REGIO
Woensdag 20. 07. 2022 11
De oorlogsmisdaad van Willem van Oranje
jaren 1572-1576 vermoordden de
Spaanse legers duizenden inwoners
van de steden die ze innamen. Op oorlogsmisdaden
rust geen monopolie.
Expositie
In de Caroluskapel zijn twee tentoonstellingen
te zien over Oranjes oorlogsmisdaad.
In de kapittelzaal loopt
de expositie Roermond, het andere verhaal
in het kader van ‘1572 Geboorte
van Nederland’. Op 23 juli opent de
expositie 23 juli 1572 – Roermond wordt
wereldnieuws met onder meer een lezingenprogramma
en een eucharistieviering.
Beide tentoonstellingen
lopen tot en met 30 oktober.
Meer geschiedenis van Roermond op is te vinden
op de website www.archiefroermond.nl/
nl/roermonds-verleden/verhalen.
aantal is omstreden), van wie in ieder
geval twaalf kartuizers. Bij sommigen
werden oren en neus afgesneden,
het vel van de schedel getrokken of de
vingers gebroken, bejaarden werden
niet ontzien, een monnik werd halfdood
in een spotprocessie door de
stad gevoerd, de secretaris van de
bisschop werd zijn geslachtsdeel afgesneden
en zijn hart in de mond geduwd,
nonnen in vrouwenkloosters
werden verkracht.
Twee dagen later schreef de prins
aan zijn broer dat zijn mannen de
burgers hadden gespaard, wat hem
meeviel na de ‘ellende’ die ze de nacht
tevoren hadden doorstaan. De soldaten
hadden zich meer op de priesters
en monniken gericht, waarvan er
veel in de stad waren. Jaja. Willem de
Zwijger wist donders goed wat er gebeurd
was. Een gevangen monnik
was naar het legerkamp gebracht en
een dominee had de prins bezworen
dat ook die ‘aussgerottet’ moest worden.
Een storm van verontwaardiging
ging door katholiek Europa. Verschillende
publicaties spraken
schande van de ‘kartuizermoord’.
Kartuizerkloosters in Spanje en Italië
vereeuwigden de Roermondse
martelaren op grote schilderijen.
En de tegenpartij?
In 1572 brachten de opstandelingen in
én buiten Roermond tientallen weerloze
monniken en priesters om. Dat
was ook in die tijd buiten proporties.
Maar het geweld van de andere partij,
de Spanjaarden, was nog erger. In de
van nul tot nu
Door gerard van de garde, gemeentearchief roermond
Dit jaar wordt de ‘Geboorte van
Nederland’ landelijk herdacht –
450 jaar na de inname van Brielle
door de Watergeuzen, het eerste
succes van de opstandelingen in
de Tachtigjarige Oorlog. Roermond
beleefde die periode anders, zoals
te zien is in twee tentoonstellingen
in de Caroluskapel.
Vroeger was het ‘schilderij met de
bloedstraal’ vaste prik bij excursies
van katholieke lagere scholen naar
het gemeentemuseum van Roermond.
De kinderen leerden daar over
de beestachtige moord op weerloze
kartuizers door ‘de protestanten’. Tegelijk
was in schoolboekjes te lezen –
ook in de katholieke – dat prins Willem
van Oranje de Vader des Vaderlands
was, die stond voor godsdienstvrijheid
en tolerantie. Dat de prins
verantwoordelijk was voor de Roermondse
kartuizermoord, bleef een
beetje in het vage.
Roermond ingenomen
Op 22 juli 1572 ’s avonds om acht uur
sprak Willem van Oranje het Roermondse
stadsbestuur toe. Hij verzocht
om toegang voor zijn leger. Hij
had de wapens opgenomen voor de
vrijheid van het land en omdat de
Spaanse gouverneur Alva hem onterecht
zijn bezittingen had afgenomen.
Wat hemzelf met Alva was overkomen,
kon Roermond ook overkomen!
De stad zou het voorbeeld
moeten volgen van de vissers van
Vlissingen, die niets te verliezen hadden
en zich bij de opstand hadden
aangesloten. Het stadsbestuur was
niet overtuigd en hield de poorten
dicht, tot frustratie van prins Willem.
Daarop liet hij de stad beschieten en
bestormen. Zijn leger was op papier
24.000 man sterk plus marketentsters,
paarden, meegevoerd vee etcetera.
In de stad lagen 140 soldaten en
wat schutters die in het dagelijks leven
schoenmaker of bakker waren. In
een paar uur was het beleg voorbij.
