woensdag 14. 07. 2021 11
De nieuwe joodse begraafplaats in Roermond
„Met haar 8 jaar heeft ze nog een
hele jonge uitstraling, die door haar
levendige gedrag alleen nog extra
bevestigd wordt. Ondanks dat ze als
binnenkat een heel beperkte leefomgeving
heeft gehad, voelt ze zich
al gauw ergens op haar gemak en is
ze duidelijk aanwezig.”
Waar zou ze het beste geplaatst
kunnen worden?
„Tyga zou een fijne huisgenoot zijn
voor iemand die echt een kat zoekt
om binnen te houden. Mocht de mogelijkheid
er zijn om af en toe eens
buiten rond het huis te komen, dan
zal ze dat ook wel op prijs stellen.
Omdat ze graag in de aandacht
staat, zal ze deze niet graag delen
met andere katten. De aanwezigheid
van kinderen is geen probleem,
omdat die voor wat levendigheid
zorgen waar ze wel van houdt.”
Het bevel van keizer Jozef II uit 1784
om in de Oostenrijkse Nederlanden,
waartoe de steden Roermond en
Weert behoorden, een nieuwe begraafplaats
buiten de stadsgrenzen
op te richten, werd in 1785 in Roermond
uitgevoerd. De uit 1830 stammende,
nu nog op deze locatie bestaande,
oude joodse begraafplaats
raakte ‘vol’, met als gevolg dat er in
1857 een nieuwe joodse begraafplaats
opgericht werd als onderdeel
van de algemene begraafplaats ‘Nabij
Kapel in ’t Zand’, nu het Oude
Kerkhof.
DIER VAN DE WEEK
Ben je geïnteresseerd in dit dier? Neem dan vrijblijvend contact op met De Beestenboel
via tel. 0495563981,
email
asielweert@planet.nl of kijk op de Facebookpagina.
Dierenasiel De Beestenboel vangt
voor bijna heel MiddenLimburg
de
honden en katten op. Genoeg
aanbod dus voor Anne Vleeshouwers
om elke week voor één van
deze dieren extra aandacht te
vragen. Deze week is dat Tyga, een
gesteriliseerde poes van 8 jaar.
Hoe is Tyga in het asiel terechtgekomen?
„Als je katten binnen wilt houden,
dan moet je er rekening mee houden
dat ze voldoende privacy en ruimte
hebben. Worden katten teveel met
elkaar geconfronteerd terwijl het
niet goed klikt, dan kan dat enorm
veel stress geven. Dit was ook het
geval bij Tyga die het huis moest delen
met andere katten waarmee het
niet goed klikte.”
Wat kun je over Tyga vertellen?
begraafplaatsen aanwezige Kohaniempad.
De traditionele Reinheidswetten
schrijven voor dat een kohen
(priester) geen contact mag hebben
met een overledene en op afstand
van het graf moet blijven. Die afstand
wordt aangegeven door afbakeningspaaltjes,
al of niet door ijzerdraad
met elkaar verbonden. Op de
Roermondse joodse begraafplaats
is sinds 1978 het graf van kohen
Erich Marx aanwezig die conform
het joodse voorschrift begraven is
aan de zijkant van het grafveld dat
grenst aan het Kohaniempad. De in
2020 abusievelijk verwijderde houten
paaltjes zijn in februari 2021 op
advies van de Stichting Oude Kerkhof
en het NederlandsIsraëlitisch
Kerkgenootschap (NIK) met medewerking
van de gemeente Roermond
vervangen door duurzame
hardstenen paaltjes, waarmee het
historische Kohaniempad als funerair
erfgoed hersteld is.
Ontleend aan John Vaessen, ‘Dood, maar
niet vergeten’. Graven en grafkelders op ‘den
Aje Kirkhaof’ in Roermond en Adrie Drint,
‘Stilte en lofzang, joodse begraafplaatsen en
grafstenen in Limburg (PSHAL, 132 ,1996)
en Voorzanger. De meeste namen
op de grafstenen worden zowel vermeld
in het Hebreeuws alsook in het
Nederlands, evenzo de geboorte
en
overlijdensdata.
Steentjes
Op vele laatste rustplaatsen worden
nog steeds steentjes gelegd
waaruit opgemaakt kan worden dat
het graf bezocht is en de overledene
op deze wijze herdacht is. Een ander
joods voorschrift is dat een joodse
begraafplaats verstoken moet blijven
van bomen, struiken of bloemen
die met hun wortels in contact zouden
kunnen komen met een stoffelijk
overschot en daardoor de eeuwige
grafrust van de overledene
verstoord zou kunnen worden. Overigens
zijn de graven zodanig gesitueerd
dat ze met de tekst op de
steen gericht staan naar Jeruzalem.
Alle graven van Asjkenazische, uit
OostEuropa
stammende, joden op
het nieuwe joodse gedeelte zijn
voorzien van een rechtopstaande
steen. Slechts één dekkende grafplaat
heeft betrekking op een Sefardisch
graf van Spaans of Portugees
origine. Evenals de overige drie geloofsgedeelten
op het Oude Kerkhof
heeft de nieuwe joodse begraafplaats
een eigen ingang, zodat men,
indien gewenst, niet via een ander
geloofsgedeelte het joodse deel kan
bezoeken. Vele van de bijna honderd
herkenbare graven zijn gerelateerd
aan familieleden die ten gevolge
van de Holocaust om het leven gekomen
zijn. Eén gedeelte van de
begraafplaats toont een grote lege
plek, ooit bestemd voor overleden
joden die, indien de Jodenvervolging
niet plaats had gevonden, hier
hun laatste rustplaats gekregen
zouden hebben.
