woensdag 05. 05. 2021 REGIO 3
PANNINGEN
‘Meer collaborateurs dan
verzetsstrijders in Limburg’
www.rozemarijnenthijm.nl www.rozemarijnenthijm.shop
Onze
medewerkers
staan voor
ú klaar met
passend advies!
20%
kOrting*
op 1 product
naar keuze
* tegen inlevering van deze bon
m.u.v. lopende aanbiedingen en geneesmiddelen
max 1 bon per klant * Geldig t/m 30 mei 2021
Venlo • Venray • Deurne • Tegelen • Blerick • uDen
✁
WULLEM
COLUMN
BERGEN
Bieb zoekt vrijwilligers
voor VoorleesExpress
De bibliotheek in Bergen zoekt vrijwilligers
die willen instappen op de
VoorleesExpress. Wie bij een gezin
thuis of online wil voorlezen om zo
een bijdrage te leveren aan de taalontwikkeling
van kinderen, kan
zich aanmelden voor dit project van
BiblioPlus. Inlevingsvermogen en
een goede beheersing van de Nederlandse
taal zijn de enige voorwaarden
om mee te doen. Deelnemers
volgen een webinar over interactief
lezen.
Opgave is mogelijk via www.biblioplus.nl.
VENRAY
Gratis online cursus
biodiversiteit in de tuin
Venraynaren komen in twee online
cursussen alles te weten over biodiversiteit
SlaapTest
bij Beddenspecialist.nl
Doe ook
de gratis
SlaapID®-slaaptest
en vind het bed
dat écht bij
jou past!
weken
Reserveer snel
deze sensor bij ons
in de winkel!
Beddenspecialist
Kies bewust voor je nachtrust JUUL LOMMEN
Parade 37
Venlo
077 351 7404
www.beddenspecialist-juullommen.nl
Unieke slaapgedrag
inzicht met
slaapID-thuismeting
Deskundig en
onafhankelijk
advies
Jouw persoonlijke
slaapoplossing
op maat
Uitstekende
slaapgarantie
en slaapservice
en vogels in de tuin.
De gemeente biedt beide cursussen
samen met Stichting IKL gratis aan
voor inwoners. In de cursus biodiversiteit
op 20 mei leren deelnemers
hoe ze met soms kleine ingrepen
kunnen zorgen voor meer leven
in de tuin. Een week later komen
verschillende tuinvogels voorbij en
wordt uitleg gegeven over de inrichting
van een vogelvriendelijke tuin.
Aanmelden kan via www.ikllimburg.
nl.
DOOR WIM MOORMAN
5 mei. Kun je op 5 mei nog komen
aanzetten met een stukje dat een
4 meikarakter
heeft? Waarom
niet? Met stukjes die een 4 mei
karakter hebben kun je op elke
willekeurige dag komen aanzetten.
Op 23 september, 16 januari, 7
juli, 12 oktober. Of inderdaad 5
mei.
Zijn alle stukjes met een 4 mei
karakter niet al geschreven? Niet
allemaal, wel veel. Doet het ertoe
dat stukjes met een 4 mei karakter
opnieuw worden geschreven?
Nee. Ook een stukje over Duifje
Gans is al vaker geschreven. Toch
kan het niet vaak genoeg worden
geschreven.
Duifje Gans. Bijzondere naam,
Merel Vink
en Mees Valkachtig.
Of Duifje er zelf zo gelukkig mee
was? Voor
en achternaam
nodigen uit tot pestgedrag, de
combinatie helemaal. Duifje werd
op 13 juni 1933 in Amsterdam
geboren als dochter van Aron
Gans en Rijntje van Gelderen.
Toen Duifje 5 was, overleed op 3
januari 1939 haar moeder, 26 jaar
slechts. Een jaar later hertrouwde
Aron met Josephina Loyen. Nog
geen vier maanden later brak de
Tweede Wereldoorlog uit. Terwijl
het gezin Gans joods was.
Samen met haar oudere broer
David kwam Duifje, 10 jaar
inmiddels, in september 1943 in
NoordLimburg
terecht. Ze
behoorde tot een groep van 123
kinderen die door de verzetsgroep
van Hanna van de Voort,
kraamverzorgster uit Tienray, in
verschillende NoordLimburgse
plaatsen werden ondergebracht.
David verbleef bij Sef en Netje
VerstappenSmits,
aan de Gunhoek
in Oirlo.
Duifje kreeg onderdak bij de
familie Loogman aan de Stationsstraat
in Venray. Vader Jan
Loogman was wiskundedocent op
Jerusalem. Duifje kreeg de
schuilnaam Paula Heineman. Ze
ging naar de lagere school in het
klooster, het huidige Venrayse
gemeentehuis. ‘Ze wilde steeds bij
het raam zitten zodat God haar
goed zou kunnen zien’, lees ik
ergens.
In de nacht van 16 op 17 augustus
1944 deden drie agenten uit
Eindhoven een inval in de woning
van de familie Loogman. Ze
waren op zoek naar Kurt Löwenstein,
een jood uit Berlijn die een
leidende rol speelde in het verzet.
