Woensdag 12. 10. 2022 REGIO 11
oirlo
De Mestkever: een
kunstproject van hoop
Bergen
Waterschap start
met voorbereiding
dijkversterking
Waterschap Limburg is deze week
gestart met de voorbereiding voor
de dijkversterking in Nieuw Bergen.
In het gebied Kerkstraat, Daem van
Kekenstraat, Lindenlaan en de
Rijksweg verricht de aannemer van
de leidingbeheerders (Enexis,
WML, Ziggo en KPN) boringen
waar de leidingen voor elektriciteit,
water, telefoon en wellicht ook gas
komen te liggen. Aansluitend, na
ongeveer één week, leggen de leidingbeheerders
de nieuwe leidingen
aan. In dit gebied zijn de waterleidingen
van WML toe aan vervanging.
Tijdens de bovenstaande
werkzaamheden worden daarom
ook de waterleidingen vervangen.
De werkzaamheden duren tot eind
2022. Het is mogelijk dat tijdens de
werkzaamheden voor korte tijd de
nutsvoorzieningen worden onderbroken.
Bewoners worden dan tijdig
geïnformeerd.
Tijdelijke verkeersmaatregelen
voor gemotoriseerd verkeer worden
met borden aangegeven. Fietsers
en voetgangers blijven doorgang
houden.
Gebruiken door het jaar heen (3)
ratten en muizen, te weren. Op de
staf van het beeld in de Oirlose kerk
zijn muizen afgebeeld. Hiertoe was
gezegend water in de kerk verkrijgbaar
uit emmers die op het Maria-altaar
stonden. Er was veel vraag naar
dit water. Er kwamen zelfs mensen
uit de Meierij ter bedevaart met een
klein tötje (kannetje) aan een riem op
de rug. Ooit vroeg iemand uit de Meierij
aan de pastoor hoe je dit water
moest gebruiken. De pastoor antwoordde
dat hij de muizen ervan
moest laten drinken.
Vastentijd
Op 25 maart was het feest van Maria
Boodschap. Meestal viel deze feestdag
in de vastentijd. Er waren geen
trouwpartijen, evenmin als in de adventstijd.
De vasten duurde veertig
dagen, van Aswoensdag tot de zaterdag
voor Pasen om twaalf uur ’s middags.
De kerkelijke wet schreef het
volgende voor: Verplicht tot vasten is
iedereen die zijn eenentwintigste jaar
bereikt heeft en zijn zestigste levensjaar
nog niet is ingetreden en niet door
ziekte, zware arbeid of andere wettige
reden ontslagen is. Eén keer per dag
mocht een volle maaltijd gebruikt
worden. Over het algemeen at men
ongeveer de helft minder dan normaal.
Door het hele jaar heen waren
alle vrijdagen onthoudingsdagen. Er
mocht dan geen vlees of vleesjus gegeten
worden. Meestal kwam daar
vis voor in de plaats. De visboer
kwam vroeger in Castenray langs de
deur en deed dan goede zaken. Ook
gingen veel inwoners uit Castenray
zure haring halen bij kruidenier Van
Rhee of bij kruidenier Jakobs. Van
Rhee had een klein winkeltje in het
pand waar nu het Chinees-Indisch
restaurant is. In het pand was ook
nog een café en een bakkerij. Daarnaast
was het tevens de woning van
de familie Van Rhee.
Kinderen mochten in de vasten niet
snoepen. Snoepjes die ze kregen bij
de kruidenier, wanneer er boodschappen
gedaan werden, gingen in
een vastentrommeltje. Soms werd
er wel eens stiekem een snoepje uit
gehaald. Vlug werd er even op gesabbeld,
waarna het werd teruggelegd.
Op zondagen mocht er iets uit het
trommeltje gehaald worden en pas
met Pasen mocht de trommel leeg
gesnoept worden.
van nul tot nu
Door jan strijbos
Vroeger waren de meeste mensen
op het platteland erg bijgelovig en
hielden ze er allerlei rituelen en
gebruiken op na. Sommige zijn nog
steeds hier en daar in zwang, maar
de meeste zijn door de moderne
tijd verdwenen. Vandaag het derde
deel van deze gebruiken door het
jaar heen.
Op 24 februari was het in Castenray
het feest van St. Matthias, de patroonheilige
van het dorp. De verering
van deze apostel gaat terug
naar 1434, toen een nieuw gebouwde
kapel aan deze heilige gewijd werd.
De kapel werd aanvankelijk bediend
door geestelijken van de St. Petrus
Bandenparochie in Venray. Vanaf
1804 namen priesters van de St. Gertrudisparochie
uit Oirlo dit over. Totdat
Castenray, na eerst in 1922 tot
rectoraat verheven te zijn, in 1933
een zelfstandige parochie werd,
waartoe ook sinds 1960 de buurtschap
Klein Oirlo behoort.
In de Castenrayse kerk staat een
laatgotisch beeld van St. Matthias.
Het feest van St. Matthias gaf tevens
het naderende begin van de lente
aan, waarop de volgende uitdrukkingen
duiden: Sinte Matthies schiet ennen
hette stieën òp ‘t ies (het ijs gaat
smelten, de winter nadert zijn einde)
en Mit Sinte Matthies göt de kater nor
de mies (geeft aan dat de lente in aantocht
is).
