REGIO
woensdag 05. 05. 2021 11
tinten en andere hoogtepunten
kwam als vrouw terug’, zoals een gepensioneerde
turfsteker ooit met
een vette knipoog vertelde.
Liefkozend
Een speciaal geval van ‘berg’ bevond
zich op de Mildert, langs de
huidige Wessemerdijk. Daar was de
galgenberg, de gemeentelijke executieplaats
voor ter dood veroordeelden.
In de uitgestrekte heidevelden
van deze gemeentelijke uithoek
was zo’n heuvel tot in de verre
omgeving zichtbaar, tot leering ende
vermaeck. Strategisch gelegen in de
buurt van de kruising van twee belangrijke
wegen: de landweg van
Antwerpen via Weert naar Venlo,
en de weg van Den Bosch over Nederweert
naar Roermond. Vroeger
plaatste men op zo’n markante plek
de galg. Tegenwoordig een hotel, casino
of McDonalds, maar de achterliggende
gedachte is dezelfde. Vermoedelijk
was die galgenberg net
als elders geen natuurlijke verhoging
maar een hergebruikte prehistorische
grafheuvel. In documenten
uit 1707 wordt deze lugubere dodenplek
ietwat liefkozend aangeduid
met ‘het Bergsken’. Tegenwoordig
is de voormalige executieplaats
langs het kanaal een drukbezochte
homoontmoetingsplek.
Een soort
Ketsheuvel in een eigentijdse uitvoering
dus.
VAN NUL TOT NU
DOOR ALFONS BRUEKERS, STICHTING GESCHIEDSCHRIJVING NEDERWEERT
naamd. In Boeket kennen we nog
steeds de Tolheuvel.
In het drassige veengebied van de
Peel staken hier en daar ook zandhoogtes
de kop op. Zoals de Broenenhoup,
de Tolberg, Reeberg en
Anselberg (de drie laatste in Ospeldijk)
en de Ketsheuvel. Die laatste
hoogte heeft zelfs tot een Nederweerter
zegswijze geleid: Ketsheuvel
haoje. Hiermee wordt gezellig samenzijn
bedoeld. Ketsheuvel was
een ook elders voorkomende naam
voor een beschutte hooggelegen
ontmoetingsplek. Na een dag hard
werken in de Peel kwamen de turfstekers
daar bijeen, werd er gerust,
gekeuveld en een pijpje gerookt,
waarna men gezamenlijk huiswaarts
keerde. Dat op zo’n ketsheuvel,
ver buiten de bewoonde wereld,
niet alleen gerookt en gekeuveld
werd, leert een andere zegswijze.
Want met ketse wordt in het Nederweerter
dialect ook flirten en achter
meisjes aan lopen bedoeld. Een
ketsheuvel was voor jonge turfstekers
een van de weinige ontmoetingsplekken
zonder sociale controle
of ouderlijk toezicht. ‘Menig meisje
ging als maagd naar de Peel en
Een bekend broodjeaapverhaal beschrijft
dat de Eskimo’s een enorme
namenvariëteit kennen voor het begrip
sneeuw. Ze zouden wel vijftig
tinten wit kunnen beschrijven. Zoiets
kennen we in Nederweert ook.
Met een maximaal hoogteverschil
van zeven meter, mag men de uitgestrekte
gemeente wel zo plat als een
dubbeltje noemen. Maar de toponiemen
om hoog en laag aan te duiden
zijn, misschien juist daarom
wel, opvallend talrijk.
Veel van die natuurlijke hoogtes in
Nederweert, Ospel en Eind, bestaande
uit fijnkorrelige leem, zijn
vanwege de geschiktheid voor de
baksteenfabricage in de loop van de
eeuwen afgegraven. Niet alleen
voor lokaal gebruik maar ook voor
de regionale export werden er eeuwenlang
stenen gebakken in deze
gemeente. Heuvel na heuvel werd
zo afgegraven en afgeplat. Daaraan
herinneren namen als Hogeweg
(Nederweert), Kattenberg (Boeket),
de Hel (Kreijel) en Leemkuilen
(Eind). Een andere soort natuurlijke
‘bergen’ in Nederweert zijn eigenlijk
relatief jonge zandverstuivingen
die zijn ontstaan door de ontbossingen
in de late middeleeuwen.
Door roofbouw verdwenen rond
1400 de bossen die Nederweert omringden.
Hierdoor kregen wind en
erosie vrij spel in het landschap en
ontstonden zandduinen. Namen als
Houtsberg (Eind) en Meiberg
(Schoor) zijn daar de overblijfselen
van. Ook aanduidingen als Huchten
(in het Weerterbos) en Geheugden
(in Ospel) zijn namen die beide zijn
afgeleid van hoogte(punt).