Wreedheden
De soldaten, die mede voor de protestantse
zaak vochten, kregen vrije
hand om te plunderen. Ze gingen zich
te buiten aan de kloosterlingen en
priesters. In totaal werden er meer
dan twintig gedood (het precieze
Anoniem, De kartuizermoord (het ‘schilderij met de bloedstraal’), achttiende eeuw. Foto Historiehuis Roermoind
haelen
Kinderactiviteit in
het teken van uilen
Kinderen van 6 tot 12 jaar kunnen op
donderdag 28 juli deelnemen aan de
zomeractiviteit ‘Wat vliegt daar?’
waarbij ze alles te weten komen over
de uilen die in het Leudal voorkomen.
Gidsen van Groen Hart Leudal geven
antwoord op tal van uilenvragen tijdens
de activiteit, die duurt van 10.00
tot 12.00 uur en wordt gehouden bij
Bezoekerscentrum Leudal aan de
Roggelseweg 58 in Haelen. Vooraf
aanmelden is verplicht en kan via
ghl.balieteam@gmail.com of telefonisch
via 0475-497010 tijdens de openingsuren
van het bezoekerscentrum
(dinsdag tot en met zondag van
12.00 tot 16.00 uur). De kosten zijn
3,50 euro per kind en kunnen bij aanvang
betaald worden.
maasniel
‘Lied van de Spreeuw’ van
Octavie Wolters maakt
kans op Jan Wolkers prijs
Het boek ‘Het lied van de spreeuw’
van schrijfster en illustrator Octavie
Wolters uit Maasniel is genomineerd
voor de Jan Wolkers prijs
2022.
De schrijfster is deze editie van de
Jan Wolkers prijs genomineerd met
17 anderen, uit een totaal van 140 inzendingen.
De prijs wordt dit jaar
voor de tiende keer uitgereikt voor
het beste natuurboek van het jaar.
Het boek van Wolters won eerder
ook een Zilveren Penseel. De winnaar
wordt op zondag 23 oktober
bekendgemaakt.
Schrijfster en illustrator Octavie
Wolters. Foto Loraine Bodewes
Plassen rond de Grensmaas
naissanceschilders Jan en Hubert
van Eyck.
Tops
„Het dorp Aldeneik, in de schaduw
van Maaseik, verraste me. Het
buurtje rond de Sint-Annakerk had
een prettige verstilde sfeer. Ik was
ook onder de indruk van het Grensmaasproject.
Ten noorden van Grevenbicht
zag ik enorme grindgravers
aan het werk. Bij Illikhoven was
het graven klaar en een weldadige
rust neergedaald. De nieuwe, brede
uiterwaarden waren nog wat kaal,
maar nu al prachtig weids onder de
blauw-witte wolkenlucht.”
Tips
Blikvangers op de route zijn onder
meer kasteel Obbicht en het in 1999
door Willem-Alexander (toen nog
kroonprins) onthulde monument
Poort naar de Vrijheid dat de Maasoversteek
door zijn voorvader Willem
van Oranje aan het begin van de
Tachtigjarige Oorlog herdenkt. Verder
de vroegere Schipperskerk, nu
een galerie, voor binnenvaartschippers
en tevens een buurtschap. Vissersweert,
een gehucht met 30 inwoners
dat bij hoogwater op een eiland
ligt. De kastelen Ter Borch en
Eyckholt in Roosteren en het stadje
Maaseik, gesticht rond 1230, met
zijn vele kloosters en kerken. Hier
duikt Snelderwaard kort in de historie
van de Bokkenrijders, de roemruchte
bende die de grensstreek in
de achttiende eeuw terroriseerde.
Uitgeverij Elmar geeft elke week een gratis
boek weg. Maak een selfie met de Maas op
de achtergrond en plaats die op Facebook,
tag Uitgeverij Elmar en gebruik de #fietsenlangsdelimburgsemaas.
‘Fietsen langs de Maas’ luidt de
titel van een routeboek waarin
auteur Ad Snelderwaard de rivier
laat zien van een kant die zelfs veel
Limburgers niet kennen. Hij fietste
van Luik naar Hoek van Holland.
VIA volgt zijn spoor van Maastricht
tot een stuk voorbij Well. Deze
week deel twee: van Berg aan de
Maas naar Kessenich (B).
Je kunt op dit traject goed vergelijken
hoe verschillend de Belgen en
Nederlanders hun Maasoevers inrichten.
Het Nederlandse beginstuk
van de route langs de Grensmaas
neemt je mee door landelijke dorpen
via slingerende fietspaden. In
België zie je vooral veel weids water:
plassen ontstaan door de grindwinning
die nog steeds doorgaat. Het
belangrijkste stadje is Maaseik, geboorteplaats
van de beroemde re-
Het veer naar België bij Berg aan de Maas. Foto uitgeverij elmar