren voor de subsidie. Dan
marcheerde je in verenigingsuniform
of zondags colbert over de
Markt, langs de trappen van het
stadhuis, waar de zetbaas van
Oranje met ambtsketen en gevolg
om zich heen de parade afnam.
Sommige uitverkorenen van de
koekenbakkers,
bloemschikkers,
pottenbakkers,
macramé
en
oudstrijdersgilden
mochten met
de bus van Kupers op bezoek in
Soestdijk om mee te doen aan het
landelijk defilé langs het koninklijk
bordes. Daarvan weten we (met
dank aan de ‘opperstalmeester’
van Wim Sonneveld) dat alle
aangeboden ‘kruidenkoeken,
krentenmikken en andere goedbedoelde
rotzooi’ vervolgens ‘achter
de rododendrons gesodemieterd’
werden. Tegenwoordig is het
omgekeerd en moet de koning zich
voor de subsidie plaatselijk
presenteren aan het belastingbetalende
volk. Daarbij hoeft hij echter
niet te laten zien wat hij allemaal
van onze centen doet. Dat weten
we al uit de bladen en… probeer
zo’n jacht van 2 miljoen maar eens
achter de rododendrons te sodemieteren
aan het Bassin in Maastricht
of Weert, de Boschmolenplas
in Heel, of over de ‘Trumpiaanse
muur’ aan de City Marina bij
Roermond. De rest van de provincie
moet het doen met uitvlooien
van wat zich gedwongen door die
andere kroon (corona) vanaf 2019
op zolder heeft verzameld.
REAGEREN?
f.nies@me.com
Bezoek
REGIO
Struikelstenen zijn over heel Europa
verspreide kleine monumentjes voor
de slachtoffers van het nationaalsocialisme.
Ze zijn bedacht door de
Duitse kunstenaar Gunter Demnig.
Op de kop van een kleine kubusvormige
betonsteen is een messing
plaatje bevestigd waarin de naam, de
geboortedatum, de deportatiedatum
en de plaats en datum van het
overlijden zijn gestanst. Deze gedenktekens
worden geplaatst in het
trottoir voor de vroegere woonhuizen
van mensen die door de nazi’s
verdreven, gedeporteerd, vermoord
of tot zelfmoord gedreven zijn. Het
plaatsen van de gedenksteentjes gebeurde
op initiatief van de gemeente
Leudal in samenwerking met Heythuysenaar
Roel Rijks.
Beladen dag
Zaterdag 10 mei 1944 is een beladen
dag in de geschiedenis van Heythuysen.
Weinig Heythuysenaren zullen
daar anno 2022 weet van hebben. Op
die bewuste morgen in mei komen
vier Nederlandse rechercheurs van
het Bureau Joodse Zaken uit Amsterdam
naar Heythuysen. Ze weten
door verraad de namen van enkele
Joodse onderduikers en de twee
adressen in Heythuysen waar die
verblijven. Het echtpaar Elisabeth
en Friedrich Adler, dat vanaf februari
1944 bij de familie Baetsen op
Dorpstraat 75 verblijft, wordt gearresteerd.
Elisabeth PrijsElsas,
die
met haar kinderen Carla en Simon
een veilig onderdak dacht te hebben
bij de familie Berkhout aan de Kloosterstraat,
wordt eveneens met haar
kinderen ontdekt, gearresteerd en
meegenomen. Ook onderdakverschaffer
Jacob Berkhout ondergaat
datzelfde lot. Berkhout zal net als het
echtpaar Adler de oorlog niet overleven.
De familie Prijs wordt op 23 april
1945 bij de Duitse plaats Tröbitz door
Russische troepen bevrijd, en overleeft
de oorlog wel. Hun ingrijpende
oorlogsverhalen worden uitgebreid
beschreven in het in 2017 door de
plaatselijke heemkundevereniging
uitgebrachte boek ‘Meer dan Alleen
Namen’.
Dankbaar
Van de familie Adler konden geen directe
nabestaanden getraceerd worden.
Van de Joodse gemeenschap is
bij de onthulling van de gedenkstenen
vanwege Pesach, het Joods paasfeest
dat tot 23 april duurt, geen vertegenwoordiging
aanwezig. Ruud
Berkhout, kleinzoon van Jacob Berkhout,
is samen met zijn echtgenote
wel aanwezig bij de onthulling van de
struikelsteen voor zijn opa Jacob
Berkhout, een grootvader die hij alleen
uit verhalen van zijn familie
kent. „Ik vind het fijn hierbij aanwezig
te mogen zijn en ben dankbaar
dat er na al die tijd nog steeds aandacht
voor het tragische lot van mijn
opa is. Hij heeft destijds door Joden
een schuilplaats te bieden een groot
risico genomen. Het heeft hem zijn
leven gekost. Door dit kleine monumentje
zal hij niet vergeten worden
en dat waardeert onze familie zeer”,
aldus Berkhout.
In Heythuysen werden afgelopen
vrijdag in de Kloosterstraat en in de
Dorpstraat door burgemeester
Désirée Schmalschläger en wethouder
Robert Martens drie struikelstenen
onthuld. Met deze minimonumentjes
worden onderdakverschaffer
Jacob Berkhout en het
Joodse echtpaar Friedrich en Elisabeth
Adler, allen slachtoffer van de
naziterreur herdacht en geëerd.
DOOR PIETER KNIPPENBERG
Phlip Bossenbroek is voormalig
ecoloog bij Staatsbosbeheer en
geeft met gebruikmaking van foto’s
van natuurfotograaf Hans Smulders
uit Heythuysen een presentatie
over het Leudal. In zijn lezing
gaat hij in op de ontstaansgeschiedenis
van het Leudal, de menselijke
sporen in het landschap en ook de
rijke flora en fauna komt uitgebreid
aan bod.
De lezing in de Bombardon aan de Sint Antoniusstraat
2 is toegankelijk voor zowel leden
als nietleden
van HVH. Voor niet leden geldt
een entreeprijs van 2,50 euro. De lezing begint
om 19.30 en duurt tot 22.00 uur.
HEYTHUYSEN
Phlip Bossenbroek verzorgt op
uitnodiging van heemkundevereniging
Heitse op maandagavond 2
mei een lezing over de ontstaansgeschiedenis
van het Leudal in De
Bombardon in Heythuysen.