Woensdag 24. 05. 2023 REGIO 21
literaire hoek
Lezen in Limburg: tussen malaise en hoop
Brunssum. Soms werden de plekken
ingevuld door de concernboekhandels
die echter geen enkele belangstelling
hebben voor de boeken
van de schrijvers uit de regio, een
uitzondering daar gelaten.
Leesaanbod
Niet alleen boekhandels zijn verdwenen,
maar na de fusies van vele
gemeenten verdwenen ook veel bibliotheken,
waardoor het aanbod
aan uit te lenen boeken verschraalde.
De resterende bibliotheken kopen
ook minder boeken in. Ook de
functie van deze bibliotheken veranderde
doordat ze het cursusaanbod
van de opgeheven volkshogescholen
over moesten nemen en nu
vol zitten met studerende studenten.
Prima. Maar noem het dan Studiehuis
of Leerhuis.
In de jaren zeventig, tachtig en negentig
telde ook Limburg veel literaire
cafés, waar vaak schrijvers
werden uitgenodigd. Ze zijn al lang
weer ter ziele. Ook in jongeren
tenten zoals De Nor in Heerlen, Sjelter
in Brunssum, de Boerderij in Geleen,
OOC in Venlo, die een uitgebreid
cultureel aanbod hadden,
traden landelijk bekende schrijvers
op.
De twee literaire prijzen die in Limburg
werden uitgereikt verdwenen.
De Mathias Kempprijs voor Lim-
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Ton van Reen over lezen
in Limburg.
Diverse onderzoeken naar het leesgedrag
van Nederlanders geven aan
dat de inwoners van de drie zuidelijke
provincies Zeeland, Noord- Brabant
en Limburg het minst lezen.
Bovendien wordt in Limburg weinig
literatuur gelezen. Krimi’s voeren
hier de boventoon. Hoe dat
komt? Misschien wel door de tv-series
als Flikken Maastricht, met veel
verzonnen moord en doodslag in
het Heuvelland, dat weergalmt in
een overmaat aan bedacht geweld
in lectuur.
In de afgelopen jaren zijn veel uitstekende
boekhandels verdwenen,
zoals Wilbro in Tegelen, Martin
Cuypers in Venray en Horst, Wim
Willems in Roermond, Paul Willems
in Weert, Winants/Het Raedt
huys in Heerlen, Leeskunst in Kerkrade,
Crolla in Valkenburg, Servaas,
Veldeke, Standaard en Lyter-Nypels
in Maastricht, Knippenberg en
Spanjaard in Geleen. En nog veel
meer kleinere maar goed geïnformeerde
boekhandels zoals Kassteen
in Panningen en Rozeman in
Initiatieven
De uitgevers die de kosten voor de
uitgave van de boeken voor hun rekening
namen, de auteurs betaalden
en de boeken over de Nederlandstalige
markt verspreidden zijn
uit Limburg verdwenen.
In Limburg is gelukkig nog wel wat
te doen. Hier en daar is een spokenword
c.q. optreden van een aantal
jongere auteurs. En al wat oudere
levenservaren dichters en schrijvers
als Jack Jacobs en Jacques
Smeets haken daar bij aan en hebben
ook de weg weten te vinden
naar de groeiende markt van de oudere
lezers. Zo ontstaan er ook weer
meer leesclubjes. Ook het Letterkundig
Centrum Limburg en enkele
bibliotheken tonen initiatieven om
de boel weer aan het lezen te krijgen.
En er zijn lettervreters die cursussen
literatuur geven zoals ouddocent
Nederlands Ben van Melick.
burgse schrijvers werd opgeheven.
De prestigieuze Halewijnprijs van
de stad Roermond voor schrijvers
van Nederlandstalige literatuur
verhuisde naar Haarlem. Schande.
Op scholen veranderde in de afgelopen
jaren het leesaanbod. De leeslijsten
verschraalden of verdwenen
zelfs helemaal. Voorheen nodigden
scholen en bibliotheken schrijvers
uit. Dat gebeurt nu nog maar mondjesmaat.
Foto ter
illustratie.
Foto Getty
Images
DOOR TON VAN REEN
AUTO
Autotest
Toyota RAV4 GR Sport is een hobbysporter
len allebei 180 km/h, maar de PHEV
sprint in 6 tellen vanuit stilstand
naar 100 km/h, de hybride doet het in
een nog altijd snelle tijd van 8,4 seconden.
De PHEV heeft 306 pk verzameld
vermogen, de hybride nog altijd
222 pk. Genoeg voor de GR Sportuitvoering
om zich als topversie te
manifesteren. Dat zie je aan zijn wielen,
sportievere voor- en achterbumper,
luchtinlaten en zijn GR-onderscheidingen.