Kohaniempad
In 1996 bracht docent bij de Rijksuniversiteit
Groningen, de in 2016
overleden Adrie Drint, alle joodse
begraafplaatsen in Limburg, waaronder
die van Roermond, in kaart.
De zerken werden door haar gefotografeerd
en de Hebreeuwse teksten
op de matseva’s vertaald. De door
haar vergaarde informatie werd in
datzelfde jaar gepubliceerd in een
uitgave van het jaarboek Publications
de la Société Historique et Archéologique
dans le Limbourg. In haar publicatie
schenkt zij bovendien aandacht
aan het op sommige joodse
VAN NUL TOT NU
DOOR JOHN VAESSEN
Eén van de benamingen voor een
joodse begraafplaats is Bet Chajiem
oftewel ‘Huis der Levenden’, hetgeen
gezien kan worden als een getuigenis
van het geloof in het eeuwige
leven. Binnen de joodse gemeenschap
spreekt men onder andere in
het Hebreeuws ook wel van Bet Qevarot
(‘Thuis van Graven’) of in het
Jiddisch Gedort (Gut Ort). In de eerste
helft van de negentiende eeuw
vond er een sterke groei plaats van
joden die zich in Roermond vestigden.
Rond 1870 bedroeg hun aantal
ongeveer 140. Het aantal joodse inwoners
van Roermond is inmiddels
tot nul gereduceerd.
Grafschennis
De oudste op de nieuwe joodse begraafplaats
nog aanwezige grafsteen
of matseva dateert uit 1885.
Het betreft het in de uiterste zuidoosthoek
gelegen graf van Hartog
Goudsmit. Deze laatste rustplaats
kwam in oktober 2005 landelijk in
het nieuws doordat het graf door
onverlaten uitgegraven was en botresten
eromheen verspreid lagen.
De joodse gemeenschap in Limburg
was hierdoor diep geraakt en hun
voorzitter Benoît Wesly sprak van
een ‘enorme misdaad’. De omstandigheden
waaronder deze grafschennis
destijds hebben plaatsgevonden
zijn nooit bekend geworden
en ook later uitgevoerd rechercheonderzoek
leidde niet tot een oplossing.
Behalve de veel voorkomende
naam Goudsmit op de begraafplaats
treft men meer specifiek
joodse namen aan, zoals Hiegentlich,
Beretz, Goedhart, Egger,
Straus, Leviticus, Frank, Lehmann
De bruiloft van Erich Marx en Carola Basnizki (zittend tweede rij, vierde en vijfde van rechts) FOTO GAR
REGIO
Groen licht
voor festival
Bluesrock
Een jaar later dan gepland is er nu
alsnog groen licht voor Bluesrock
Tegelen. De 37ste editie vindt op 11
september plaats in openluchttheater
De Doolhof. Met onder meer
Eric Gales, Laurence Jones, Sloper,
Rob Tognoni en Michelle David.
BEEGDEN
Harmonie Crescendo
geeft openluchtconcert
ROERDALEN
Fietsvierdaagse
de Roerstreek gaat
niet door in 2021
De Fietsvierdaagse de Roerstreek
gaat dit jaar niet door.
Het fietsevenement zou van dinsdag
24 tot en met vrijdag 27 augustus
plaatsvinden, maar vanwege de
grote onzekerheid rondom het coronavirus
heeft het bestuur besloten
om de fietsvierdaagse te verplaatsen
naar volgend jaar.
In 2022 vindt de Fietsvierdaagse de Roerstreek
plaats van dinsdag 23 tot en met vrijdag
26 augustus.
REGIO
What The Frnk opent het festival
namens Stichting Pop in Limburg.
De band van gitarist en zanger
Frank Schurgers brengt funky
bluesrock. Eric Gales doet dit jaar
het licht uit in het deels overkapte
theater. De gitarist mag Carlos Santana,
Dave Navarro (Red Hot Chili
Peppers), Mark Tremonti (Alter
Bridge) en Joe Bonamassa tot zijn
fans rekenen. Ook Michelle David &
The Truetones
hebben een grote
fanbase met hun muziek die invloeden
van gospel, soul, calypso en Marokkaanse
Gnawa laat horen.
Laurence Jones trad drie jaar geleden
al op in Tegelen. Headliner Walter
Trout bestempelde hem destijds
als een kruising tussen Eric
Clapton en Buddy Guy. De Australische
gitarist Rob Tognoni maakt de
lineup
compleet. De Tasmanian Devil
stond in 2005 al op het podium.
Kaarten via www.bluesrockfestival.nl.
Harmonie Crescendo geeft op zondagochtend
18 juli een openluchtconcert.
De muzikanten spelen onder
leiding van dirigent Martijn Pepels
een uur lang op het terras van
gemeenschapshuis ’t Leuke.
Na het nieuwjaarsconcert in 2020
en de driveinserenade
afgelopen
voorjaar is dit het eerste optreden
waar het Beegdense harmonieorkest,
dat in 2021 vijftig jaar bestaat,
weer te beluisteren valt. Het muzikale
gezelschap voert tussen 11.00
en 12.00 uur een zestal ZuidEuropese
werken uit, waaronder Portraits
of Spain, Ciao Italia en het oosterse
Moses and Ramses. Alle muziekstukken
zijn door de
muzikanten tijdens de twee lockdownperiodes
thuis ingestudeerd
en de laatste maand onder leiding
van dirigent Pepels afgewerkt en
verfijnd.