woensdag 05. 08. 2020 REGIO 3
IMPASSANT
AD VAN ITERSON
van onze dialectliteratuur. Hoogtepunt,
echt? Hier, nadat de
verteller ene ‘Betsje’ had bezocht:
„Tot dreimaol ging de paus nao
Roeme/ En kwaom mèt e wit mötske
trök.” De paus die drie keer met
een wit mutsje terugkomt. Dat is
andere kost dan wat in de volgende
anderhalve eeuw hier werd
opgediend!
Van Sermoen tot Percessie liep door
corona vertraging op. Spijtig,
maar de schade kan worden
ingehaald. In de boekhandel.
De echte Sjeng zij echter gewaarschuwd.
Het OudMaastrichts
van
1800 klonk veel... boerser dan het
Maastrichts dat we nu spreken! Is
slikken, hè? Onze voorouders
zeiden niet ‘iech’ maar ‘ich', niet
'diech' maar 'doe', niet ‘uuch’ maar
'uch'. „Wil je het Maastrichts van
1800 horen?” zegt Lou Spronck
met twinkeloogjes: „Ga dan naar
Gronsveld, Cadier en Keer of
Kanne.”
Zie het zo. In de negentiende eeuw
viel een atoombom op Maastricht.
De stadstaal verspreidde zich als
een luchtdrukgolf naar de omliggende
dorpen. De binnenstad
krabbelde op met een nieuwe taal:
het NieuwMaastrichts,
met
bijvoorbeeld zijn lange ee, die je
nergens anders in Limburg hoort.
‘Peerd’. ‘Veerdeg’. Zulke nieuwe
klanken danken we aan… het
aanzien van het Hollands in de
stad. Daarover een volgende keer.
REAGEREN?
redactiemaastricht@delimburger.nl
COLUMN
Boers
VALKENBURG
Phil Bee speelt twee keer
op één avond
Blues en Soul artiest Phil Bee uit
Margraten treedt met zijn begeleidingsband
op zaterdag 8 augustus
twee keer op in het Openluchttheater
van Valkenburg.
Door corona kan het theater maar
gedeeltelijk bezet worden, daarom
zijn er twee voorstellingen, een om
19.00 uur en een om 21.00 uur.
De als Philippe Bastiaans geboren
zanger groeide deels op in Margraten.
Hij staat al dertig jaar op internationale
podia. Hij won Dutch
Blues Awards voor beste zanger,
beste cd, beste band.
GULPEN
Centrum Gulpen baadt
in bloemenpracht
Sneller dan verwacht baadt het centrum
van Gulpen in bloemenpracht.
De nieuwe ondernemersvereniging
Samenwerking Promotie Kern Gulpen
(SPKG) hoopte in 2021 het centrum
met bloemen te verfraaien.
Samenwerking met de gemeente
GulpenWittem
levert nu al een
mooier straatbeeld op.
De gemeente neemt het eerste jaar
het onderhoud voor haar rekening.
„Daarna wordt gekeken hoe burgers
en ondernemers samen onderhoud
verzorgen. Dit gebeurt ook in
andere kernen”, aldus de gemeente.
‘Honthem zoekt slimste mens
Elke dag lokaal nieuws!
Wil jij het laatste nieuws uit
jouw regio elke dag in je mailbox
ontvangen? Meld je dan aan
voor onze lokale nieuwsbrief op:
» delimburger.nl/nieuwsbrief
2020. Een getal om gauw te
vergeten. Maar voor de studie van
het Maastrichts is het een mooi
jaar. Toegegeven, Flor Aarts
kwam al op 4 december 2019 met
zijn Liergaank Mestreechs. Maar
het duurt altijd even voor iets
doordringt tot de bedachtzame
Sjeng. Inmiddels is dat cursusboek
aan een tweede druk toe,
met dank aan NRC Handelsblad.
Dat zit zo. Tussen de Geusselt en
de Dousberg lopen 600 mensen
rond die alle publicaties kopen die
ook maar iets met Maastricht van
doen hebben. Wil je méér verkopen?
Dan moet iemand je een
kontje geven. Lokaal of landelijk.
