Woensdag 03. 05. 2023 11
Plaats van herinnering: Roermondse synagoge
king ook prima gezelschap voor
mensen. Ze kent de basiscommando’s
en het geeft haar duidelijkheid
en rust om deze op te volgen. Ze
heeft wel een baas nodig die dit aan
kan, omdat ze ook een sterke eigen
wil heeft.”
Waar kan Kyra het beste geplaatst
worden?
„Ze zou het beste naar een baas kunnen
die gewend is om met een enthousiaste
herder om te gaan, en dit
dus ook aankan. Als je haar de tijd
en aandacht geeft die ze nodig heeft,
is ze heel trouw aan je. Omdat ze niet
met alle honden om kan gaan, zou
het fijn zijn als ze thuis al de beschikking
heeft over behoorlijk wat ruimte
waar ze dan lekker haar energie
kwijt kan.”
Info: dierenasiel De Beestenboel,
tel. 0495-563981 of asielweert@planet.nl.
Aan de gevel boven twee winkels aan
de Roermondse Hamstraat (nummer
20 en 20a) is een reliëf te zien:
een tempel met een opengeslagen
boek en Hebreeuwse teksten. Vaak
wordt gedacht dat dit gebouw de
vroegere synagoge is. Maar het zit
een beetje anders.
Dier van de week
Dierenasiel De Beestenboel vangt
voor bijna heel Midden-Limburg de
honden en katten op. Genoeg
aanbod dus voor Anne Vleeshouwers
om elke week voor één van
deze dieren extra aandacht te
vragen. Deze week is dat teef Kyra,
een Duitse herder van 5 jaar.
Hoe komt Kyra in het asiel terecht?
„Kyra komt uit een huishouden
waar ze het als maatje van de vrouw
des huizes prima naar haar zin had.
Helaas is hier door gezondheids
redenen een einde aangekomen,
omdat het lichamelijk te zwaar
werd om voor haar te zorgen. In afwachting
van een nieuwe match
verblijft ze nu tijdelijk in het asiel.”
Wat kun je over haar vertellen?
„Kyra is, zoals een echte herder betaamd,
een prima waker. Maar ze is
na een eerste uitbundige kennisma-
tie volgde op 9 april 1943, via Vught;
nu moesten ook bejaarden, zieken en
mensen van gemengd-Joodse afkomst
mee. Maar een handjevol zou
de kampen overleven.
Na de oorlog
De synagoge was bij een bombardement
vernield en werd in 1953-1954
vervangen door een nieuw gebouw
met 50 zitplaatsen. Dat was meer
dan voldoende, want na de oorlog telde
de Joodse gemeente nog maar 24
leden. Door verhuizingen liep dat
aantal nog verder terug, zodat de gemeente
in 1986 moest worden opgeheven.
Het gebouw wordt tegenwoordig
beheerd door de Stichting
Rura en is ’s zomers op zaterdagen
open voor publiek. Op de binnenplaats
is een monument voor de
Roermondse Sjoa-slachtoffers geplaatst.
De herinnering aan hen
wordt ook levend gehouden door de
stolpersteine die in de stad zijn aangebracht
bij hun laatste adressen. Op
www.stolpersteineroermond.nl
kunt u het verhaal van hun levens en
hun levenseinde nalezen.
Meer geschiedenis van Roermond op
www.archiefroermond.nl/nl/roermondsverleden/
verhalen.
zochten openbare scholen en als ze
naar het ziekenhuis moesten, kozen
ze voor het protestantse ziekenhuisje
aan de Frans Douvenstraat.
De Sjoa
Dat veranderde allemaal toen in
Duitsland de nazi’s aan de macht
kwamen. In de jaren dertig kreeg de
grensplaats Roermond een grote
toestroom aan Joodse vluchtelingen
te verwerken. De meesten reisden
verder, sommigen bleven, vooral
mensen die al familie in Roermond
hadden. Het ledenaantal van de
Joodse gemeente groeide van 55
naar zo’n 120 personen. Tijdens de
bezetting isoleerden de nazi’s de Joden
stap voor stap. Joden mochten al
gauw van alles niet meer: voor de
overheid werken, naar school gaan,
in openbare gelegenheden komen…
In 1942 werden het dragen van de Jodenster
en de registratie als Jood
verplicht. Datzelfde jaar werden de
twee eerste groepen Roermondse
Joden gedeporteerd naar Westerbork
en van daaruit naar Auschwitz.
