Woensdag 18 september 2019 3
Schrijver Frits Weerts, achter zijn ‘stamtafel’ thuis. (Foto Jeroen Kuit)
Hoe je een pingpongbal opblaast
tot een mooie luchtballon
De bijna 80-jarige Weerts geniet in de
namiddag van een ferme Belgische
pint. ‘Goed blijven doorsmeren’ is zijn
advies voor wie een lang en gelukkig leven
nastreeft. En blijven lachen. De
oud-bedrijfsleider van een meelfabriek
huldigt beide credo’s, zeker sinds hij 24
jaar geleden met pensioen ging. De zee
aan vrije tijd die toen ontstond, werd gevuld
met vrijwilligerswerk. Hij was lid
van een schoolbestuur, actief bij Stedelijke
Harmonie St. Antonius, voorzitter
van LGOG de Aldenborgh, had warme
belangstelling voor het werk van dialectverenigingVeldekeenwasstadsgids
in Weert. Gekoppeld aan interesse voor
lokale geschiedenis vormde dit de voedingsbodem
voor de ‘Stamtäöfelkes’.
Een film van cineast Peter Crins over de
Meysberg in Heythuysen (‘zo moesten
er meer films gemaakt worden’) deed
de rest. Na een gesprek in stamcafé Dennenoord
met schrijver Peter Clement,
besloot het duo de oude, deels verdwenen
cafés van Weert te beschrijven. Geschiedkundige
vereniging de Aldenborgh
gaf haar zegen aan het project en
na drie jaar onderzoek rolde het boek
‘Stamtafel Weert’ van de persen. “We
gingen met oude mensen in gesprek
over hun herinneringen aan de cafés
van vroeger”, vertelt Weerts. ‘Daarvoor
riepen we één keer per maand een
‘stamtaofel’ in het leven in een Weerter
café.”
Weerter dialect
Bij die gesprekken werd eega Pop Nouwen
gepromoveerd tot camera- en geluidsvrouw.
Het ruwe materiaal omvatte
45 DVD’s aan opnames en foto’s,
meer dan er in het boek kon worden opgenomen.
De vaak kleine verhaaltjes,
gelardeerd met anekdotes en bijnamen
in het dialect, vormden de aanzet tot de
rubriek ‘Stamtäöfelke’. Aangevuld met
verhalen die tijdens tochtjes met de
scootmobiel en tijdens cafébezoek werden
opgetekend. “Ik heb altijd een pen
en aantekenboekje bij me. Een paar
steekwoorden zijn vaak voldoende als
vertrekpunt voor een nieuwe aflevering.”
Uit die verhalen spreekt een grote
liefde voor het oude Weerter dialect.
“Een dialect is iets eigens van een streek
of stad en verdient het om in stand te
worden gehouden. Al is dat vechten tegen
de bierkaai, met alle invloeden van
andere talen, waardoor jongeren vaak
geen dialect meer spreken. Mer det kaltj
zich toch gemaekeliker?”, vindt
Weerts, alhoewel hij ook beseft dat taal
een levend iets is. “Bij mijn kinderen
heb ik het Weerter dialect er tot vervelens
toe in gestampt”, vertelt hij lachend.
“Toen vonden ze dat vervelend,
nu zijn ze er blij mee. En met name ouderen
vinden het geweldig om in vergetelheid
geraakte dialectwoorden terug
te lezen.”
Boek
De verhalen in de ‘Stamtäöfelkes’ kennen
een aantal vaste ingrediënten. Er
moet altijd een kwinkslag in zitten en
‘een basis van waarheid’. Dat laatste
mag met een korrel zout genomen worden.
“Ik kan desgewenst een pingpongbal
opblazen tot een mooie luchtballon”.
Het doel van de ‘Stamtäöfelkes’?
“Een stukje geschiedenis bewaren,
oude bijnamen en het Weerter dialect
niet verloren laten gaan en mensen laten
lachen.” Oude Weerter dialectwoorden
hebben ook hun weg gevonden
naar een serie van inmiddels zes
placemats met ‘Schoëne Wieërter kâl’
en illustraties, die in enkele Weerter
eetgelegenheden worden gebruikt.
