Woensdag 27. 07. 2022 11
‘Vlaai vare’ tijdens de kermis in Banholt
Kermis in het dorp! Familiebezoeken
Kermistijd is vlaaientijd.
Foto archief
Stichting Heemkunde
Tebannet
teerd op vlaaien waarin een kartonnen
bord was meegebakken, of besmeerd
met mosterd of zeep, of bepoederd
met zout, of met varkenshaar
of koeienflats als sjpies. De
Banholtse jeugd incasseerde dit alles
gelaten en met humor. Binnenkort
zou de buurjeugd immers de
kermis in Banholt bezoeken en
vlaaien komen afbedelen. Dan was
het tijd voor zoete wraak.
ëte’. Het ging de jongelui om dat
raad, hetgeen ‘wiel’ of ‘wagenwiel’
betekent maar ook wordt gebruikt
voor een vlaai. ‘Hub deer neet e
vlaetsje veur e raedsje?’ De bewoner
ging dan naar achter en kwam terug
met een kermisvlaai. De gever werd
uitbundig bedankt en ’n sjoen kermis
toegewenst.
De toespraak bij iedere woning, d’r
groete kaal, was in het dialect, uiteraard,
maar gewoonlijk ook op rijm.
De woordvoerder kon daarbij al zijn
registers opentrekken van verbale
en theatrale vaardigheden.
Dikwijls keerden de jongelui huiswaarts
met manden vol smakelijke
vlaaien – waaraan de dragers zich
onderweg al flink tegoed hadden gedaan.
Maar nogal eens werden zij
gekloeët (bedrogen), want getrak-
Van nul tot nu
Door Harry van der Bruggen - Stichting Heemkunde Tebannet
REGIO
over en weer. Dus werden
flinke voorraden vlaaien gebakken,
veelal door de dorpelingen zelf in
de eigen bakoven. De grote en
kleinere ronde bodems werden
gevuld met ‘sjpies’ (spijs, vulling):
kruimelen, rijst of pudding en
rijkelijk belegd met vers of gedroogd
fruit zo mogelijk uit de
eigen boomgaard.
Als een van de buurdorpen kermis
vierde – in de decennia rond 1900 – ,
trok een groep mannelijke jeugd uit
Banholt daarheen, om vlaaien af te
bedelen. Zij hadden landbouwgereedschappen
bij zich, paardenbellen
en zwepen, waarmee zij een hels
kabaal maakten. Zo imiteerden zij
het gestamp van de paarden, het gekratsj
van de hoefijzers op de keien
en het gekraak van een boerenkar
die gestrand was omdat een wiel
was gebroken.
De jongelui hielden halt bij elke aanzienlijke
woning. Een woordvoerder
die ze hadden aangesteld, vertelde
met veel misbaar door welke
rampen deze ‘reizigers’ waren getroffen.
Zij waren onderweg met
een karlading rotte kaas van Parijs
naar Aken. Maar de paardenknechten
deugden voor geen meter. Nu
waren zij ‘mit de kar tenge inne paol
gestoeëte / en nou is e raad nao de kloe-
Dier van de week
letjes en vindt het heerlijk om te
zwemmen. Hij kan van enthousiasme
en opwinding tegen je opspringen
en dat zorgt ervoor dat hij niet
geschikt is om bij jonge kinderen te
plaatsen. Wandelen aan de lijn gaat
hem steeds beter af, maar soms kan
hij toch nog van frustratie opspringen
en in de riem bijten. Hij laat zich
gelukkig wel snel en goed corrigeren.
Tijdens het wandelen reageert
hij niet echt op andere honden tenzij
deze naar hem uitvallen, dan kan hij
wel terug blaffen.”
Heeft hij aandachtspuntjes?
„Het is ons opgevallen dat Bo erg zenuwachtig
word als iemand weggaat.
Hij lijkt last te hebben van verlatingsangst.
Er wordt dus een baasje
gezocht die veel thuis is en waar hij
eventueel in een buitenkennel kan
als hij toch even alleen moet blijven.”
In Dierenbeschermingscentrum
Limburg zitten tientallen honden,
katten, konijnen en vogels die
dolgraag een nieuw baasje willen.
Elke week zet Saskia Thijssen er
één in het zonnetje. Deze week is
dat de jonge herdershond Bo.
Wie is Bo en hoe is hij in het asiel
terechtgekomen?
„Bo is als gevonden hond bij ons terechtgekomen
en niet meer opgehaald
door zijn baas. Onze dierenarts
schat hem op ongeveer 2 tot 3
jaar oud. Jammer genoeg weten we
niets over zijn achtergrond en wat
hij gewend is.”
Wat kun je over hem vertellen?
