Woensdag 26. 10. 2022 REGIO 11
Gebruiken door het jaar heen (4)
hoogmis werd opgedragen. Na de
hoogmis gingen de mannen en oudere
jongens naar een van de cafés
in Tienray. De vrouwen en kinderen
wandelden meestal wat rond in het
dorp, totdat ’s middags het Lof begon.
Daarna trok men langs dezelfde
route weer te voet huiswaarts.
Veel jonge en ook een aantal oudere
mannen gingen niet naar het Lof,
maar bleven in plaats daarvan in de
cafés hangen. Sommigen hán ‘m goed
um en liepen flink beschonken, en
ver nadat de processie weer richting
Castenray was getrokken, alleen
of in kleine groepjes naar huis.
Velen gingen in mei ook ter bedevaart
naar Boxmeer ter verering
van het H. Bloed.
In mei zijn ook de IJsheiligen: 11 mei:
St. Mamertus; 12 mei: St. Pancratius;
13 mei: St. Servatius; 14 mei: St.
Bonifacius. Tot en met St. Bonifacius
kon men vorst verwachten.
Daarna was de kans duidelijk geringer.
Pancraas, Servaas en Bonifaas
geven ijs en vorst helaas.
zegd: ‘Die kent nog geen hot voor
haar’.
Op 4 april was het Sint Isidorus. ‘Op
Isidoorke hagelslag, zeven dagen duren
mag.’ In april, en bij goed weer al
in maart, begonnen de boeren met
hun werkzaamheden op het land.
Er werd geploegd voor verschillende
gewassen, zoals haver, mángelwortele
(voederbieten), gele wortelen
en aardappelen. Rogge was in
oktober al gezaaid. Bij open weer
kon dit zelfs nog tot in december.
Enkele weerspreuken waren: ‘Epril
mòt án mej de aore levere’ en ‘Epril
waerm, mej nat, juni nat, vulle de
schuur en ok ’t vat.’
De meimaand was toegewijd aan de
verering van Onze Lieve Vrouw. Op
de vooravond van 1 mei werd in huis
het Mariabeeld versierd met kaarsen
en bloemen. Thuis werd elke
avond het rozenhoedje gebeden
met extra gebedjes ter ere van Maria,
de meikoningin. ‘Te Lourdes op
de bergen’ werd ook veel gezongen in
de meimaand.
In de maanden mei en juni waren er
nogal wat extra zondagen, zoals Sacramentsdag,
twee pinksterdagen,
’s Heren Hemelvaart, feest van het
H. Hart en op 29 juni Petrus en Paulus.
In mei gingen veel mensen ter
bedevaart, vanuit Oirlo naar Oostrum
en vanuit Castenray naar Tienray.
In deze plaatsen werd op zondag
Lof gehouden met processie.
De processie naar Tienray trok vanaf
de kerk in Castenray richting
Klein Oirlo. In een lange stoet met
een misdienaar met het kruis voorop
werd met tussenpozen gebeden.
De route ging over zandwegen naar
de Valkenberg en vervolgens dwars
door de Diepeling met het Spekven
en via het spoor naar Tienray bij de
brug over de Molenbeek. Daar
stond de pastoor met een aantal
misdienaars, inwoners van Tienray,
en de dorpsfanfare klaar om de bedevaartgangers
in te halen.
Cafébezoek
Met de fanfare voorop trok de processie
de kerk in, waar een plechtige
van nul tot nu
Door jan strijbos
Vroeger waren de meeste mensen
op het platteland erg bijgelovig en
hielden ze er allerlei rituelen en
gebruiken op na. Sommige zijn nog
steeds hier en daar in zwang, maar
de meeste zijn door de moderne
tijd verdwenen. Ook vloeiden veel
oude gebruiken voort uit het
katholieke geloof. Het vierde deel
van de serie over gebruiken door
het jaar heen.
Op 19 maart werd in Smakt het feest
van St. Jozef gevierd. Veel jongeren
gingen er bidden om een goede levensgezel
of -gezellin te krijgen. Vur
enne zalege staot en enne goeje slaopkámmeraod
ging je naar Smakt. In
de vasten was elke vorm van vrijage
verboden, maar in Smakt vonden
jongeren een gelegenheid om elkaar
toch te treffen. Wanneer een verloofd
stel op bedevaart ging, werd
bij thuiskomst gevraagd of Sint Jozef
geknikt had. Oftewel: of hij goedkeuring
had gegeven om te trouwen.
Men noemde Smakt weleens de
vrólliemernt, maar zo erg was het nu
ook weer niet.
Twee weken voor Pasen werden als
teken van rouw alle kruisbeelden in
de kerk met een paarse doek bedekt.
In Venray was heel vroeger op
die zondag, die daar Passie-Rooj
werd genoemd, een jaarmarkt bij
het klooster bij de Paterskerk. Na de
mis werd er gedanst en gefeest in de
cafés.
Kloompezaod
Op 1 april werden de dienstmeid of
de knecht nog wel eens beetgenomen
door de baas of zijn vrouw. Ze
werden dan naar buren of familieleden
gestuurd om dingen te halen die
niet bestonden. Bijvoorbeeld een
glazen ploegschaar, kloompezaod,
een nagelzift (spijkerzeef). Ze werden
soms van hot naar haar gestuurd.