Onderbroek
De apostel Matthias was een schriftgeleerde
die door loting aan de discipelen
van Jezus Christus werd toegevoegd
om de opengevallen plaats
van de voormalige leerling Judas Iskariot
na diens verraad en zelfmoord
op te vullen. Volgens de overlevering
stierf hij in circa 63 in Jerusalem
de marteldood door steniging.
Op zijn naamdag werd in Castenray
een winterkermis gehouden. Er
werd niet gewerkt op deze hoeëge
zòndág. Veel boerenmensen uit naburige
dorpen kwamen naar de kapel
om te bidden tot de parochieheilige.
Ze baden vur de vaerkes, de koewe
en de paerd. Omdat de kans op nachtvorst
minder werd, zocht men dan
het zaaigoed uit. Op het feest van
Sint Matthias werd op veel plaatsen
gestart met het ploegen op de hoge
gronden. Sommige boeren trokken
Café en kruidenierswinkel ’t Jagershuis
bij de kerk in Castenray in
1926. Beneden: afbeelding van St.
Matthias die buiten de Castenrayse
kerk als tegeltableau is afgebeeld.
Foto's archief heemkunde castenray
bij die gelegenheid hun onderbroek
uit en ploegden die onder. Ze hadden
de broek de hele winter door gedragen
zonder zich te verschonen, met
het feest van Sint Matthias was het
tijd voor een nieuwe.
De maand maart werd de lentemaand,
windmaand of buienmaand
genoemd. De naam is afgeleid van
Mars, de Romeinse god van de oorlog.
Op 17 maart was het feest van de
H. Gertrudis, de patrones van de
kerk in Oirlo. Niet iedereen vierde
deze feestdag als een zondag. Dit
was wel het geval bij de inwoners van
de Kerkhoek en bij de ‘Paulussen’ uit
Klein Oirlo (Lei, Wullem, Petran en
Ties). Zij bezochten dan hun familieleden
in Oirlo. De H. Gertrudis werd
aangeroepen om ongedierte, zoals
niet angstig, maar sociaal naar mensen.
Alleen niet naar soortgenoten en
soms ook andere huisdieren of kleine
kinderen.”
Hebben zij minpuntjes?
„Het is geen minpunt dat deze dieren
solitair willen leven. Het is vanuit de
kat een normale keuze. Echter verwachten
wij vaak dat alle katten in
groepen of koppels willen leven. Het
zou katonwaardig zijn om dit van
deze katten te verlangen.”
Wat voor baas zoeken jullie?
„Wij zoeken baasjes met ervaring op
het gebied van kattengedrag of mensen
die van dit soort katten kunnen
genieten. Mensen die accepteren dat
ze niet willen samen leven met andere
katten en hun huis inrichten voor
ware huistijgers. Er zitten katten tussen
die graag naar buiten gaan, maar
ook katten die liever binnen blijven.”
Dier van de week
Elke week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week
gaat het om enkele solitair levende
katten. Dit wil zeggen dat de
katten niet willen samenleven met
een of meerdere andere katten in
een huishouden.
Omschrijf hun karakter eens.
„Het zijn stuk voor stuk katten met
karakter, die duidelijk zijn in hun
communicatie naar zowel andere
katten als naar mensen. Als je dus
kunt genieten van de eigengereidheid
van katten, dan heb je aan hen ware
kattenvrienden.”
Wat is hun favoriete bezigheid?
„Ze gaan het liefst hun eigen weg en
komen daarbij zeker graag in contact
met je. Het zijn katten die genieten
van menselijke aandacht. Ze zijn dus
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem dan contact op met
Dierenopvang Op de Smakterheide, tel. 0478-639062 of via info@smakterheide.nl.
Volgens Helmie van de Riet uit Hegelsom
gaan mestkevers de wereld
redden van de ondergang. Ze heeft
er een heel kunstproject aan gewijd.
Een aantal twee- en driedimensionale
kunstwerken, waaronder collages
en installaties, is deze en volgende
week nog te bekijken in galerie
p.ART.s aan de Castenrayseweg in
Oirlo. Van de Riet exposeert daar samen
met houtsculpturist Piet Siebers
uit Horst. Daarnaast staat een
van haar werken op de KlimaatExpo
’22 in Museum de Fundatie in
Zwolle.
Op beide locaties vraagt de kunstenares
aandacht voor de dramatische
gevolgen van de klimaatverandering
door het verbranden van fossiele
brandstoffen en het kappen
van bossen. Maar dankzij de mestkever
is het volgens haar nog niet te
laat.
De expositie van hoop is nog te zien op 15, 16,
22 en 23 oktober van 12.00 tot 17.00 uur.
sevenum/kronenberg
Bierproefwandeling met
aandacht voor brouwers
Wandelen en bier proeven. Die combinatie
biedt KnopenLopen zondag
in Sevenum en Kronenberg.
De bierproefwandeling is ongeveer
twaalf kilometer lang en leidt de
deelnemers langs zes bijzondere locaties
in Sevenum en Kronenberg.
Op vijf daarvan worden ze getrakteerd
op een biertje, bij de zesde
staat een regionale appelcider
klaar. Verder is er aandacht voor de
brouwerijen die vroeger in beide
dorpen gevestigd waren.
De start is tussen 13.00 en 14.00 uur
bij Trapperie de Werkplats in Sevenum.
De minimumleeftijd voor
deelname is achttien jaar.
Aanmelden op www.knopenlopen.nl.