woensdag 18. 05. 2022 REGIO 15
VAN NUL TOT NU
DOOR THEO SCHERS, GEMEENTEARCHIEF WEERT
De boterfabriek van Stramproy/Tungelroy
„Zijn grootte heeft hij van de mastiff,
zonder de zware bouw die je bij
dit ras ziet. Hij is zacht van karakter
en vindt het heerlijk om met andere
honden, waarmee het klikt, te spelen
en rond te rennen. Ondanks dat
je met zijn uitstraling anders zou
verwachten is hij niet zo stoer en
moet hij in nieuwe situaties eerst
even wennen.”
Waar zal Aiko het beste op zijn plaats
zijn?
„Door zijn vriendelijke karakter zou
hij een prima gezinshond kunnen
zijn en een maatje voor een eventueel
al aanwezige andere hond. Voor
mensen die met respect met hem
omgaan is hij een hele trouwe metgezel
die graag mee gaat op lange
wandelingen. Eenmaal op zijn gemak,
kan hij zeker ook een prima
waker zijn.”
In 2014 was het alweer 600 jaar geleden
dat aan Weert het recht verleend
werd om markten te houden.
Het betekende voor de middeleeuwse
plaats een beslissende stap op
weg naar de ontwikkeling als stad.
Het spreekt voor zich dat het Gemeentearchief
als hoeder van het
erfgoed van de stad en streek
en als
bewaarder van het document dat al
deze feestjes initieert
met een aantal
eigen activiteiten aandacht
heeft besteed aan het jubileum.
DIER VAN DE WEEK
Ben je geïnteresseerd in dit dier? Neem dan vrijblijvend contact op met De Beestenboel
via tel. 0495563981,
email
asielweert@planet.nl of kijk op de Facebookpagina.
Dierenasiel De Beestenboel vangt
voor bijna heel Midden Limburg de
honden en katten op. Genoeg
aanbod dus voor Anne Vleeshouwers
om elke week voor één van
deze dieren extra aandacht te
vragen. Deze week is de 4jarige
reu Aiko aan de beurt, een kruising
tussen een mastiff en een herder.
Hoe komt Aiko in het asiel terecht?
„Soms wordt er heel enthousiast
aan een pup begonnen, zonder te
weten dat de leefomstandigheden
er na een paar jaar heel anders uit
gaan zien. Als daar dan geen hond
meer bij past, moet er gezocht worden
naar een nieuw thuis. Omdat dit
voor Aiko niet tijdig lukte, is ervoor
gekozen om vanuit een voor hem
rustige omgeving verder te zoeken.”
Wat weet je over hem?
duidelijk. Maar in 1926, de coöperatie
groeit als kool – werd het plan opgevat
samen te gaan met Tungelroy.
Zo kwam het tot een grote en,
laten we zeggen, échte fabriek, gelegen
aan de rijksweg naar Weert tussen
Stramproy en Tungelroy.
Het is deze bouw die we hier vastgelegd
zien door P. Lenaers. Jammer
genoeg is op de foto niet de bouw
van de directeurswoning, links ervan,
te zien. Ondertussen is de fabriek
allang gesloten en ook het totale
gebouw heeft de tand des tijds
niet kunnen doorstaan. Schoorsteen
en het achterste deel (rechts
op de foto) werden gesloopt. Het
voorste deel met het spitse dak is er
nog. Samen met de voormalige directeurswoning
is het voor een oplettende
voorbijganger een markant
gegeven over de geschiedenis
van deze plaats.
Herdenkingszuil
Als blijvende herinnering aan de
initiatiefnemer, (later ook lid van de
Tweede Kamer) is in 1994 in de kern
van Stramproy een herdenkingskrant
haalden als kleine nieuwtjes
in de marge. Een aantal ligt voor de
hand om te vernoemen, andere
mag ik als bijna onbekend veronderstellen.
Maar verrassen doen ze
daarom wellicht meer.
Onze hoofdfoto van deze aflevering
houdt verband met een van die al
verschenen items van 600 Jaar
Weert in 365 dagen, dat op 2 januari
in 1893 de boterfabriek in Stramproy
in werking trad.
