woensdag 11. 11. 2020 REGIO 11
en onschuldig volksvermaak
gelijking tot hoogwaardige brok
hoogstens € 0,20 cent per dag duurder
is dan en gewone brokvariant.”
Wat voor baasje zoeken jullie voor
hem?
„Spikey is geboren uit twee boerderijkatten
en is met 6 weken van zijn
moeder gescheiden. De uitkomst
van dit verhaal is dat Spikey heel
wat vaardigheden mist en daardoor
een erg onberekenbaar karakter
heeft. Hij kan niet bij kinderen worden
geplaatst.”
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier?
Neem dan contact op met
Dierenopvang Op de Smakterheide, tel.
0478639062
of via info@smakterheide.nl.
Veel oude tradities en gebruiken
zijn de moeite waard om in stand
gehouden te worden. Dat geldt
zeker niet voor rituelen waarbij
dieren het moeten ontgelden. In
het verleden was dit soort volksvermaak
echter ook in onze
contreien heel normaal. Veel
speelde zich af rond vastenavond.
DIER VAN DE WEEK
week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week
Spikey, een jonge kater van 5
maanden oud.
Hoe is Spikey bij jullie in het asiel
terechtgekomen?
„Zijn vorige bezitter heeft afstand
van hem gedaan. Spikey is een jonge
kater van 5 maanden oud en hij is gecastreerd.
Vertel iets over zijn gezondheidstoestand.
„Spikey heeft dieetvoeding nodig,
omdat hij al te maken heeft gehad
met blaasgruis. Gelukkig is dit op te
lossen door de juiste dieetvoeding.
Mensen schrikken vaak bij de gedachte
hieraan. Toch willen wij benadrukken
dat dit dieetvoer in verElke
Op de maandag met vastenavond
was er van alles te beleven. Zoals
kruiwagenraces, waarbij je staande
op een platte, houten kruiwagen
zonder zijwanden een beugelbal zo
snel mogelijk over de eindstreep
moest zien te brengen. De afstand
van ongeveer 25 meter moest heen
en terug worden afgelegd. Verder
waren er wedstrijden in mastklimmen,
zaklopen, wielrennen, verkleed
voetballen, carbid schieten,
ringsteken en rennen met een porseleinen
ei op een lepel die tussen de
tanden werd geklemd. Bij het mastklimmen
hing boven in de top een
ring, waaraan kaartjes hingen. Op
het kaartje dat van de ring getrokken
moest worden, stond welke
prijs je gewonnen had.
Het echte feest begon vroeger pas
daags voor Aswoensdag met het
‘aanmaken’ van de vastenavond.
Het was een avond met veel dans en
zang in de cafés, verkleedpartijen
en groepen die zingend en hossend
door het dorp en langs de boerderijen
trokken. Vooral een straatfeest
dus. De gebruiken verschilden per
plaats of streek, maar vermaak was
overal de hoofdzaak.
blaas gespannen met in het midden
een opening. Daarin zat een stok en
door deze op en neer te bewegen
ontstond een hard, brommend geluid.
De kinderen klopten overal aan
en zongen: Vrowke, ’t is Vastelaovend,
weej kòmme nie thuus vur ‘t
aovend. Weej hebbe gezònge en niks
gehad, sneej már ’n stuk van ’t vaerkesgat.
Sneej már di p, sneej már
di p, sneej már enne vinger di p. Dor
baove án die schaorste, dor hánge de
lánge waorste. As de dikke gegaete
zien, dan zun de dunne wel baeter zien.
Dit gebruik stamde uit vroeger tijden,
toen arme mensen bij de rijken
langs gingen voor eten. In de dorpen
waren dat veelal ‘dikke’ boeren, die
eieren, brood en worst weggaven.
Zo konden de armen zich, voordat
de vasten begon, een laatste keer begaaje
aan wat lekkers. Kinderen gingen
later met de foekepot rond om
snoepgoed en geld bij elkaar te zingen.