Gerookt en gekeuveld
Er zijn ook ‘bergen’ met een onbetwist
kunstmatige oorsprong, zoals
de voormalige Molenberg bij Sluis
15 en de Zandberg bij Sluis 14. De
laatste was een zanddepot dat ontstaan
was door de graafwerkzaamheden
ten behoeve van de ZuidWillemsvaart.
Kleine verhogingen in
het landschap mochten, zélfs voor
Nederweerter begrippen, geen
berg heten maar werden als ‘heuvel’
of ‘hoop’ betiteld. In de Kerkstraat
lag zo’n hoogte, ‘op den Heuvel’ geVijftig
De Zandberg
aan de ZuidWillemsvaart.
De Ospelse
familie Hermans
met hun
‘zandauto’ in
1932. FOTO SGN
Het lijkt op de Alpen, maar is het microreliéf
van de zone tussen A2
(links) en kanaal WessemNederweert.
FOTO AHN
WEERT
Lintje aanvragen voor
2022 kan tot 1 juli
Wie die een inwoner van de gemeente
Weert wil voordragen voor een
Koninklijke onderscheiding dient
voor 1 juli een voordracht in te leveren.
Het lintje wordt bij toekenning uitgereikt
in april 2022. Aangezien de
procedure aardig wat tijd in beslag
neemt, is het zaak de aanvraag tijdig
in te dienen. Belangrijk is dat de persoon
zich belangeloos inspant voor
de samenleving.
Meer informatie is te vinden op de website
www.weert.nl/wieverdientin2022eenlintje
ELL
Nico Dijkshoorn geeft
lezing in Ellenhof
Nico Dijkshoorn komt naar
Ellerhof. FOTO TITIA HAHNE
LIMERICK
’E joonk bruuëdje reep in Beetsterzwaag,
pas getrâwdj mer nog ’ne echte
blaag:
„Op 5 mei wuuërdj gelieërdj
det me ‘bevrijding’ vieërtj
mer, mien leef bevriedj mich elke
daag!”
Frans Adriaens, Weert
weer helemaal genezen en is hij
weer de sterke en vitale hond die hij
hoort te zijn. Ondanks dat hij erg
sterk kan zijn, laat hij zich goed corrigeren
waardoor hij dan goed hanteerbaar
is. Als je flink de ruimte
hebt, kan hij prima mee naar binnen
genomen worden, maar hij
vindt het ook heerlijk om buiten
zijn erf te bewaken.”
Waar zou hij het best om zijn plaats
zijn?
„Omdat het een flinke hond is, moet
hij wel een baas hebben die hiermee
om kan gaan. Door hem eerlijk
en consequent te behandelen kan
je een fijne band met hem opbouwen.
Hij zal het als zijn taak zien om
huis en erf te bewaken. De aanwezigheid
van andere honden en katten
weet hij niet echt te waarderen.”
DIER VAN DE WEEK
Ben je geïnteresseerd in dit dier? Neem dan vrijblijvend contact op met De Beestenboel
via tel. 0495563981,
email
asielweert@planet.nl of kijk op de Facebookpagina.
Dierenasiel De Beestenboel vangt
voor bijna heel MiddenLimburg
de
honden en katten op. Genoeg
aanbod dus voor Anne Vleeshouwers
om elke week voor één van
deze dieren extra aandacht te
vragen. Deze week is Loebes, een
Mechelse herderreu van ongeveer
3 jaar, aan de beurt.
Hoe is Loebes in het asiel beland?
„Wat er precies gebeurd is dat weten
we niet, maar op een vroege ochtend
stond hij opeens bij mensen
aan de deur. Niet alleen met flinke
honger, maar ook met een pijnlijke
schouder, achterbeen en de nodige
schrammen. Mogelijk is hij tijdens
zijn omzwervingen ergens hard tegen
aan gebotst.”
Wat kun je over Loebes vertellen?
„Gelukkig zijn al zijn verwondingen
Dichter, columnist, schrijver en tvpersoonlijkheid
Nico Dijkshoorn
komt op donderdag 27 mei naar gemeenschapshuis
Ellenhof in Ell voor
een lezing. Deze is online en, indien
de maatregelen het toelaten, ook
ter plaatse te volgen.
Nico Dijkshoorn was jarenlang
huisdichter van De Wereld Draait
Door. Hij spreekt zijn publiek aan
met bijzondere inzichten en verrassende
invalshoeken. Hij leest deze
avond voor uit eigen werk, vertelt
over zijn ervaringen en gaat in op
vragen uit het publiek.
De lezing op 27 mei in Ellenhof
duurt van 20.00 tot 22.00 uur. De
kosten bedragen voor leden van Bibliocenter
die de lezing
indien mogelijk
live willen bijwonen 10 euro
en voor nietleden
15 euro. Online
deelname kost 2,50 euro.
Aanmelden kan via de website:
www.bibliocenter.nl/nicodijkshoorn.