10 woensdag 06. 10. 2021
Steenkoolllaagje bij Banholt bleek flinterdun
In Banholt is ooit serieus gezocht
naar steenkool. Maar het laagje
carboon bleek te dun. Gelukkig...
welvaart brengen in de agrarische
gemeenschap, daar was iedereen
van overtuigd: het geld zou al ras
binnenstromen.
Onder leiding van Jos Russel, rentmeester
op het kasteel in Mheer, begon
men te graven. In 1858 waren ze
gevorderd tot een diepte van 109
meter. Maar steenkool was nog
steeds niet aangeboord; het enige
dat naar boven werd gehaald, was
leisteen. Net zo zwart als kool, maar
niet bruikbaar als brandstof.
Uiteindelijk werd een flinterdun
laagje carboon ontdekt. Te weinig
om te exploiteren. De coöperatie
werd opgeheven, de boortoren afgebroken
en de schacht dichtgegooid.
De barakken voor het personeel
werden opgeruimd; met materiaal
dat nog bruikbaar was, werd in
Terhorst een vakwerkhuis gebouwd.
Directeur Russel nam ontslag
en vertrok richting Maastricht,
waar hij een drukkerij begon.
De themamiddag ‘Van mijn tot Einsteintelescoop’
van stichting Heemkunde Tebannet
begint zondag om 13.30 uur met een
ontvangst in het Patronaat naast de kerk. Op
de plek van de vroegere schacht wordt later
op de middag een nieuw informatiebord
onthuld. Via een digitale tegel kunnen bezoekers
het verhaal achter die bijzondere
plek oproepen.
de bodem onder het Heuvelland anders
is opgebouwd. „Daar had je een
tropisch moeras vol planten”, legt
Vink uit. „Maar hier was een zee
met zout water waar niks in groeide,
en waar dus ook geen steenkool
kon ontstaan.”
Het idee om in Banholt een steenkolenmijn
te beginnen kwam van
welgestelde boeren en zakenlui die
een graantje wilden pikken van de
hausse in de mijnbouw. Door de uitvinding
van de stoommachine was
veel vraag naar steenkool.
Het enthousiasme van initiatiefnemers,
die inmiddels een coöperatie
hebben opgericht, sloeg al snel
over op de bevolking. Een mijn zou
VAN NUL TOT NU
DOOR RENÉ WILLEMS
REGIO
Voor hetzelfde geld had er nu in
Banholt een verlaten mijnzetel met
een koolzwarte steenberg en verroeste
schachttorens gestaan. Er is
destijds immers daadwerkelijk gezocht
naar rendabel te exploiteren
lagen steenkool. Maar onder de
Horstergrub werd geen zwart goud
gevonden. Waardoor Banholt gewoon
een boerendorp bleef.
De stichting Heemkunde Tebannet
presenteert zondag een nieuw boek
over de zoektocht naar steenkool in
Banholt. Op uitnodiging van de
stichting zal geoloog Bjorn Vink uit
Mheer, zelf nauw betrokken bij de
proefboringen voor de Einsteintelescoop,
dieper ingaan op de
vraag waarom de missie van toen
kansloos was.
„Op zich is het logisch dat mensen
met de kennis van toen in Banholt
op zoek gingen naar steenkool”,
zegt Vink. „In Luik was steenkool
gevonden en Aken, dus lag het voor
de hand dat die steenkoollagen onder
ZuidLimburg
door liepen. Later
werd ook in Gulpen en bij Mechelen
geboord naar steenkool en
zink
en kopererts..”
Maar inmiddels weten geologen dat
MEERSSEN
Herfstwandeling
door het
Beneden-Geuldal
Stichting Het Limburgs Landschap
houdt zaterdag 9 oktober een excursie
door natuurgebied Meerssenerbroek
en aangrenzend hellingbos
De Dellen. „Je vindt er afwisseling
van plateau
en hellingbos naar
vochtige bossen en graslandjes”, aldus
de woordvoerder. Deelname
aan de circa twee uur durende tocht
is gratis. Vanwege loslopende runderen
zijn honden niet toegestaan.
De excursie start om 14.00 uur bij Uitspanning
De Nachtegaal in Meerssen.
GULPEN
Coronaproof
kastelentocht
van de Veldlopers
HEUVELLAND
De basis leren
van wijn maken
Wijnmakers
en bierbrouwersgilde
Entre les Collines (ELC) uit Meerssen
start een basiscursus wijn maken.
De lessen omvatten theorie
en
praktijk. Onderdelen als: gebruik
van sulfiet, hygiëne, alcohol meten,
gisten, zuurcorrectie, het klaren
van wijn, bottelen en proeven komen
aan de orde.
De lessen vinden plaats op 21 oktober,
4 november en 25 november
van dit jaar en 3 januari, 3 februari
en 17 februari 2022. In maart is er
nog een praktijkdag.
Deelname kost 85 euro, inclusief een éénjarig
lidmaatschap van ELC. Inschrijven kan
via de website www.entrelescollines.
nl.
Rondleidingen door oud
NAVO-hoofdkwartier
een belangrijk communicatiecentrum.
