woensdag 22. 09. 2021 REGIO 11
SEVENUM
Dorpsarchief De
Spinde weer open
De Spinde, het dorpsarchief van Sevenum,
is weer elke zaterdagmorgen
geopend van 10.00 tot 12.30 uur.
Heemkundevereniging Sevenum
beschikt over een uitgebreide bibliotheek,
een rijk archief aan foto’s en
audiovisueel materiaal en onder
meer een ruime verzameling bidprentjes.
Er is beperkte uitleen mogelijk.
Het adres is Mgr. Evertsstraat 11. Kijk ook op
www.heemkundesevenum.nl.
AIJEN
Nijmeegse kunstenaars
in Galerie Pictura
De Nijmeegse kunstenaars Paul
van Ernich en Frank Biemans exposeren
momenteel in Galerie Pictura
in Aijen.
Beiden hebben al jaren een atelier
tegenover elkaar, maar tonen voor
het eerst samen hun werk. Paul van
Ernich schildert stillevens en portretten
volgens de gelaagde olieverftechniek
van de oude meesters.
Maak je een lijstje van bekende glaskunstenaars
in Nederland, dan
staat Frank Biemans behoort tot de
bekendste glaskunstenaars van Nederland
en ontwierp onder meer de
Nipkowschijf voor televisiemakers.
De tentoonstelling duurt tot 6 november.
Meer info op www.galeriepictura.nl.
Knallend het huwelijksbootje in
maakt van een melkbus. Daarin
werd carbid gedaan en het deksel
werd er vast opgeslagen. Aan de onderkant
van de bus zat een gaatje,
waar men het carbidgas ontstak.
Het effect was hetzelfde als bij de
kattenkop. Het deksel van de bus
vloog met een knal van de bus en
kwam tientallen meters verder terecht.
Oorspronkelijk was dit knallen
bedoeld om boze geesten te verdrijven,
maar later diende het om
het bruidspaar welkom te heten.
Met de ondertrouw, die vrijwel altijd
op vrijdag was, kreeg men tegen
de avond koffie met brood, maar
zonder vlees, omdat het vrijdag
was. Dat was een vasten
en onthoudingsdag.
Na de koffietafel werd er
echter wel bier gedronken. Dit bier
was daarvoor speciaal ingelegd.
Een anker bier waren negentig glazen
vol. Soms werd een halve ton,
zo’n veertig liter, ingelegd. Uit één liter
bier tapte men uit een houten
kraan vier glazen bier. De vaten
werden bewaard in de kelder en het
bier werd in een porseleinen bierkan
getapt. Daaruit schonk men de
glazen vol.
drie opeenvolgende zondagen
kreeg het bruidspaar in de hoogmis
een roep. Op de dinsdag na de roeploze
zondag werd er vervolgens getrouwd.
Trowwe is rowwe en As ge
trowt, wert d’r ’n kár mit kruuskes vur
òw deur òpgeslage, waarschuwde
men het aanstaande bruidspaar
nog. Men wilde daarmee aangeven
dat ze nu op zichzelf kwamen te
staan en ook de daarmee gepaard
gaande zorgen zouden krijgen.
Maar De liefde is bliénd, zaej de stier
en heej kuste de koew dur ’n dorre hég
hin, volgde daarop al gauw.
Koffiemaaltijd
Op de zondagen vóór de bruiloft
ging het aanstaande bruidspaar de
gasten òp de brulleft nuuëje. Men
ging op bezoek bij ooms en tantes en
getrouwde neven en nichten en
overal werd de koffie klaor gemákt.
Ze kregen een koffiemaaltijd aangeboden.
Ze kriége de koffie uut, werd
dan gezegd. Soms gebeurde dat wel
twee of drie keer op een zondag,
want er waren meestal heel wat
ooms en tantes en neven en nichten.
Aan het kerkelijk huwelijk ging
eerst het huwelijk voor de wet vooraf.