Plus een boek waarin 60 ‘Stamtäöfelkes’
zijn verzameld. “Die verhaaltjes
zijn een stuk van mijn leven geworden.
Met mensen samen zitten, verhalen
vertellen bij een pot bier, de sociale contacten.
Geweldig.” Toch denkt Weerts
erover om na een tweede boek, dat in
het najaar moet verschijnen, te stoppen
met de rubriek. “Anders dreig ik in herhaling
te vallen. Na 120 afleveringen is
hetmooigeweest.”Indekeukenschudt
echtgenote Pop het hoofd. “Je gaat tóch
gewoon door”, is haar stellige overtuiging.
Het daaropvolgende lachje van de
schrijver spreekt mogelijk boekdelen.
In deze editie van weekkrant
VIA Limburg treffen lezers de
honderdste aflevering aan van
de rubriek ‘Stamtäöfelke’. In
gesprek met Frits Weerts, de jubilerende
schrijver van de dialectrubriek.
Door Frank Heythuysen
KORT NIEUWS
SCHEEFGEZET
Groei
Volgens mijn paspoort meet ik 1.81 meter.
Een groeispurt zit er niet meer in, eerder
krimp. Naarmate je ouder wordt
blijft er qua lengte minder van je over.
Krimp druist echter in tegen het idee dat
groei altijd wenselijk, zelfs noodzakelijk
is. Persoonlijke groei bijvoorbeeld. Of ik
daarin ben geslaagd? Ik waag het te betwijfelen.
Ik pleeg me bij tijd en wijle te gedragen
als een 18-jarige en maak mezelf
wijs dat er, ergens diep verborgen, nog
een puber in me huist. Totdat een blik in
de spiegel op een willekeurige morgen me
duidelijk maakt dat die puber in elk geval
qua uiterlijk goed verborgen blíjft. ‘Doorgroeien’
in je werk, ook zoiets. Waarbij
meestal wordt bedoeld: klimmen op de sociale
ladder, gekoppeld aan een hoger salaris
en dito status. Jammerlijk gefaald
op dat vlak en gezien de toekomstverwachtingen
zal ik, als iemand die zich
maatschappelijk gezien onderaan de
voedselketen bevindt, eerder een fikse tuimeling
maken. Economische groei. Het
enige wat nog lijkt te tellen in een wereld
waarin met ‘groen’ vooral de kleur van
bankbiljetten wordt bedoeld. Op economisch
vlak dienen de bomen tot in de hemel
te groeien, terwijl in dit ondermaanse
voor die broodnodig geachte groei bomen
juist moeten wijken. Daarbij kun je beter
beticht worden van het bepotelen van kinderen,
dan pleiten voor een rechtvaardigere
verdeling van de onnoemelijke rijkdom
die nu in handen van slechts enkelen
is. Een ‘socialist’ staat anno 2019 lager
in aanzien dan een pederast. Ik hou me
toch maar klein, mogelijk tegen beter weten
in.
K N A R F
F R A N K . H E Y T H U Y S E N @
V I A - L I M B U R G . N L
Afscheid van
Philips van Horne
directeur Jan
Mueters
Mueters was vanaf 2016 locatiedirecteur
op de Philips van Horne. Daarvoor
was hij onder andere directeur
op Het Kwadrant en directeur van
het St. Michaël in Maastricht. Jan
Mueters sluit hiermee een loopbaan
van 42 jaar in het onderwijs af en
gaat nu genieten van zijn pensioen.
Mueters is woonachtig in Stevensweert.
Jeugd en Politiek
Dag Cranendonck
CRANENDONCKb In samenwerking
met het BRAVO! College en de gemeente
Cranendonck houdt
Cordaad Welzijn speciaal voor jongeren
van 3 mavo de Jeugd & Politiek
dag. Tijdens deze dag leren jongeren
hoe de lokale politiek in elkaar zit.
