Woensdag 25. 05. 2022 REGIO 11
Castenray, vroeger een boerendorp
op bij goed weer een oude boerin
aan het spinnewiel de wol van enkele
eigen schapen tot garen zat te
spinnen. Of ze zat met de tot garen
gesponnen wol te breien aan warme
kleding voor de winter. Intussen
bad de boerin tot God en smeekte ze
voor een goede gezondheid van
haar dierbaren, maar ook van de
dieren op stal en in de wei. En voor
een goede oogst.
Achter of naast de boerderij lag de
huisweide met hoogstamfruitbomen
en een eeuwenoude notenboom.
Daar liepen kippen, kalveren,
varkens en paarden vrij rond.
Landschappelijk een lust voor het
oog. De afstand van de boer tot zijn
dieren was heel klein. Van grootschaligheid
en mestproblemen was
nog geen sprake. De gemengde boerenbedrijfjes
waren gering van omvang;
in de wei graasden hooguit
drie tot vijf koeien.
Het was wel hard werken voor de
boeren, omdat vrijwel alles met de
hand moest gebeuren, maar ze deden
het met liefde. En namen ruimschoots
de tijd voor contacten met
buurtgenoten en familie. Zo ontspannen
kon het boerenbedrijf
vroeger zijn.
de rijksmonumenten. De boerderijen
aan beide zijden van Landschrijvershof
hadden een gelagkamer,
een klein huiskamercafé waar men
bier of kwâst, een soort limonade,
kon drinken. Ook werd er goedkope
huisgemaakte foezel gedronken, gestookt
van jeneverbessen. Naast
het voetpad en de schuur werd in
die tijd ook gebeugeld, een van de
weinige vormen van vermaak.
In de gelagkamer mochten geen
vrouwen komen, die konden op het
looppad hun dagelijkse kletspraatjes
met de buurmeisjes en de buurvrouwen
kwijt. Dat was naast het
kerkbezoek vrijwel hun enige contact
met andere mensen.
Sober
De weg van Horst naar Venray werd
omzoomd door bos. Alleen midden
in het gehucht lagen rond de kapel
met het kostershuis enkele boerderijtjes.
De boerengezinnen waren
kinderrijk, maar de kindersterfte
was groot. Ze leefden armoedig, religieus,
in eenvoud en volgzaamheid,
onwetend van wat er in de wereld
gebeurde. Het was overal en altijd
aachterum binne zònder te
kloppe. Alleen bij het hoofd van de
school en bij de pastoor klopte men
op de voordeur.
Alle dorpelingen kenden elkaar en
de meesten werden met hun bijnaam
genoemd, zoals Jukskes Naad,
Lángen Driek, Maarzen Boerke, Valkenbergs
Piet, Jöppen Drikus. Vrijwel
altijd de voornaam als laatste.
Bij elke boerderij lag een groentetuin,
een kippenren en vlak voor de
voordeur een waterput met putwip.
Naast de voordeur een bank, waarvan
nul tot nu
Door jan strijbos
Wanneer het dorp Castenray
ontstaan is, valt vrijwel niet meer
te achterhalen. Bekend is dat op 23
januari 1434 in ‘in het dorp Casterloe
van de parochie van Venraede’
een gewijd altaar gesticht werd in
een niet lang daarvoor gewijde
Kapel. Het altaar diende tot lof en
eer van God en de apostel Matthias.
Sindsdien is Sint-Matthias de
patroonheilige en wordt hij in
Castenray vereerd.
Een andere heilige die in de Castenrayse
kapel werd aangeroepen, was
Sint-Brigida. Een grote veesterfte
bracht in 1775 van heinde en verre
pelgrims naar het bedevaartsoord
Castenray om te bidden tot deze patrones
van het vee. Die verering
duurde tot na de Tweede Wereldoorlog
en tot 1965 was de feestdag
van Sint-Brigida nog opgenomen in
de parochieliturgie. Nadien is de
verering vrijwel geheel verdwenen.
Castenray, vroeger ook Caslou,
Kastloe, Casterlo en Castelo geheten,
bestond uit slechts enkele boerderijen
met strooien daken, die bijna
de grond raakten. Deze boerderijen
lagen langs een weg – simpelweg ‘de
Straat’ genoemd – van west naar
oost, van Klein Oirlo naar de Peel.
Overwegend aan de rechterkant,
want links was het dal van de Lollebeek.
Het woongedeelte was naar
het veld gekeerd en de stalpoort in
de korte achtergevel naar de weg.
De voorgevel was dus vanaf de weg
niet zichtbaar. Dit was de meest
praktische ligging, omdat het op de
eerste plaats om de uitoefening van
het boerenbedrijf ging. Men kon zo
vanaf de weg met paard en kar de
schuur inrijden.
De boerderijen aan de Straat waren
aan de voorkant verbonden door
een smal zandpad, dat bedoeld was
voor de bewoners. Dit pad liep helemaal
door tot de laatste boerderijen
aan de Straat, Op ten Cleff/Pieëterke
en Rongen. Over dit pad liep men
ook naar de Castenrayse Kapel en
hier had ook het onderlinge contact
tussen de buurtbewoners plaats.