„Wat we inmiddels over hem geleerd
hebben, is dat Bo vriendelijk is naar
iedereen en dat hij enorm leergierig
en slim is. Hij speelt graag met bal-
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem contact op met
Dierenbeschermingcentrum Limburg via limburg@dierenbescherming.nl
Eijsden
Adviesraad Sociaal
Domein zoekt
nieuwe gezichten
De Adviesraad Sociaal Domein
Eijsden-Margraten, die opkomt
voor belangen van inwoners die een
beroep doen op Wmo, Participatiewet
en Jeugdwet, zoekt versterking.
„In de adviesraad zitten betrokken
burgers uit Eijsden-Margraten. Zij
zorgen voor een goede verbinding
tussen inwoners en bestuur en geven
invulling aan burgerparticipatie”,
schrijft de gemeente. Er wordt
gezocht naar mensen die actief bijdragen
aan het beginsel dat ‘alle inwoners
moeten kunnen meedoen’.
Meer info: eijsden-margraten.nl/nieuws.
Margraten
Van Tienhovenmolen
zaterdag toegankelijk
voor publiek
De Van Tienhovenmolen in Wolfshuis
(Margraten) is zaterdag 30 juli
te bezichtigen.
Mensen die meer willen weten over
het reilen en zeilen binnen de enige
uit mergelsteen opgetrokken molen
van Nederland kunnen er tussen
11.00 en 17.00 uur terecht. De molen
stamt uit 1855 en is door restauraties
van Het Limburgs Landschap
maalvaardig. Twee vrijwilligers laten
de molen regelmatig draaien.
Meer informatie: limburgs-landschap.nl
Meerssen
Sfeervol Meerssen Run
is na twee jaar terug
De Sfeervol Meerssen Run gaat na
twee jaar pauze weer van start op
zondag 25 september.
Deelnemers kunnen kiezen uit vijf
en tien kilometer, of een halve marathon.
Voor de jeugd zijn er sponsorlopen,
waarvan de opbrengst ten
goede komt aan Unicef.
Om het parcours te verkennen zijn
er op 1 augustus en 5 september oefenrondes.
Die starten om 19.00 uur
vanaf de Markt. „Meestal doen we
dat in drie tempogroepen. Bij voldoende
opkomst lopen we de vijf en
de tien kilometer”, laat de organisatie
weten.
Kijk voor meer informatie en inschrijving op
sfeervolmeerssen.run.
Sint Mauritius tekent voor
organisatie 32ste Zomermarkt
ingericht. Op het buitenterras in
een lommerrijke boomgaard zijn
kinderattracties opgesteld, met een
springkussen en een ballonnenclown.
Er zijn diverse eet- en drinkbuffetten.
Ook zijn er speciaalbieren
verkrijgbaar. Omlijst met muziek.
Parkeren
Vlakbij het marktparcours, dat van
10.00 tot 18.00 uur open is, is door de
organiserende schutterij Sint Mauritius
gezorgd voor ruime parkeergelegenheid.
Schin op Geul
De zomermarkt in Walem bij Schin
op Geul werd de afgelopen decennia
een begrip in de wijde omtrek.
Het feestgebeuren beleeft zondag
31 juli zijn 32ste editie.
De traditionele zomermarkt onderscheidt
zich door de ligging van het
marktparcours in buurtschap Walem,
in het buitengebied van Schin
op Geul.
Standwerkers, marskramers en
marktkooplui vormen het middelpunt
van de markt. Ook wordt er
een aparte rommel- en hobbymarkt
Maastricht
Maas Cleanup houdt weer
opruimacties langs Maasoever
voor onze omgeving is er toekomst”,
aldus de organisatie.
World Cleanup Day
De keuze voor 17 september is niet
toevallig; die dag is het World Cleanup
Day. In 180 landen ontdoen vrijwilligers
Moeder Natuur van afval.
„Alle hulp is welkom en nodig. Een
schone Maas zorgt ervoor dat inwoners
betere toegang hebben tot
schoon drinkwater en wonen in een
schonere omgeving.”
Vrijwilligers kunnen zich al aanmelden.
Men kan ‘voogdij’ krijgen overeen
stuk oever. „Een ‘afvalhotspot’
of plek in de buurt van een bedrijf
waar men verantwoordelijkheid
over draagt. Dit gaat vergezeld van
pickup points waar deelnemers spullen
ophalen en samenkomen voor
een gezellig samenzijn. Hierdoor
krijgen de bedrijven een goed inzicht
in wat ter plekke speelt.”
Meer informatie: acties.maascleanup.nl.
Maas Cleanup zet zaterdag 17
september door heel Limburg
opruimacties langs de oever van
onze provinciale ‘levensader’ op
touw. Mensen die een handje willen
helpen kunnen zich nu inschrijven.
Vrijwilligers gaan met handschoenen,
grijpers en vuilniszakken op
pad om de Maasoever van zwerfafval
te ontdoen. „Samen geven we de
riviernatuur de bescherming die ze
verdient. Want alleen met aandacht