12 Woensdag REGIO 24. 08. 2022
Venlose bankiers in opspraak (1)
Jan Arnold de Paderborn. Wie? Ja,
die ja. Hij was in 1723 burgemeester
heidsfunctie meer bekleden, in Venlo
noch elders in het land. Verdere
gevangenisstraf werd hem niet opgelegd.
Stams werd veroordeeld tot
het terugbetalen aan de gemeente
Venlo van de helft van de aangerichte
schade, zijn aandeel in die schade.
En die schade bedroeg maar liefst
39.520 Hollandse guldens.
De stad ging weer over tot verpachting.
Jac Bours werd in 1781 pachter
en zou dat maar liefst tot 1804 blijven.
In dat jaar sloot de Franse bezetter
de bank. Op 27 april 1818 werd
de bank heropend en werd Frans
Antoon de Gruyter pachter. De
bank was gevestigd aan de Blauwe
Trap op de Oude Markt. In 1850
werd de gemeente weer de beheerder.
Vijf jaar later vestigde de bank
zich aan de Hoogstraat en werd
wederom
een pachter aangesteld:
Dieudonné Maréchal-Dungelhoeff,
die tien jaar het pachterschap uitoefende.
Toen werd, jawel, de gemeente
weer beheerder. De carrousel
bleef draaien, want in 1881 werd Jacques
Janssen de pachter en had de
bank onderdak in een pand in de
Houtstraat. Het einde van dit bankliedje?
In 1911, op 5 september, werd
de bank opgeheven.
Volgende keer: nog meer Venlose
bankiers in opspraak.
gekozen) ene L. Stams tot kassier en
C. Consbruch tot boekhouder. Vertrouwde
gezichten, want zij hadden
die taken ook al in de voorgaande
constructie. Zij wáren niet alleen
vertrouwd, maar wérden ook vertrouwd.
Maar het ging mis.
Tekort
De kassier en boekhouder moesten
verantwoording afleggen aan de
Venlose raadsleden. Al vrij spoedig
klaagden ze over een tekort aan geld
om hun taak als Bank van Leening
te kunnen uitoefenen. De jaarlijkse
winsten (rente en opbrengst van
verkochte, niet opgehaalde goederen)
werden al snel niet meer aan de
stad overgemaakt, maar dienden,
aldus bankier en boekhouder, ter
aanvulling van het benodigde bankkapitaal.
Sterker nog: de stad moest
bijlappen. En de raadsleden waren
ziende blind. Tien jaar werden zij
beduveld, alvorens er een onderzoek
kwam. Nou ja, wat heet. Vier
raadsleden, die als bankbestuur
fungeerden, landrentmeester Van
Afferden en de gemeentesecretaris
bezochten het pandhuis, dat weliswaar
bomvol goederen lag, maar
waarvan de waarde niet werd vastgesteld.
Het werd nog erger: de magistratuur
vroeg zelfs permissie
meer geld – het ging om 50.000 Hollandse
gulden – in de bank te steken
en een ruimer pandhuis ter beschikking
te stellen. De Staten Generaal
en ook de Raad van State kregen
argwaan en wenschten inlichtingen
te ontvangen over de redenen en
omstandigheden welke een zo aanzienlijk
kapitaal van 50.000 Hollandse
guldens voor beleening in een kleine
stad als Venlo wettigden. De bankier
en boekhouder werden in de kraag
gevat en bekenden weldra dat de
waarde van de beleende goederen
slechts 16.000 gulden Cleefs (8000
Hollandse guldens) bedroeg.
Vonnis
Hoe liep dit verhaal af? Na jarenlang
procederen, waarbij aanvankelijk
‘hoge’ relaties van de aangeklaagden
de rechtsgang dreigden te
belemmeren, werd op 25 maart 1789
vonnis gesproken. Dat maakte
boekhouder Consbruch niet meer
mee; die was een jaar eerder in de
gevangenis overleden. Zijn collega
Stams kreeg te horen dat hij voor
zijne slordige en ondeugdelijke handelwijs
in ’t waarnemen zijner bediening
als cassier, boekhouder en clerc
van de bank van leening verklaard
werd vervallen van zijne bediening,
enz. Tevens mocht hij geen overvan
nul tot nu
Door albert lamberts
van Venlo en nam samen met
zijn mede-stadsbestuurders het
voortvarende besluit in Venlo een
bank op te richten. Het was voor
het eerst dat Venlo een bank kreeg,
afgezien van de zogeheten Lombardenbank,
genoemd naar de
bankiersfamilie de Montfuya uit
Lombardije. Die vestigde zich in
1382 in Venlo en verstrekte
leningen, maar dat deden incidenteel
ook andere particulieren.
Voor de bank die de Venlose magistratuur
voor ogen stond, was een
goedkeuring door de Staten Generaal
nodig en die werd verleend. Zo
kreeg Venlo een Bank van Leening,
zoals die bijvoorbeeld al sinds begin
zeventiende eeuw in Amsterdam
bestond.
De op te richten bank bleef eigendom
van de stad, maar werd verpacht
en de opbrengst kwam aan de
stad ten goede. Dat kon de stad goed
gebruiken, want economisch verkeerde
Venlo in een dal, reden waarom
veel inwoners vertrokken. Tussen
pakweg 1670 en 1795 nam het
aantal Venlose ingezetenen af van
circa 6000 tot 4006. Wie geld nodig
had kon bij de bank een pand te gelde
maken, waarbij doorgaans driekwart
van de pandwaarde kon worden
geleend. De nieuwe Bank van
Leening voorzag kennelijk in een
behoefte.