Twee boerderijen uit circa 1700 liggen
nu nog aan deze inmiddels geasfalteerde
weg, de Lollebeekweg: Op
ten Cleff – in Castenray Pieëterke genoemd
– en Landschrijvershof, bei-
Huisweide in het voorjaar van 1950, achter de boerderij van Jan Rambags (1915-1989) aan de Horsterweg.
Beneden: Johannes Donders (1876-1967) voor zijn boerderijtje aan de Straat. Foto heemkunde castenray
lottum
Hulp gevraagd bij
maken rozenmozaïeken
De organisatie van het Feest van de
Roos in Lottum vraagt hulp bij het
maken van mozaïeken in de tuin van
de Rozenhof.
Lottum viert van 12 tot 14 augustus
dat het eerste rozenfeest honderd
jaar geleden plaatsvond bij kasteel
De Borggraaf. Vrijwilligers en meesterbloembinders
gaan hiervoor mozaïeken
en andere creaties maken
met rozen en andere bloemen. Verenigingen,
buurten en vriendengroepen
die hierbij willen helpen, krijgen
een vergoeding. De tien mozaïeken
met als thema ‘100 jaar rozen in Lottum’
worden in schilderijvorm gemaakt
op panelen in drie verschillende
maten. Ze staan steekklaar op
donderdagochtend 11 augustus. Er
kan gestoken worden tot en met vrijdagmiddag.
Deelnemers dienen zelf
voor (veld)rozen te zorgen.
Aanmelden kan nog tot woensdag 15 juni via
mozaiek@rozenhoflottum.nl.
Heeft hij minpuntjes?
„Chevy houdt niet van katten en
kleine kinderen. Grote kinderen
zijn geen probleem. Hij is daardoor
niet geschikt om midden in een
woonwijk te plaatsen.”
Wat voor baas zoeken jullie?
„We zoeken voor Chevy een liefhebber
van het ras met voldoende tijd
en ruimte voor hem. We zoeken iemand
die graag met hem eropuit
gaat of veel met hem samen is.”
Heb jij interesse en beschik je over voldoende
tijd en ruimte? Stuur dan een uitgebreid
bericht ter kennismaking. Neem vrijblijvend
contact op met Dierenopvang Op de Smakterheide,
St. Jozeflaan 2, 5817 AC Smakt-
Venray, tel. 0478-639062 of e-mail via
info@smakterheide.nl.
Alle dieren zijn te bekijken op de website
www.smakterheide.nl.
Dier van de week
Elke week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week is
dat Mechelse herder Chevy. Hij is
een reu van bijna 4 jaar oud en is
door veranderingen binnen het
gezin in de opvang terechtgekomen.
Wat is zijn leukste kenmerk?
„Chevy is een goed luisterende
hond. Hij is zindelijk en kan in de
bench, maar dit is niet per se nodig.
Hij is leergierig en werkt graag voor
zijn baas.”
Wat is zijn favoriete bezigheid?
„Hij is waaks. Hij heeft graag de aandacht
van zijn baas en is graag bij
het gezin betrokken. Het is geen
hond die alleen maar op het terrein
ligt, maar een harig gezinslid.”
afferden
Titel gemeentekoning
inzet schuttersfeest
Voor het eerst sinds drie jaar wordt
bij schutterij Prins Hendrik in Afferden
weer een gemeentekoning
gekroond.
Het koningschieten is op Hemelvaartsdag
26 mei op ’t Rimpeltse
Bos, het terrein van de schutterij
aan de Spitsburg in Afferden, en begint
om 13.00 uur. Rond de klok van
17.00 uur zullen de nieuwe gemeentekoningen
bij de volwassenen en
jeugd bekend zijn.
venray
Harrie en de Rest in
wijkcentrum Schöpke
Harrie en de Rest staat zaterdag op
de planken in het Veltumse wijkcentrum
‘t Schöpke.
Volgens de band wordt het een
avond voor liefhebbers van vette
blues. Nummers van onder meer
Little Walter, Lester Butler en de
Red Devils passeren de revue tijdens
het gratis optreden, dat om
20.00 uur begint.
Limburg
Praat mee over
de stijgende
(energie)prijzen
Prijzen van boodschappen, kleding,
kapper en energie stijgen. Welk effect
heeft dat op u? Komt u aan het
einde van de maand geld tekort, en
moet u (fors) bezuinigen? Of hoeft u
helemaal geen maatregelen te nemen?
De redactie van De Limburger en onderzoeksbureau
Toponderzoek willen
het graag van u weten en nodigen
u daarom uit om deel te nemen
aan een onderzoek naar stijgende
prijzen.
De vragenlijst vult u online in op:
https://enquete.toponderzoek.com/Limburger
(invullen is mogelijk tot maandag 30
mei 09.00 uur). Het invullen van deze enquête
is anoniem en neemt niet veel tijd in
beslag.