Eindoordeel
Het houthakkershirt is ingeruild
voor een trainingspak. In de prijslijst
laat hij zien dat het wel een designpak
is, want hij is de duurste RAV4 met
een geschatte vanafprijs van 63 mille
en daarvoor moet je 3500 euro optellen
bij de PHEV.
SPECIFICATIES
Toyota RAV4 GR Sport Hybrid/PHEV
Prijs: € 63.000,--/€ 66.500,--
Topsnelheid: 180 km/h
Acceleratie 0-100 km/h: 8,4 s/6,0 s
Gem. verbruik: 1 op 17,5/1 op 100
CO2-emissie: 128/22 g/km
Motor: vier in lijn, 2487 cm3, elektro
motoren
Max. vermogen: 222/306 pk
(163/225 kW)
Transmissie: continu variabel, 4WD
Massa leeg: 1655/1930 kg
liter. Als normale hybride weegt hij
1655 kilo, als PHEV komt daar 275
kilo bij. Zet je hem in als trekker, dan
kun je achter de hybride bijna zijn eigen
gewicht voorttrekken, namelijk
1650 kilo. De plug-in haalt dat niet,
maar heeft nog altijd een bruikbaar
trekvermogen van 1500 kg ‘geremd’.
Nu we hem in het barre noorden mogen
testen, zijn de terreinkwaliteiten
van papieren waarden getransformeerd
in praktisch bruikbare eigenschappen.
Maar dit topmodel van de
reeks moet met sportieve looks vooral
de mamma’s en de pappa’s verleiden.
Talloze Zweedse wegen hebben
ook ’s zomers met hun gravel wegdek
al meer uitdagingen te bieden dan je
hier in ons geasfalteerde landje tegenkomt.
Deze nieuwe GR Sport
heeft hetzelfde onderstel als de overige
modellen, dus met voor McPhersons
en een torsiestaaf van 24,2 mm
doorsnede als stabilisator en een
achterwielen die opgehangen zijn
aan dubbele driehoekige draagarmen.
Geventileerde schijfremmen
rondom doen het rem- en krachtverdelingswerk.
Die newtonmeters
worden aan Moeder Aarde doorgegeven
via 235/55-banden in 19-inch
formaat. Dat rubber zit om prachtige
wielen met een extra scherp design.
Dankzij nieuwe technieken waren
die scherpere lijnen mogelijk en ze
worden geaccentueerd door de contrasten
tussen glanzend zwart en
aluminium. Het onderstel is sportiever
gemaakt door stijvere veren toe
te passen en de kracht van de dempers
op te schroeven. Verwacht geen
grote verschillen, want dit moet begrijpelijkerwijs
een alleskunner blijven.
De RAV4 met deze aanpassingen
is gewoon iets korter ‘aangelijnd’
is en reageert daardoor iets sneller
en scherper op je stuurinput. De
RAV4 GR Sport is een beetje als de
hobbysporter met een te fancy uitrusting:
de professionele uitstraling
belooft meer dan hij als gewone jongen
presteert. Over prestaties gesproken:
die zijn niet toegenomen,
want daar was niets mis mee. Ze ha-
Toyota RAV4 GR Sport.
Foto Toyota
De T van Toyota staat niet alleen
voor techniek, maar zeker ook voor
tegendraads. In een tijd waarin het
alleen nog maar gaat over elektrische
auto’s, gaan de Japanners
stug door met hybrides maken en
bereiden ze heel smakelijke
sportuitvoeringen. Is de RAV4 GR
Sport er ook een?
Door Jaco Bijlsma
Onze RAV4 GR Sport blijft op de brede
ijsweg in het noorden van Zweden
onaangedaan op koers naar het eiland
Junkön. Alleen op de display
voor je neus zie je aan de oplichtende
wielen in de graphics hoe hij zijn aandrijving
verdeelt. De ijsweg is niet
glad maar ruig, met regelmatig wat
‘bevroren’ golven. De RAV4 strijkt ze
grotendeels glad, want hij is door zijn
sportlabel niet hardcore geworden.
Deze RAV4 moet als GR Sport ‘gewoon’
aan het werk. Als allrounder
en gezinsauto. De grote SUV die tussen
de Corolla Cross en de Highlander
de linie van het Toyota-offensief
sluit, is wereldwijd overigens het populairste
model en nog steeds vecht
hij om de hoogste de eer in zijn segment.
Hij heeft flinke, maar niet belemmerend
grote, dimensies: hij is
4,60 meter lang, dik 1,85 meter breed
en 1,685 meter hoog. De bagageruimte
is royaal met een inhoud van 580
Kijk voor meer autonieuws ook op
» delimburger.nl/economie/auto