woensdag 04. 05. 2022 3
HEYTHUYSEN
Koffertje uit Lancaster zet
leven van Ria op de kop
PERKPLANTEN
Weer volop verkrijgbaar
rechtstreeks uit eigen kwekerij.
Ruim assortiment aan
Perkplanten, geraniums,
fuchsia, hangplanten,
kuipplanten enz.
Bevrijdingsdag ook geopend.
KWEKERIJ ARKESTEIJN
Karissteeg 26 Nederweert. Tel. 0495-663344
Openingstijden: ma t/m vrij van 9.30-17.30 uur en zat 9.00-17.00 uur
Verpakking s.v.p. zelf meenemen
Een van de mijlpalen was het
winnen van de Prokkelprijs’
Vernieuwde superisolerende
profielen van Pvc Kömmerling
en Alu Reynaers
WAAT E WAER
COLUMN
NIEUWBOUW & RENOVATIE
met rolluiken, garagepoort en totale afwerking
Maastrichtersteenweg 163A • 3680 Maaseik
tel. + 0032 89 56 24 84 • gsm + 0032 493 25 24 99
Openingsuren opendeurdagen: Maandag tem zaterdag van 10 tot 17 uur - Vrijdag tot 21 uur
www.rakoma.be
BEL voor uw
GRATIS OFFERTE:
+ 0032 493 25 24 99
Blokprofiel
GRATIS
OFFERTE
ADRES TOONZAAL:
FRITS NIES
Sinds de oorlog, die we geen oorlog
mogen noemen van een democratisch
gekozen leider die niet
democratisch gekozen is, is hier al
drie keer het luchtalarm afgegaan,
dat geen luchtalarm is omdat het
onze maandelijkse oefeningen
betreft. We hoeven hier dus niet de
schuilkelders in. Maar goed ook,
want die zijn er niet (meer). Of niet
goed? Op 4 mei herdenken wij de
laatste oorlog die ons aan het
denken zette over het nut van
schuilkelders. Toch kwamen ze er
niet, of nauwelijks. Ook al maakte
de Koude Oorlog het er niet direct
veiliger op. Onze burgemeesters
kregen vanuit Den Haag opdracht
om gemeentelijke schuilkelders te
bouwen, maar zij wilden eerst met
bevriende aannemers de woningnood
aanpakken. Met als gevolg
dat, wanneer ‘De Bom’ dreigde te
vallen, heel MiddenLimburg
alleen officieel kon schuilen in
Roermond, in Helden of in de
mergelgrotten van Valkenburg.
Van mijn ouders, die daar in 1947
met distributiebonnen huwelijksreis
vierden, begreep ik later dat
het er best gezellig was.
Schuilen had en heeft hier nog
steeds geen prioriteit. We hebben
het nog steeds druk met de
woningnood. Het gaat het er nu
wel weer vaker over; niet alleen
onder preppers. Zeker nu het ook
weer vaker over ‘De Bom’ gaat.
Wat te doen voordat de bom valt?
Veilig in het ziekenfonds / Voordat de
bom valt, zong Henny Vrienten met
Doe Maar: Werken aan mijn
toekomst / Voordat de bom valt. We
zijn nog niet verder gekomen dan
de brochure die de BB (Bescherming
Bevolking) in 1961 in de bus
liet vallen: Wenken voor de bescherming
van uw gezin en uzelf. Die
adviseerde om in de kelder te gaan
zitten of, als die er niet was, onder
de trap. En vooral veel weckpotten
en blikken vol leeftocht aan te
leggen, want het schuilen kon wel
even gaan duren.
Ik moet nu denken aan de woonbuurt
waarin ik opgroeide en die
zich geleidelijk (mét kelders)
ontwikkelde in de periode van de
Koude Oorlog. Twee straten
verderop bouwde in de jaren 60
een architect zijn zelf ontworpen
woning. De bouw startte in een
opvallend diepe kuil. Het sprak
zich al snel rond dat hier een
‘atoomkelder’ in kwam. Dat vonden
wij balkenieërendje batrave wel
spannend. Zo kon het gebeuren
dat, toen de bouw uit de grond was
en tijdens een weekend stil lag, wij
met ons vriendengroepje uitgerust
met zaklampen en leeftocht
binnenslopen in wat een zeer
ruime en diepe kelder bleek met
meerdere compartimenten. Daar
speelden wij dat ‘De Bom’ ging
vallen. Zonder rekening te houden
met de latere regels van Henny
Vrienten: Jij moet nog huiswerk
maken / Voordat de bom valt.