Eén dag in de week trouwde de
ambtenaar van de burgerlijke stand
gratis. Bij dat burgerlijk huwelijk
moesten de ouders van personen
onder de dertig jaar aanwezig zijn
en hun toestemming voor het huwelijk
geven. Na het burgerlijk huwelijk
was er bij de bruid thuis een koffietafel,
waarbij meestal alleen de
ouders en getuigen aanwezig waren.
Carbid
Naast de familie, buren en vrienden
hoorden ook de jongens en ongetrouwde
mannen uit de buurt bij de
bruiloft. Zij werden de schiéters genoemd.
Al bij de ondertrouw, het
aantekenen bij de gemeente, was er
door de schiéters geschoten met losse
geweerpatronen of met de carbidbus
en de kattenkop. Dit was een
dik stuk ijzer, meestal een uitgeboorde
karnaaf,
waar boven een
ronde opening in zat. Deze werd gevuld
met polver en met een houten
stop dichtgeslagen. Met een lont
aan de zijkant werd het geheel ontstoken
en de stop vloog er met een
enorme knal vanaf.
De carbidbus werd meestal geVAN
NUL TOT NU
DOOR JAN STRIJBOS
Tegenwoordig stappen nog maar
weinig stellen in het huwelijksbootje.
Ongetrouwd samenwonen
is heel gewoon, maar was tot de
vorige eeuw taboe, net als gemeenschap
voor het huwelijk. Omdat de
sociale controle erg groot was,
werd een koppel dat tegen de
kerkelijke regels zondigde door
iedereen met de nek aangekeken.
Deel één uit een serie over trouwen
in vroeger tijden.
De dood en het huwelijk waren vóór
en rond 1900 in het volksleven
steeds nauw verbonden. Dat blijkt
ook uit enkele uitdrukkingen uit die
tijd: ’n Bloem bute d’n tied is ’n bruud
of ’n liek. Wanneer een bloem bloeide
buiten de periode dat ze normaal
eigenlijk moest bloeien, duidde dat
op een bruid of een dode in de familie.
Dat gold ook voor: As ’t luujt tiggeliekertied
mit ’t slaon van de klok, is
dat ’n bruud of ’n liek. Ook dromen
over een bruiloft voorspelden een
sterfgeval in de familie dacht men.
Stond het huwelijk vrijwel vast, dan
werd er gesproken over de bruidsschat.
De grootte hing uiteraard af
van de welstand van de ouders. Bij
een boerenzoon werd alles nauwkeurig
opgeschreven, want een volgende
zoon moest evenveel krijgen,
Elken héllege zien wés. De boerenzoon
bracht meestal wat vee en
landbouwwerktuigen in en de bruid
de linnenuitzet. Naast deze spullen
werd meestal ook nog een geldbedrag
meegegeven.
Het meubilair liet men maken bij de
plaatselijke timmerman. Een bed,
tafel en stoelen en één of meer kasten.
Alles zeer eenvoudig en zo
goedkoop mogelijk.
Vóór het huwelijk volgden eerst nog
de verplichte ‘roepen’ in de kerk.
Men was dan ònder de ruúp of ònder
de geboje. Deze kerkelijke verplichting
werd al in 1215 ingesteld op het
Concilie van Lateranen. De eerste
roep had plaats op de vierde zondag
vóór het huwelijk. Het aanstaande
bruidspaar mocht dan niet in de
hoogmis zijn. Het voorgenomen huwelijk
werd vanaf de preekstoel afgekondigd
en iedereen die bezwaren
tegen het huwelijk wist, was kerkelijk
verplicht deze te melden. Op
Huwelliijjk van Handrriie
Kuiijjperrs en Berrttha
Pouwells iin 1933.. Op de
achtterrgrrond hett kostterrshuiis
iin Casttenrray,,
hett ouderrlliijjk huiis van
Handrriie.. FFOTO ARCHIIEFF
HEEMKUNDIIGE KRIING
CASTENRAY
VENRAY/HORST
Voetbalscheidsrechters
geven les in fluiten
Scheidsrechtervereniging HorstVenray
start binnenkort een cursus
voor beginnende arbiters.
Veel voetbalclubs kampen ook dit
seizoen met een tekort aan verenigingsscheidsrechters.