De leerlingen gaan aan de slag met
het bedenken van een plan rond een
speciaal thema, dit jaar ‘Mijn Cranendonck’.
Dit thema gaat over leefbaarheid
in de gemeente. De leerlingen
gaan hierover in gesprek met
lokale politici, ambtenaren en
andere deskundigen. De uiteindelijke
opdracht is het bedenken van een
project en het verzamelen van standpunten,
die ze aan het einde van de
dag als politieke partij tijdens de
raadsvergadering inbrengen en verdedigen.
‘s Avonds adviseren de leerlingen
tijdens de jeugdraadsvergadering
de gemeenteraad over hun
voorstellen. Het winnende voorstel
wordt uiteindelijk in samenwerking
met het jongerenwerk van Cordaad
welzijn en het BRAVO! College ook
daadwerkelijk uitgevoerd. De jeugdraadsvergadering,
onder leiding van
burgemeester Roland van Kessel,
vindt plaats in de raadszaal van het
gemeentehuis van Cranendonck op
dinsdag 24 september om 19.00 uur.
WEERT b Meer dan 200 (oud-) personeelsleden
en andere belangstellenden
waren donderdag 12 september
aanwezig in de aula van de Philips
van Horne om afscheid te nemen van
Jan Mueters.
Bouw lokalen
Chipala school in
Malawi van start
WEERTb De jubileumactie van de 50-
jarige Philips van Horne school voor
de Chipala school bracht in totaal €
52.355,00 op. Vorige week zijn
bouwvakkers, tijdens de schoolvakantie
in Malawi, begonnen met de
bouw van drie blokken van twee
lokalen. Tussen de zes lokalen
komen ook werkruimtes voor de
leerkrachten.
De begeleiding van de bouw is onder
andere in handen van oud-Weertenaar
Jos Kuppens, directeur van het
Centre for Social Concern in Lilongwe.
De Chipala school telt meer dan
9000 leerlingen. De meeste kinderen
krijgen les in de openlucht. De gemiddelde
klassengrootte varieert van
100 tot 350 leerlingen.
Dankzij allerlei acties, donaties, een
extra gift van de ‘Philips’ én een bijdrage
van 17.000 euro van de ontwikkelingsorganisatie
Wilde Ganzen,
is het oorspronkelijke streef bedrag
van 18.000 euro bijna
verdrievoudigd.
Gezocht: MENSEN MET ALLERGISCH ASTMA VAN 18 – 70 JAAR
De vakgroep Voedings- en Bewegingswetenschappen van de Universiteit Maastricht heeft
een onderzoek opgezet naar de effecten van plantenstanolen op astma klachten.
Voor dit onderzoek vragen we u om een jaar lang driemaal daags twee fruit toffees te
nemen. U wordt willekeurig ingedeeld in een groep: één groep ontvangt fruit toffees met
plantenstanolen en één groep ontvangt controle fruit toffees (zonder plantenstanolen).
Gedurende dit jaar zult u zesmaal nuchter naar de universiteit komen voor een testdag
van ongeveer twee uur met ongeveer drie maanden tussen testdagen. Op deze testdagen
vragen we u om bloed af te staan, een longfunctietest te doen en vragenlijsten in te vullen.
Op deze testdagen wordt u tevens voorzien van een ontbijt.
Vergoeding: €150 - €250.
Ook reiskosten zullen bij deelname worden vergoed (€0.19/km).
Lieve van Brakel
Universiteit Maastricht, Vakgroep Voedings- en Bewegingswetenschappen
☎ 043-3882113
✉ plantastic@maastrichtuniversity.nl
... en Proteion AAAnnnkkk ......... eeennn PPPrrrooottteeeiiiooonnn
‘Dankzij mijn u g r
d f ik het n ’
Dankzij thuisbegeleiding heb ik geleerd om de dag in te delen
en weer naar buiten te gaan. Wanneer ik een moeilijk moment
heb, krijg ik even de oppepper die ik nodig heb. Ik kom weer
onder de mensen, ik doe weer mee.
- proteion.nl