REAGEREN?
f.nies@me.com
De Bom
REGIO
Als de weersomstandigheden het
toestaan, het vliegtuig intact blijft
en de vluchtplanning gehaald
wordt, dan verzorgt vanmiddag,
woensdag 4 mei rond 12.50 uur één
van de twee nog vliegende Lancasters
in de wereld een erevlucht boven
het Lancastermonument aan
de Birkenbosch in Heythuysen.
Met deze flypast wordt de herinnering
levend gehouden aan de vijf
omgekomen bemanningsleden.
Vernield
„Het heeft zo moeten zijn, daar geloof
ik oprecht in”, zegt Ria Schmieder.
De Lancaster ME 752 stortte
neer vlakbij het ouderlijk huis van
haar vader Daan Brouns. De woning
raakte door de impact van de
crash en door de luchtdruk van de
ontploffende bommen totaal vernield.
Brouns ging direct naar de
crashsite maar zag enkel dode bemanningsleden.
Een uit het vliegtuig
geslingerd koffertje met onder
andere navigatiegegevens smokkelde
hij langs de inmiddels gearriveerde
Duitsers mee naar huis.
Bemanning
„En met dat koffertje begint alles”,
vertelt Ria SchmiederBrouns.
„Jaren later heb ik het van mijn vader
gekregen. Hij wist al tijdens de
oorlog dat het gevaarlijke informatie
bevatte en was dan ook geadviseerd
het direct te verbranden. Dat
heeft hij niet gedaan, maar hij wilde
niet dat er buiten ons gezin over gesproken
werd. ‘Maak dr mèr geine
kal van’, zei hij.” Na de dood van
haar vader in 1996 is Ria Schmieder
zich intensief gaan verdiepen in
de inhoud van het koffertje en ging
ze op zoek naar de achtergronden
van de crash. „Ik was vooral geïnteresseerd
in de bemanning van het
toestel: twee Engelsen en vijf
NieuwZeelanders.
Twee NieuwZeelanders
hebben de crash overleefd.
Ik heb op allerlei manieren
geprobeerd met de families van de
bemanning in contact te komen en
dat is mij, vraag niet hoe, gelukt. Diverse
familieleden zijn de afgelopen
jaren naar Heythuysen gekomen
om de crashplaats aan de Birkenbosch
te bezoeken. Dat waren
emotionele momenten. Op die plek
heb ik in 2003 een klein monumentje
laten plaatsen om iets terug te
doen voor die mannen die hier hun
leven hebben gelaten. Ook de flypast
regel ik voor hen. Ik voel mij
heel sterk met hen verbonden en
noem ze wel eens schertsend ‘mijn
mannen’”.
Koningin Beatrix
„Het koffertje dat papa heeft gered
heeft mijn leven dus aardig op de
kop gezet”, concludeert Ria
Schmieder. „Ik ben in contact gekomen
met mensen die ik onder normale
omstandigheden nooit zou
hebben ontmoet. De NieuwZeelandse
ambassadeur kwam bij mij
thuis op de koffie. Ik mocht aanwezig
zijn bij zijn afscheidslunch bij
koningin Beatrix. Daar zat Ria
Brouns uit Heythuysen bij de koningin.
Al die bijzondere contacten
hebben mijn leven verrijkt. Maar
aan de basis staat die tragische
crash en die zal op 4 mei door de
laagvliegende Lancaster met zijn
bulderende RollsRoyce
motoren
weer in de herinnering worden geroepen”,
besluit Ria SchmiederBrouns
haar verhaal.
Op 21 juli 1944 wordt boven Heythuysen
een Lancaster ME752 uit de
lucht geschoten. Het vliegtuig stort
neer achter de Kreppel. Vijf bemanningsleden
komen om. Deze crash
heeft vele jaren later het leven van
Ria SchmiederBrouns
een andere
wending gegeven.
DOOR PIETER KNIPPENBERG
Ria Schmieder toont enkele
documenten uit het befaamde
koffertje. FOTO ROB VAN DEURZEN
» Vervolg van de voorpagina.
Mijlpalen in de afgelopen jaren zijn
de bijzondere maaltijden tijdens de
feestdagen en het winnen van de
tweede Prokkelprijs in 2018. Met de
Prokkelprijs worden prikkelende
ontmoetingen tussen mensen met
en zonder een beperking in het zonnetje
gezet. „Nog steeds eten cliënten
van PSW mee.” Een tastbaar
aandenken van de prijs zijn de zelfgemaakte
placemats, bestaande uit
fotocollages die tijdens de maaltijd
voor de nodige praatstof zorgen. En
de koks, die krijgen ook deze keer
een staande ovatie.
Aanmelden voor het Eetpunt ‘Ontmoeten
doet groeten’ kan via eetpuntnederweert@
gmail.com of telefonisch op telefoonnummer
0643609856
(Petra Pustjens), tot vrijdagochtend
12.00 uur voor de volgende
dinsdag.
NEDERWEERT