woensdag 04. 11. 2020 3
MIJNSTREEK
RAYMOND CLEMENT
meanderende Geul ook zijn, het
spreekt niet breed aan. De dialectschrijvers
en makers
zijn doorgaans
van een andere generatie en
kiezen de onderwerpen bij hen
passen.
Zeker zijn er veel projecten op
scholen en kinderopvang om
dialect te stimuleren. Goede zaak.
Tweetaligheid bereid het jonge
brein spelenderwijs voor de vele
talen die nog komen gaan. Frans
Timmermans moet vroeger veel
dialect gesproken hebben. Frans
kan zonder woordenboek negen
nationaliteiten uitschelden.
Zou het te overwegen zijn de
drempel te verlagen door wat
purisme en chauvinisme uit het
dialect te halen? Zou dialect met
wat minder purisme en chauvinisme
aansprekender zijn?
Modernisering. Humor in het
dialect is ook niet automatisch een
buut. Klemt het dialect door
traditie? Het zijn maar vragen?
Auto, vleegtuug, trein en boeët
vervagen grenzen en verbinden
gebieden. Taalgrenzen vervagen.
Ik ben geen deskundige, nogmaals,
maar een liefhebber.
Ook onze drie kinderen spreken
geen dialect, ondanks het feit dat
vader met veel energie in het plat
blijft knoottere. Taal heeft een
functie. Een goeie discussie in het
dialect over functie in plaats van
behoud, zou het dialect misschien
goed doen. Daarmee wil ik het
natuurlijk niet platslaan.
COLUMN
Plat
Het dialect houdt de gemoederen
bezig. Leonie Cornips lanceert
onvermoeid project na project om
het dialect levend te houden. Meer
en meer jeugd haakt af en spreekt
ABN. Althans, een variant die daar
taalkundig voor door zou moeten
gaan. Weggelaten klinkers in
appverkeer
laten berichten steeds
meer lijken op oude Hebreeuwse
geschriften. OMG, FF kkn n WNZ,
LOL. Redundantie zoals dat onder
deskundigen heet. Taaltekens
worden overbodig als de betekenis
van een woord wordt herkend.
Laat duidelijk zijn, ik ben geen
deskundige. Ik ben liefhebber.
Dialectspreker en schrijver. Hoe
moeilijk is het in een heuvelachtige
landschap mensen nog plat te
laten praten? Is dat de reden
waarom in het in de Achterhoek
beter gaat? Daar werkt het
landschap in het voordeel van plat.
Taal sterft als niemand het meer
spreekt. Ik word bijzonder weinig
in het Latijn aangesproken in de
supermarkt. Al klinkt het vanachter
de mondkapjes vaak wel zo.
Maar in noodzaak is, mijns inziens,
een belangrijke sleutel gelegen.
Wordt er, met name door de
jongere generatie, nog reden
gevoeld dialect te spreken? Is er
voldoende aansprekend taal
en
cultuuraanbod in het dialect voor
die generatie? Hoe mooi ook de
gedichten van oude dames op een
bankjes, uitkijkend over een
REGIO
REAGEREN?
redactieparkstad@delimburger.nl
Marianne RongenZeegers
(staand) in haar klas op het Vista College. Vooraan in het midden zitten Grazyna,
Limin en Nimo (vlnr). FOTO MARC PLOUM
HEERLEN
Ellufjesvirus waait land in
vanuit Vista College
Studenten Nimo uit Somalië, Grazyna
uit Polen en Limin uit China leren
sinds twee jaar Nederlands.
Rongen heeft hen nu anderhalf jaar
in haar klas.
Niet te stoppen
Limin schreef over de vrienden die
ze achterliet in China. „Eerst was
schrijven heel moeilijk, daarna ging
het al beter, zeker toen ik eenmaal
bezig was.” De opdracht van hun docente
was helder. „Bedenk waarover
je wilt schrijven en zet dat gelijk
in het Nederlands op papier. Eerst in
je eigen taal opschrijven is verleidelijk,
maar niet handig. Toen ze eenmaal
begonnen waren, waren ze niet
meer te stoppen.” Het schrijven
blijkt helend te werken, vertelt Grazyna.
„Kerstmis en mijn ongeluk waren
twee onderwerpen waarover ik
schreef. Daarna kon ik er ook over
praten, dat hielp me erg.”
De gedichten leverden mooie gespreksstof
op én begrip voor elkaars
gevoelens die de ‘ellufjes’ weergeven.
„Ook zo zijn we met taal bezig”,
zegt de docente. „Mijn leerlingen
vraag ik ambassadeur te zijn voor
onze én hun eigen cultuur. Help zo
mee om misverstanden de wereld
uit te helpen en heb oog voor het welzijn
van mensen die hun vaderland
verlieten.”
Laaggeletterden
Ze is enthousiast én trots. „Het is
knap wat ze doen en ik vind het nodig
dat iedereen ziet welke moeite
mijn studenten doen om het Nederlands
te leren.” Ze beaamt dat ze met
de ‘ellufjes’ ook Nederlandstalige
laaggeletterden wil bereiken.
Op de vraag of ze samen nu volop bezig
zijn met het ‘ellufjes’virus
te verspreiden,
is het even stil. „Een inspirerende
gedachte, ja gaan we doen
door het ook anderen te leren.”
Docente Nederlands Marianne
RongenZeegers
van het Vista
College bedenkt ludieke manieren
om haar studenten onze taal te
leren. Ze schuwde het niet om
daarbij de poëzie te gebruiken.