De achterblijvers moesten verhuizen
naar een klein aantal woningen, zodat
de Duitsers hen beter in de gaten
konden houden. De laatste deportavan
nul tot nu
Door gerard van de garde, gemeentearchief roermond
In de negentiende eeuw kwamen in
Roermond enkele Joodse families
wonen. Ze hielden hun religieuze bijeenkomsten
in een pand aan de
Zwartbroekstraat, dat na een tijdje
te klein werd. Daarom kochten ze
van Johannes Cuypers (vader van de
bekende architect Pierre Cuypers)
een dubbel huis aan de Hamstraat. In
de tuin daarachter lieten ze in 1853
een nieuwe synagoge bouwen: een
eenvoudig, sober gebouwtje. Op hetzelfde
achterterrein werd ook een
klein schoollokaal ingericht. Het
dubbele huis aan de Hamstraat werd
in 1897 verbouwd tot twee moderne
winkelpanden. Tussen de twee winkels
gaf een poortje toegang tot de synagoge
en het schooltje. De gevel
werd boven dit poortje versierd met
een davidster en een afbeelding van
de Tien Geboden onder een kroon,
geplaatst in een Griekse tempel. De
Hebreeuwse tekst direct boven het
poortje betekent: ‘Open de deuren
der gerechtigheid voor mij, ik wil binnengaan
en de Heer loven.’ (Psalm
118:19)
Dialect
In 1913 werd het 60-jarig bestaan van
de synagoge gevierd. Er werden
groepsfoto’s gemaakt van het synagogebestuur,
de leerlingen van het
schooltje en het bestuur van de vrouwenvereniging
Bidgei Koudesch. De
centrale figuur in joods Roermond
was toen godsdienstleraar en voorzanger
Hartog Mozes Trompetter.
Op twee van de foto’s is hij prominent
te zien. Ook het 75-jarig jubileum in
1928 werd feestelijk gevierd. Er bestond
een zeker antisemitisme, maar
de Roermondse Joden waren redelijk
geïntegreerd in de Roermondse
samenleving. Ze spraken dialect en
waren actief in comités en verenigingen
– dat wil zeggen: in niet-katholieke
verenigingen, zoals hockeyclub
Concordia, de Koninklijke Harmonie
en enkele herensociëteiten. Ze be-
Gevelversiering boven de toegang naar de synagoge met de Tien
Geboden in het Hebreeuws uit 1897. Foto Jan Straus; collectie
Gemeentearchief
Gevelsteen met de Tien Geboden
in het Hebreeuws, afkomstig
van de oude synagoge. De
steen is nu ingemetseld op de
binnenplaats voor de nieuwe
synagoge. Foto Chris Booms,
Rijksdienst voor het Cultureel
Erfgoed
REGIO
roermond
Dodenherdenkingen
in gemeente Roermond
In de gemeente Roermond vindt op
donderdag 4 mei de jaarlijkse Dodenherdenking
plaats.
Onder auspiciën van de ‘Stichting
Jaarlijkse Herdenking Gevallenen
1940-1945 Roermond’ vindt op 4 mei
bij het Limburgs verzetsmonument
op het Zwartbroekplein de Dodenherdenking
plaats. Aanvang om
19.30 uur. Voorafgaand aan deze
plechtigheid verzorgt het Roermonds
orkest De Symphonie een
herdenkingsconcert in de Minderbroederskerk.
Dit concert begint om
18.30 uur.
In Herten neemt de wijkraad Herten
de organisatie rondom de Dodenherdenking
voor de inwoners van Herten
op zich. Die wordt gehouden bij
het monument aan de Putkamp.
Aanvang om 19.45 uur.
In Maasniel is de organisatie van de
Dodenherdenking in handen van de
stichting Wij zijn Maasniel. De bijeenkomst
begint om 19.45 uur bij het
monument aan het Betjesplein.
Het Oranje Comité Swalmen verzorgt
de jaarlijkse Dodenherdenking
bij het Oorlogsmonument op het R.K.
Kerkhof aan de Bosstraat. Aanvang
om 19.30 uur.
Tijdens de Dodenherdenkingen worden tussen
ongeveer 19.00 en 20.30 uur enkele wegen
in de nabijheid van de monumenten afgesloten
voor verkeer. Omleidingen worden via
borden aangegeven.
maasgouw
Goede Doelen Week
brengt mooi bedrag op
Onlangs werd in de kernen Heel,
Panheel, Pol en Osen de Goede Doelen
Week gehouden. Daarbij werd in
één keer gecollecteerd voor een
tiental landelijke goede doelen. De
opbrengst bedroeg in totaal liefst
10.306,54 euro, zo maakte de organisatie
van de Goede Doelen Week onlangs
bekend. Het totaalbedrag
wordt verdeeld over de deelnemende
goede doelen. Volgend jaar in
april wordt er weer gecollecteerd.
roermond
Ook dit jaar Dweijel-,
Dreij- en Kweijelaovend
Ook dit jaar staan ze weer op de kalender:
de Remunjse Dweijelaovend
(vrijdag 1 september), DreiJaovend
(vrijdag 20 oktober) en Kweijelaovend
(vrijdag 24 november).
Alle drie de avonden klinkt er in talrijke
horeca-etablissementen in de
Roermondse binnenstad (live) muziek.
Tijdens de Dweijelaovend staan er
voornamelijk allround bands op het
podium, op de Dreijaovend staan de
deejays in het spotlicht en tijdens de
Kweijelaovend worden er op de
meeste plaatsen smartlappen en levensliederen
(met een knipoog)
door live bands ten gehore gebracht.
Horeca-etablissementen die in voorgaande
jaren niet hebben deelgenomen, maar dit
jaar wel van de partij willen zijn kunnen zich
melden bij de initiatiefnemers via het mailadres
dweijele@home.nl.