„De luchtverdediging en de
militaire operaties voor de noordelijke
helft van West Duitsland werden
er gecoördineerd. Toen de
NAVO de groeve in 1992 verliet, was
er sprake van een ernstige vervuiling
met asbestvezels.” De excursie
duurt circa twee uur en is minder
geschikt voor kinderen onder de 14
jaar. Honden zijn verboden.
Kaarten reserveren: tickets.limburgslandschap.
nl/nl/navohoofdkwartier/tickets.
MAASTRICHT
Stichting Limburgs Landschap
verzorgt zaterdag 16 en zondag 17
oktober een rondleiding door het
voormalige NAVOhoofdkwartier
in
de Cannerberg in Maastricht.
Het complex is na een jarenlange sanering
opengesteld. „De NAVO gebruikte
de groeve als oorlogshoofdkwartier.
Door de gestegen spanningen
tijdens de Koude Oorlog
kreeg het hoofdkwartier in 1963 een
permanente bezetting”, aldus een
woordvoerder. Het bouwwerk was
Dierenbeschermingscentrum
Limburg zitten tientallen honden,
katten, konijnen en vogels die
dolgraag een nieuw baasje willen.
Elke week zet Saskia Thijssen er
één in het zonnetje en deze week is
dat kater Twinky die een niet zo
prettige aanvaring met prikkeldraad
heeft gehad.
REGIO
Sophianumconciërge overleden
had hij zijn eigen snoepkraampje op
de vide. Achter de soms norse blik
ging vooral vriendelijkheid schuil.
Een kort praatje zorgde ervoor dat
hij veranderde in een uiterst sympathieke,
behulpzame conciërge. Betrokken
bij alles wat met school te
maken had.”
Jo Schols ging in het jaar 2000 met
pensioen, maar het Sophianum liet
hem niet los. Daarom bleef hij nog
een poos betrokken en ging onder
andere mee op kamp met het vmbo.
„De laatste tijd kwakkelde hij met
zijn gezondheid. Nu moeten we helaas
afscheid nemen van onze lieve,
trouwe ‘lobbes’.”
Jo Schols, voormalig conciërge van
het Sophianum in Gulpen, is op
85jarige
leeftijd overleden.
Dat trieste nieuws heeft de school
vorige week donderdag bekendgemaakt.
Schols was door zijn lange loopbaan
bij de onderwijsinstelling die in 1969
begon, voor velen in de regio een bekend
gezicht.
„In Vaals (op de vroegere mavo,
red.) was hij verantwoordelijk voor
het gebouw en verzorgde hij het
drukwerk. Poetsen, gasten ontvangen,
laatkomers registreren, kantine
beheren; hij deed het allemaal”,
Wandelvereniging de Veldlopers uit
Gulpen houdt zondag 17 oktober
een kastelen
en monumententocht.
Dat gebeurt geheel volgens de
coronarichtlijnen, aldus de organisatie.
Zo worden geen inschrijfbureau
en rustplaatsen ingericht. Er
zijn routes van 7 en 12 kilometer.
Starten kan tussen 8.00 en 14.00
uur bij ’t Gulper Hoes, Rosstraat 5 in
Gulpen. Deelname is gratis.
Meer informatie: www.veldlopersgulpen.nl.
De plattegrond van
de ‘koolput’ bij
Banholt.
FOTO A.P. ROIJEN
len. Zijn baas deed afstand van hem.
Voor Twinky begon een lange herstelperiode.
Hij is inmiddels drie
keer geopereerd en is bijna helemaal
genezen. Tijd om de zoektocht
naar een nieuwe baas te beginnen.”
Hoe is Twinky’s karakter?
„Het is een vrolijke en lieve kerel die
alle behandeling bij de dierenarts
zonder klagen, piepen of slaan met
de nageltjes is doorgekomen. Twinky
kruipt graag bij je op schoot en
vindt ook kinderen erg leuk. We weten
nog niet of hij overweg kan met
andere katten.”
Zijn er aandachtspunten voor zijn
nieuwe baas?
„De wonden aan zijn poot zullen nog
enige tijd met honingzalf ingesmeerd
moeten worden en dat staat
hij zonder problemen toe.”
DIER VAN DE WEEK
Een aanvaring met prikkeldraad?
„Twinky leefde tot drie maanden geleden
in het Heuvelland waar hij dagelijks
op pad ging. Het ging mis
toen hij op een hek met prikkeldraad
sprong en met zijn poten en
lijf vast kwam te hangen. Luid
schreeuwend werd Twinky gevonden.
De dierenambulance bracht
hem met spoed naar onze dierenarts
die zijn wonden verzorgde. Ondertussen
vonden we zijn eigenaar
die aangaf Twinky niet terug te wilIn
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem contact op met
Dierenbeschermingcentrum Limburg via limburg@dierenbescherming.nl
Jo Schols.
FOTO FACEBOOK SOPHIANUM
haalt een woordvoerder van de
school herinneringen op.
„In Gulpen zorgde hij voor de bonnenverkoop
tijdens de pauzes en