Bij de Liergaank was dat de NRC,
die een leuk artikel plaatste, onder
een foto van een buurtwinkel in
het Jekerkwartier. Het accent lag
op de bizarre meervoudsvormen
in onze zoete spraak. ‘Pu’, ‘potloejer’,
‘rijstartele’, ‘zjielees’. De lezers
van die krant moeten hebben
gedacht: dat vind je nergens, moet
ik méér van weten!
Een paar maanden later lanceerde
Lou Spronck zijn studie en
verzameling teksten Van Sermoen
tot Percessie. Even gauw: het
Sermoen, van rond 1770, is de
oudste bewaard gebleven tekst in
het Maastrichts. En de Percessie
(van Scherpenheuvel) van Theodoor
Weustenraad, zowat 70 jaar
later, is meteen het hoogtepunt
Harry van de Beek
FOTO DE LIMBURGER
Sinds de lockdown van kracht is
heeft u elke dag een foto van een
bijzonder plekje in Honthem via
Whatsapp verspreid, met daarbij de
vraag wie dat plekje herkent. U heeft
dat honderd dagen volgehouden. Is
er zoveel moois en bijzonders te zien
in uw buurtschap?
„Ja, dus. Ik had eigenlijk bij vijftig
foto’s willen stoppen. Maar ik had
nog zoveel materiaal over dat ik ben
doorgegaan tot de honderd. Ik heb
details gefotografeerd, zoals brievenbussen,
hekken en daken, maar
ik ben ook vanaf de Amerikaanse
begraafplaats met mijn telelens ingezoomd
op de huizen, waardoor je
een totaal nieuw beeld creëert. Op
die manier ga je met andere ogen
naar je eigen dorp kijken: je ziet opeens
details waar je waarschijnlijk
jarenlang aan voorbij bent gelopen.”
Herkenden de inwoners die plekjes
meteen?
„Eén meneer had bijna alles goed.
Maar ja, die woont ook al zijn hele
leven in Honthem. Het gros van de
175 inwoners is import. Die moesten
soms toch wel wat langer puzzelen.
Maar ik heb wel gemerkt dat mensen
zo nog meer betrokken raken bij
het dorp. Het blijkt toch een sterk
bindmiddel te zijn. De voorzitter
van onze buurtvereniging bevestigt
dat. In die zin was het niet alleen een
leuk tijdverdrijf in een moeilijke tijd,
maar heeft het ook bijgedragen aan
de onderlinge saamhorigheid in het
dorp.”
Na honderd fotopuzzels bent u
gestopt met die ‘Ontdek je plekje’
serie.
Maar de coronacrisis is
helaas nog steeds niet voorbij. Dus
heeft u iets nieuws bedacht: een
Honthemse variant op de populaire
televisiequiz ‘De slimste mens’.
„Ik heb alleen de bekende titel van
het televisieprogramma overgenomen.
Klinkt wel grappig, vind ik: de
slimste mens van Honthem. Ik heb
dat verder op mijn eigen manier ingevuld.
Ik stel elke dag een vraag
over de historie van het dorp, of over
andere weetjes.”
Valt er zo veel te vragen over
Honthem?
„Het dorp is klein, dat klopt, maar
heeft wel een lange geschiedenis.
Het grenst nu aan Cadier en Keer,
maar behoorde ooit tot de gemeente
Gronsveld. Ik vraag me af hoeveel
inwoners dat nog weten.”
U bent zelf ook ‘import’, zoals dat
heet. Hoe komt u aan al die wijsheid
over het dorp?
„De buurtvereniging heeft ooit een
boek over Honthem uitgebracht, samen
met de Historische Kring van
Cadier en Keer. Daar kan ik wel de
nodige vragen uit halen.”
Wie dat boek nog heeft, kan daar dus
ook de antwoorden in vinden.
„Klopt. Maar het gaat ook niet echt
om de prijzen. Het is gewoon leuk
om op een speelse manier bezig te
zijn met ons eigen dorp. Zeker in
deze moeilijke coronatijd.”
ZEG HET MAAR...
DOOR RENÉ WILLEMS
Harry van de Beek heeft de
inwoners van Honthem drie
maanden lang vermaakt met
fotopuzzels. Hij gaat nu op zoek
naar ‘de slimste mens van Honthem’.