Kurt werd niet gevonden. Duifje
wel. ‘Het kind huilde vreselijk,
omdat ze ondanks haar jeugdige
leeftijd heel goed wist wat deze
arrestatie betekende.’
Via Eindhoven, Vught en Westerbork
kwam Duifje in Auschwitz
terecht. Daar overleed ze op 6
september, 11 jaar jong slechts,
drie weken nadat ze in Venray
was opgepakt.
REAGEREN?
redactievenray@delimburger.nl
Duifje
Elke dag lokaal nieuws!
Wil jij het laatste nieuws uit
jouw regio elke dag in je mailbox
ontvangen? Meld je dan aan
voor onze lokale nieuwsbrief op:
» delimburger.nl/nieuwsbrief
Manders (51) wilde zijn onderzoek
beperken tot het noorden en midden
van de provincie. Een artikel
dat in 2016 in deze krant verscheen,
leverde echter zoveel reacties uit
ZuidLimburg
op, dat hij besloot die
regio erbij te pakken. De amateurhistoricus
steekt er al zijn vrije tijd
in. Twee keer per maand reist hij
naar Den Haag om in het Nationaal
Archief rechercheverslagen van gesprekken
met Limburgers die in het
Duitse leger hebben gediend, te
raadplegen. Dat gebeurt onder
streng toezicht. „De dossiers worden
om privacyredenen pas in 2025
vrijgegeven. Ik mag ze alleen inzien
als ik een bewijs van overlijden kan
overleggen.”
Het is ruim driekwart eeuw na het
einde van de oorlog nog altijd een
beladen en gevoelig thema, dat hem
al van kinds af fascineert. „Tijdens
mijn jeugd in Maasbree speelde ik
met een jongetje wiens vader bij de
WaffenSS
had gezeten. Veel mensen
in het dorp wisten dat, maar niemand
sprak erover.” Manders wist
al 1900 Limburgse nazisoldaten op
te sporen. Veel meer dan hij aanvankelijk
verwachtte. „Het lijkt erop
dat er in de oorlog meer collaborateurs
dan verzetsstrijders waren.”
Van ongeveer de helft van deze
mannen en vrouwen heeft hij inmiddels
een persoonlijk dossier aangelegd.
De inhoud is afkomstig uit talloze
bronnen, van overlijdensadvertenties
in NSBkranten
tot lijsten
van mensen die in het Duitse leger
werden onderscheiden. „Dankzij de
befaamde Duitse Gründlichkeit is er
veel bewaard gebleven.”
Objectief
Op zijn beurt gaat Wilbert Manders,
werkzaam als projectleider bij
een bouwbedrijf, net zo minutieus
en systematisch te werk. „Ik ben
een perfectionist, alles moet tot in
de puntjes kloppen.” Hij wil vooral
ook een objectief beeld schetsen,
zonder te oordelen over de motieven
van overlopers. „Wel is duidelijk
dat velen die keus vooral om praktische
redenen hebben gemaakt. Om
bijvoorbeeld deportatie te ontlopen,
meldden ze zich vrijwillig voor
een militaire klus in Nederland. Zoals
het bewaken van het Duitse
vliegveld in Venlo. Dat betaalde beter
en je was bijna elke avond thuis.
Anderen lieten zich uit puur lijfsbehoud
verleiden om dienst te nemen
in de Wehrmacht. De omstandigheden
in de werkkampen waren
zwaar en de ronselaars sluw.”
Het is niet allemaal zwart of wit, wil
hij maar zeggen. „Ik verwacht dat
mijn boek dat beeld zeker zal nuanceren.
Wat niet wil zeggen dat er
tussen die 1900 Limburgers geen
oorlogsmisdadigers zaten. Die ben
ik ook tegen gekomen. Zelfs kampbewakers
uit Auschwitz.”
De vader van zijn jeugdvriendje uit
Maasbree droeg het Duitse ‘(haken)
kruis’ zijn leven lang met zich
mee. „Hij zweeg over het verleden
en droeg de gevolgen in stilte. Erover
praten is nog steeds taboe.”
Ook kinderen en zelfs kleinkinderen
van Limburgse nazisoldaten
kampen met schaamte, merkte
Manders in de gesprekken die hij
met hen voerde. „Het wordt tijd om
het zwijgen te doorbreken, zonder
wie of wat dan ook goed te praten.”
Wilbert Manders hoopt het boek vóór 2025
klaar te hebben. Wie tips of informatie voor
hem heeft, kan deze per mail sturen naar:
onderzoeklimburg@gmail.com
Al meer dan zeven jaar speurt
Wilbert Manders uit Panningen
naar Limburgers die in de oorlog
voor de Duitsers vochten. Hij had
de resultaten van zijn spitwerk
vorig jaar al willen presenteren,
maar door een publicatie in De
Limburger laat het boek nog even
op zich wachten.
DOOR MARCEL VAN LIER
Wilbert Manders is nog niet klaar met zijn zoektocht naar Limburgers
met een Duits krijgsverleden. FOTO LÉ GIESEN