De bank had geenszins de taak om
zelf ergens in te investeren, hypotheken
te verstrekken of te handelen
in aandelen of obligaties. Niks
van dit alles; gewoon geld geven in
ruil voor bijvoorbeeld juwelen, kleding
of andere waardevolle voorwerpen.
Bijna vijftig jaar gingen de
zaken op die manier. En ze bleven zo
voortgaan, alleen vanaf 1772 niet
meer onder leiding van pachters,
maar rechtstreeks onder beheer
van de stad. In 1771 had de toenmalige
burgemeester Timmermans
daarvoor instemming gevraagd bij
de Staten-Generaal en die ging
daarmee op 9 januari 1772 akkoord.
Vrijwel op dezelfde dag benoemde
burgemeester Van Afferden (elk
jaar werd een burgemeester benoemd
en die kon ook vaker worden
De Bank van Le(e)ning was gevestigd in een pand aan de Houtstraat, de latere Puddingfabriek, die in 2016
werd gerestaureerd en waarin woningen zijn gerealiseerd. Foto albert lamberts
tegelen
Bluesnight met live
muziek op zeven podia
Na twee jaar afwezigheid is Bluesrock
in Tegelen een festival om nog
meer naar uit te kijken. Hetzelfde
geldt voor de bluesnight daags ervoor.
The Night Before is al sinds jaar en
dag het grootste buitenevenement
van Tegelen. Hoewel de meeste optredens
binnen plaatsvinden, ziet
het op straat zwart van de mensen.
De duizenden bezoekers komen uit
de verre omtrek naar het dorp dat
zich eenmaal per jaar het blues
mekka van Noord-Limburg mag
noemen. Op zeven locaties in het
centrum van Tegelen wordt vrijdag
2 september tijdens de bluesnight
een liveprogramma neergezet. Met
optredens van Blue Monday (Sintermerte),
Little Hat (Staccato), de
Maytree Rhythm & Blues band (Aaj
Mert), Shadow Play (Poshoës),
Baby Killed the Roses (voorheen
Blo Ya Top, Gonzobar), The Duke
(De Lange) en de Belgische formatie
Roadhouse (Harmoniezaal).
meijel
Mannenkoor werkt met
buddy’s voor koorproject
venlo
Toch reünie 44-jarige
joekskapel NUATH
tegelen
Uw Wijkbus stapt over
op nieuw belsysteem
Uw Wijkbus heeft met ingang van 1
september een nieuw telefoonnummer
en is vanaf 1 oktober alleen nog
’s morgens bereikbaar.
Het 06-nummer wordt vervangen
door een vaste lijn met een gunstiger
tarief. Voor reserveringen kan
voortaan worden gebeld met 077-
2066495. Het moet ook leiden tot
kortere wachttijden. Omdat gebleken
is dat er in de avonduren steeds
minder wordt gebeld, is reserveren
vanaf oktober alleen nog mogelijk
op doordeweekse dagen van 9.00 tot
12.00 uur.
spelen, maar ook veel aandacht hebben
voor een hengeltje. Ze zijn hier
gewend om brokjes en vlees te eten.
Met name het vleesmoment is een
groot feest.”
Hebben zij minpuntjes?
„Ondanks dat ze zijn opgegroeid
met hun moeder en soortgenootjes,
hebben ze natuurlijk nog niet alles
meegemaakt in de opvang. We kunnen
niet alles nabootsen dat er in
huis gebeurd. De socialisatie gaat
dus verder vanaf het moment dat ze
worden geplaatst.”
Wat voor baas zoeken jullie?
„We zoeken mensen die bij voorkeur
twee kittens tegelijk willen adopteren.
Dit is veel gezelliger en beter
voor de sociale bezigheden van de
kittens. Of wellicht een plek waar er
al een andere jonge kat aanwezig is.”
dier van de week
Elke week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week
zijn dat heel veel kittens.
„Mensen bellen al vroeg in het jaar
om te informeren naar kittens. Helaas
zijn ze dan te vroeg. Nu hebben
we meerdere kittens in de opvang.”
Wat zijn hun leukste kenmerken?
„Het zijn heerlijke vrije kittens,
waarvan er meerdere zijn opgegroeid
met moeder en nestgenootjes.
Ze zijn circa 13 weken oud en
hebben voldoende tijd met hun moeder
doorgebracht. Een mooie leeftijd
voor nieuwe avonturen!”
Wat is hun favoriete bezigheid?
„Vlees eten, spelen en slapen. Het
zijn kittens die graag met elkaar
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem dan contact op met
Dierenopvang Op de Smakterheide, tel. 0478-639062 of via info@smakterheide.nl.
Het Meijels Mannenkoor wil voor
één dag het grootste herenkoor van
de regio formeren en zoekt daarom
extra volume.
Mannen die op 25 september mee
willen zingen in het projectkoor
maar geen geoefende zangers zijn
noch koorervaring hebben, krijgen
een buddy toegewezen. Vanaf 31 augustus
wordt er elke woensdag gerepeteerd.
Deelname is gratis.
Aanmelden kan bij Jo Basten (06-
24675612), e-mail: jo.basten@ziggo.nl, of
Peter Knoops (06-22145503).
Bijna tweeëneenhalf jaar na dato
gaat joekskapel NUATH uit Venlo
alsnog het 4x11-jarig bestaan vieren.
NUATH, voluit: Neet Um Aan te
Huúre, zag de geplande festiviteiten
in april 2020 in het water vallen
door de uitbraak van het corona
virus. De uitgestelde reünie wordt
ingehaald op zondag 4 september.
Vanaf 14.00 uur worden in zaal Ut
Tref aan de Hendrikxstraat herinneringen
opgehaald. Aanmelden is
niet nodig.