„Verbinding met de buitenwereld
vind ik belangrijk.”
DOOR MARIANNE EUSSEN
„Met elfjes, gedichten van precies
elf woorden lang, koos ik voor een
laagdrempelige en fijne manier om
met poëzie aan de slag te gaan.” Per
dichtregel komt er steeds een woord
bij en de laatste regel telt weer één
woord.
Rongen noemt het liever ‘ellufjes’.
„Dat doe ik om onderscheid te maken
met het elfje uit sprookjes. Daarnaast
past ‘ellufje’ beter bij de Limburgse
uitspraak. Natuurlijk, velen
vinden poëzie moeilijk. Ik ga dan ook
niet zo ver dat alle regels voor een
gedicht erin verwerkt moeten zijn,
dat is te lastig. Ik geef ofwel een thema
of ik laat ze helemaal vrij. Nadat
ik één of twee voorbeelden op het
bord plaats, merken ze dat het eenvoudiger
is dan ze denken.”
‘Ellufje’
Relatie
Ik, Jij
We gaan trouwen
Onze eerste kleine dochter
Liefde
Grazyna uit Polen
Speelgoed voor kinderen uit
gezinnen met kleine beurs
met een kleine beurs
kunnen in Nuth gratis kwaliteitsspeelgoed
uitzoeken voor hun
kind(eren), zodat geen kind zonder
sinterklaas
of kerstcadeau komt
te zitten in de decembermaand.
KERKRADE
Martin Lambrichtsstraat als eerbetoon
Er zijn niet veel Kerkradenaren
naar wie een straat is vernoemd.
Oudburgemeester
Thijs Wöltgens,
voetbaltrainer Wiel Coerver en
volkszanger Nico Ploum krijgen
binnenkort een blijvende herinnering
met een straatnaam in het
circulaire gebiedsontwikkelingsproject
Superlocal in Bleijerheide.
DOOR MARCEL DE VEEN
Martin Lambrichts, op 21 oktober
op 81jarige
leeftijd overleden, viel
die eer al bij leven te beurt. In het
Luxemburgse Wilwerwiltz bestaat
al jaren een Martin Lambrichtsstraat,
als eerbetoon aan deze markante
persoonlijkheid die tientallen
malen zijn vakantie in het
dorpje doorbracht.
De in Chevremont geboren
en getogen
Martin Lambrichts
was een op en top
atletiekman. Dit
jaar nog vierde hij
het veertigjarig jubileum
bij AchillesTop.
Als prille veertiger volgde
hij in 1980 het voorbeeld
van zijn vrouw
Thresie, die zich al eerder
aansloot bij de
trimclub van de vereniging. Binnen
AchillesTop
verdiende hij al snel
zijn sporen. Hij was een actief jurylid
en een van de animators van de
jaarlijkse sponsorloop.
Ook was de verenigingsman
betrokken
bij het Atletiekgala
dat nationaal aanzien
verwierf. Als
lid van de materiaalcommissie
haalde
hij duizenden
euro’s voor de club op
met het verzamelen van
oud ijzer.
Daarnaast was Lambrichts
een bekend figuur
bij de voetbalverenigingen
in Parkstad. Als correspondent
van Dagblad De
Limburger volgde hij meer dan dertig
jaren wedstrijden. Honderden
verslagen van zijn hand zijn in de archieven
van de krant terug te vinden.
Zijn ‘collegaconcurrent’
Willy
Wingen koestert warme herinneringen
aan Martin. “Ik heb jarenlang
en ik weet niet hoeveel wedstrijden
met hem opgetrokken.
Soms reden we zelfs samen naar
een ontmoeting. Hij voor De Limburger,
ik voor het Limburgs Dagblad.
Hoewel we elkaars concurrent
waren, elkaar vliegen trachtten af te
vangen, was hij nooit te beroerd je
met iets te helpen. Hij was gewoon
een aimabele man.”
In zijn werkzame leven was Martin
Lambrichts bedrijfsjournalist bij de
ZOLbedrijven.
“Mijn vader is destijds
als mijnwerker begonnen.
Toen de mijnen gingen sluiten, heeft
hij zich het schrijven eigen gemaakt.
Daar had hij veel plezier in”, zegt
dochter Ellen over haar vader.
Op zijn oude dag was Martin Lambrichts
graag in zijn volkstuin. Hij
dronk graag een glas wijn, luisterde
klassieke muziek en maakte, zoals
iedereen hem kende, veel grapjes.
Zijn grote trots waren tot zijn dood
zijn vier kleinkinderen, vertelt Ellen.
“Het besef dat hij die niet meer
zou zien, deed pijn. Maar mijn vader
heeft berust in zijn lot. Hij heeft in
het bijzijn van de mensen van wie hij
hield, bewust afscheid genomen en
zo tot het laatste moment zelf de regie
gehad. Het is goed zo.”
Martin Lambrichts.
FOTO FAMILIE LAMBRICHTS
schappelijke Dienstverlening burgers
op tot het doneren van speelgoed
aan de tijdelijke speelgoedwinkel
in Nuth. Een afspraak maken
kan via 0455657585
(maandag tot
en met vrijdag tussen 9.00 en 12.00
uur). Tijdens het maken van de afspraak
worden de voorwaarden
besproken.
NUTH
Eerder riepen Sociale Actie Nuth
(SAN), Marigoy en Meander MaatOuders