Samen met
de KNVB biedt de regionale
scheidsrechtersvereniging een korte
praktijkgerichte opleiding, die uit
vier lessen bestaat.
Meer informatie op de site van de KNVB en
via Jack Heldens, tel. 0640019067.
INGEZONDEN BRIEF
zetten we in Beter voorprogramma’s
belangrijke stappen
op het gebied van duurzaamheid.
Bij de melkboeren is dat
bijvoorbeeld ingevuld met
‘Beter voor koe, natuur en boer’,
bij de pluimveeboer ‘Beter voor
kip, natuur en boer’. We hebben
concrete afspraken over onder
andere duurzaamheid, innovaties
en verdienvermogen. Zo
bieden wij de boeren en telers
afnamegarantie, financiële
zekerheid en continuïteit, zodat
ze kunnen investeren in hun
bedrijven voor nu en in de
toekomst.
Daarnaast vindt Albert Heijn
onafhankelijke certificering
belangrijk.
Onze groente
en telers hebben
het GlobalG.A.P.certificaat.
Daarmee is vastgesteld dat zij
Column Wim Moorman
‘Albert Heijn is trots op deze
duurzame teler’
Geachte heer Moorman,
In uw column van 15 september
vraagt u ons wat wij onder
duurzame teelt verstaan.
Albert Heijn verkoopt meer dan
11.000 huismerkproducten en
meer dan 46.000 producten in
totaal. Deze producten halen we
zo dichtbij mogelijk en zo ver
weg als nodig. Dat brengt een
verantwoordelijkheid met zich
mee op het gebied van milieu,
dierenwelzijn, biodiversiteit en
de mensen die werkzaam zijn in
de keten. Die verantwoordelijkheid
nemen we serieus.
Met boeren en telers werken we
vaak jarenlang samen. Samen
voldoen aan allerlei eisen op het
gebied van voedselveiligheid.
Daarnaast vragen wij onze
boeren en telers ook om het
aanvullende GRASPcertificaat.
Dat certificaat gaat over de
sociale aspecten op een bedrijf.
Denk hierbij aan het welzijn en
beloningsniveau van medewerkers,
en ook gezondheids
en
veiligheidsaspecten.
Overigens werken we met veel
meer (deel)certificeringen,
zoals Fair Produce NL voor de
paddenstoelensector en
SEDEX/Smeta voor de (internationale)
hardfruitsector.
Wilt u meer weten? Kijk voor
ons duurzaamheidsbeleid en
verslag
op www.ah.nl/duurzaamheid.
Constantijn Ninck Blok,
Directeur Logistiek & Keten
IVN houdt excursie over
klimaatverandering
men, hadden veel mensen die in het
Maasgebied wonen waarschijnlijk
geen droge voeten gehouden tijdens
de recente hoogwatergolf.
„En het mooie is, dat we er een
uniek (natuur)gebied voor hebben
teruggekregen, waar het goed
wandelen en fietsen is”, aldus IVN.
Deze excursie start om 10.00 uur
op de parkeerplaats bij Veerhuys
Tante Jet aan de Maas aan de Veerweg
7 in Blitterwijck
Aanmelden is verplicht via het mailadres
info@ivngeysterenvenray.
nl. Vermeld in
het onderwerp ‘klimaatexcursie’ en in de
mail naam, email
en telefoonnummer van
de deelnemer(s).
BLITTERSWIJCK
GeysterenVenray
houdt op
zondag 26 september in een gedeelte
van het Maaspark OoijenWanssum
een excursie met als thema
klimaatverandering.
Tijdens deze themaexcursie
in het
Blitterswijckse gedeelte van het
Maaspark OoijenWanssum
wordt
ingegaan op de klimaatproblematiek
en besproken wat er aan de klimaatcrisis
gedaan kan worden, zowel
individueel als samen.
Het Maaspark OoijenWanssum
is
een voorbeeld van klimaatadaptatie,
een maatregel die is genomen
om de negatieve gevolgen van klimaatverandering
te verminderen.
Als deze maatregel niet was genoIVN