Drie kamers
Gebeurde de bereiding van boter
vanouds door boeren zelf, in mei
1892 was Jan Ament in Tungelroy
op coöperatieve basis gestart met
een ‘fabriek’ voor de bereiding van
boter. Het was de eerste in heel Limburg.
Ook boeren uit Stramproy
brachten voortaan de melk daar
naartoe maar peinsden al snel over
een dergelijke voorziening in hun
eigen plaats. Na de oprichting van
een bestuur in november 1892 volgde
de start van de boterfabriek op
genoemde datum. De officiële
naam ging luiden: Samenwerkende
Melkerij en Boterbereiding van
Stramproy, een hele mondvol.
Stoomroomfabriek
Van deze eerste ‘fabriek’ moeten
we ons niet al te veel voorstellen. De
opgerichte commissie huurde drie
kamers en de kelder in het huis van
Driek Stevens en diens zus Johanna,
midden in het dorp (nu de Julianastraat,
vroeger het postkantoor
Stevens). Een locatie die, zo de berichtgeving
in het Kanton Weert,
toch geen belemmering zou hoeven
te betekenen. Daar was mogelijk
niet iedereen zo van overtuigd want
in 1885 startten enkele boeren een
fabriekje in het Heijeroth ‘in de Hei’
bij Lempens, onder het patronaatschap
van St. Benedictus. In 1908
sloot deze coöperatie zich aan bij
die in het dorp, die vanaf 1900 al
overgegaan was op stoomkracht en
inmiddels onder de welluidende
naam Coöperatieve Stoomroomboterfabriek
St. Antonius Abt te
Stramproy te boek stond. Of dat alles
nog steeds functioneerde op dezelfde
plek werd mij uit de geraadpleegde
literatuur niet helemaal
Een van die activiteiten was de digitale
jaarkalender 600 Jaar Weert in
365 dagen. Gedurende alle dagen
van 2014 is er op de website een verhaal
geplaatst over een speciale gebeurtenis
die via beeld en tekst in
herinnering oproepen. Die verhalen
zijn nog steeds te vinden op de
website. Er zitten heel oude feiten
bij, naast hele recente, zowel gebeurtenissen
die de koppen van de
Zuil Jean Ament, oprichter
en voorvechter van de Coöperatieve
boterfabriek
TungelroyStramproy.
FOTO
GAW BEELDBANK D.B.114.59
De boterfabriek
van Stramproy
/Tungelroy in
aanbouw.
FOTO GAW BEELDBANK
CL.117
(FOTO P. LENAERS)
zuil ter ere van Jean Ament geplaatst.
Verder lezen
Meer weten over deze materie?
Willem Lenaers (wellicht familie
van de fotograaf) schreef erover in
zijn boek Panorama van Stramproy
en omgeving uit 1965 en in de algemene
studie Stramproyer momentopnamen
uit heden en verleden van
1982 is er een paragraaf aan gewijd.
Beide boeken zijn in te zien in de
studiezaal van het Gemeentearchief.
Bron: Land van Weert rubriek Toen en Noow
8 januari 2014. ‘Panorama van Stramproy en
omgeving, W. Lenaers’; Archiefbibliotheek
nr. G.S. Stra. Lena 971. ‘Stramproyer momentopnamen
verleden en heden’; Archiefbibliotheek
nr. G.S. Stra, Stra 994.
Zie ook: www.erfgoedhuisweert.nl/Weert600JaarStad/
365VerhalenIndex.
Heeft u op
of aanmerkingen, een vraag of
wilt een bezoek brengen aan ze studiezaal
van het archief,, stuur dan een mailtje naar
gemeentearchief@weert.nl.
TIP ONS
Beste lezer, voor deze VIA
zijn we op zoek naar lokaal
(verenigings)nieuws, tips en
informatie. U kunt ons uw
tekst met foto’s mailen:
noordmidden@
delimburger.nl
(t.a.v. VIA, vermeld dit duidelijk).
Stuur uw materiaal op tijd in;
bij tijdsgebonden activiteiten
liefst 2 weken vooraf.
We zien uw kopij met
belangstelling tegemoet.
Dank!
Redactie
De Limburger
/delimburger.nl
link
link