Een oud gezegde was: Op 1
april maakt men alle gekken wijs wat
men wil.
Als een voerman met paard en kar
reed – men noemde dat ‘varen’ –
werd het paard meestal door middel
van leidsels gestuurd. ‘Haar’
was links en ‘hot’ was rechts. ‘Juu’
was stilstaan en bij ‘vort’ moest het
paard vooruit. Van iemand die niet
zo goed bij zijn hoofd was, werd ge-
Foto uit april 1937. De grond achter de boerderij/café van Thei Jakobs werd bewerkt voor de nieuwe
veldgewassen. Op de achtergrond de Castenrayse kerktoren. Foto archief heemkunde castenray
venray
Griezelen met heksen
en andere griezels op
Halloweenkoopzondag
Heksen, spoken en enge beesten nemen
zondag bezit van het Venrayse
winkelcentrum.
Honderd dansers, heksen op stelten
en allerlei griezels zwerven op de
jaarlijkse Halloween-koopzondag
door de Venrayse straten, waar percussiegroep
Volle Petaj uit Maastricht
voor bloedstollende klanken
zorgt. Kinderen kunnen zich laten
schminken en spinrag proeven.
Het duurt van 12.00 tot 17.00 uur.
Voor vermaak van een heel andere
orde kunnen bezoekers terecht in
de Oktoberfeesttent op het Henseniusplein.
oirlo/wanssum
Fietsverkoop levert al
duizend euro op voor
renovatie De Linde
Oirlonaren die een nieuwe fiets nodig
hebben en deze bij Rob Dekkers
in Wanssum kopen, geven de renovatie
van hun dorpshuis daarmee
een extra financiële impuls.
Dekkers Tweewielers schenkt van
elke verkochte fiets vijftig euro aan
de verbouwing van gemeenschapshuis
De Linde in buurdorp Oirlo.
Voorwaarde is wel dat de koper
woonachtig is in Oirlo en een rijwiel
van minimaal 500 euro aanschaft.
Inmiddels hebben twintig Oirlonaren
een fiets gekocht bij Dekkers.
Samen zijn ze daarmee goed voor
een sponsorbedrag van duizend
euro. Vorige week ontving voorzitter
Paul Classens namens het projectteam
dat de renovatie leidt, een
eerste cheque uit handen van Rob
Dekkers, eigenaar van de rijwielzaak.
Want er volgen er meer. De
Wanssumse ondernemer liet weten
dat de actie wordt voortgezet.
De ovverrhandiigiing vvan
de eerrsstte cheque.. FFoottoo
ddeekkkkeerrss ttwweeeewwiieelleerrss
horst
Inschrijving zevende
Horster Kwis geopend
De Horster Kwis vindt dit jaar tweemaal
plaats. De zevende editie is op
28 december en er is plek voor 111
teams.
Dat er in 2022 twee keer een dorps
quiz wordt georganiseerd, komt
doordat de editie van 2021 vanwege
corona werd uitgesteld. Team 71%
kwam in maart als winnaar uit de
bus, nadat ze de Horster Kwis in
2018 en 2018 ook al op hun naam
hadden geschreven. Met zeventig
teams en ruim 1200 deelnemers
was het volgens de organisatie opnieuw
een geslaagde editie.
Inschrijven kan via www.dehorsterkwis.nl.
Heeft zij minpuntjes?
„Het is een geluk dat ze één oogje
heeft kunnen behouden, want dit
zag er bij binnenkomst erg slecht
uit. Echter heeft Noorah er wel aan
over gehouden dat ze aanrakingen
aan haar kop niet prettig vindt. Ze
vind aanhalingen over haar rug
minder erg.”
Wat voor baas zoeken jullie?
„Vanwege haar karakter c.q. beperking
plaatsen wij Noorah niet bij
kleine kinderen en bij voorkeur niet
in een huishouden waar al meerdere
katten aanwezig zijn. Ze is weliswaar
sociaal, maar vindt het erg
spannend omdat ze niet alles meekrijgt.”
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier?
Neem dan contact op met Dierenopvang Op
de Smakterheide, tel. 0478-639062 of via
info@smakterheide.nl.
Dier van de week
Elke week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week is
dat Noorah. Zij is een marmeren
poes die aangereden binnenkwam
in de opvang. Ze is inmiddels
hersteld, maar heeft wel blijvend
letsel aan één oog. Hierdoor ziet ze
duidelijk minder.
Omschrijf haar karakter.
„Noorah wil je eerst kunnen vertrouwen
en komt op het eerste gezicht
dan ook erg ‘kattig’ over. Ze bepaalt
zelf het tempo. Vertrouwen
opbouwen heeft tijd nodig!”
Wat is haar favoriete bezigheid?
„Ze houdt wel van aandacht, maar
is geen poes die bij binnenkomst zal
opvallen. Ze bepaalt graag zelf waar
ze gaat en staat en houdt er niet van
als er druk op haar gelegd wordt.”