Kwamen ze bij iemand die niets
gaf, dan riepen ze Tiereliere liére, hier
wònt enne giére, en dan werden bij de
gierigaard meestal kwajongensstreken
uitgehaald.
In het midden van de negentiende
eeuw zongen de kinderen ook wel: Ik
heb al zó láng mit de foekepot geloeëpe,
ik heb gén gaeld um broeëd te koeëpe.
Foekepottereej, foekepottereej, gef
meej ’n örtje dan goj ik vurbeej. Een
örtje was een oortje, een halve cent.
De zingende kinderen werden beloond
met noten, appels, een stuk
balkenbrij of een paar centen. Was
de groep kinderen het rondtrekken
moe, dan werd de buit verdeeld en
was het feest voorbij.
VAN NUL TOT NU
DOOR JAN STRIJBOS
Heel populair was bijvoorbeeld het
katknuppelen. Een levende kat
werd in een vat gestopt, dat vervolgens
net zo lang met knuppels werd
bewerkt totdat het in duigen viel en
de kat verdwaasd wegrende. Wie
het dier vervolgens ving, was de
winnaar.
Een ander barbaars spel was het
haangooien. Een levende haan werd
begraven met alleen de kop boven
de grond. Die werd tussen twee
plankjes gezet en van tien meter afstand
met knuppels bekogeld. Winnaar
was degene die de kop eraf wist
te gooien. Hij mocht de haan meenemen
naar huis en opeten.
En wat te denken van het genkrijden.
Een genk, gent of gander is
een mannetjesgans. Deze hing tussen
twee palen met de kop naar beneden
op een hoogte dat een ruiter
er maar net bij kon. De kop en hals
van de gent waren flink ingesmeerd
met zeep. De ruiter die erin slaagde
al galopperend het dier de kop af te
trekken, was de winnaar. De gans
werd thuis schoongemaakt, gebraden
en vervolgens met het gezin of
vrienden opgepeuzeld. Heel vroeger
werd bij het genkrijden zelfs een
nog levende gans gebruikt.
Voor onze begrippen barbaarse
spellen, waaraan destijds niemand
aanstoot nam. Normen en waarden
waren toen heel anders dan nu.
Later werd het vermaak met vastenavond
gelukkig een stuk onschuldiger.
De zondag voor Aswoensdag
was een heel rustige dag.
In de cafés werd een kaartje gelegd
met als inzet een peperkoek, een
krentenmik of een weggekél, een gebakken
brood in de vorm van een
mannenfiguur. Kinderen gingen ondertussen
verkleed de deuren langs
met de rommelpot of foekepot. Over
een blikken bus, dikwijls een kruutbus
voor stroop, was een varkensBarbaars
Verrklleed voettballllen iin 1960,, mett muziiek van Theii ‘‘miitt
d’’n ttrrekbuull’’ Büüddiigerr..
Beneden:: genkrriijjden achtterr de llagerre schooll iin Casttenrray
iin 1964.. FFOTO ARCHIIEFF JJAN STRIIJJBOS
LIMBURG
Raadpleging
jaarwisseling: hoe viert
Limburg oud en nieuw?
De Limburger en Onderzoeksbureau
Toponderzoek houden een publieke
raadpleging over de invulling
van de jaarwisseling. Deelname aan
deze raadpleging staat open voor
alle Limburgers. De komende jaarwisseling
zal anders uitzien dan
voorgaande jaren. Door de coronamaatregelen,
kabinet een totaalverbod op vuurwerk
wil. Maar hoe anders? Dat en
meer kunnen Limburgers aangeven
in de Raadpleger Jaarwisseling.
Aanmelden is mogelijk via https://
enquete.toponderzoek.com/jaarwisseling
(wie al lid is van een Tipburgerpanel
ontvangt
automatisch een uitnodiging om deel
te nemen). De resultaten worden in december
gepubliceerd in De Limburger/VIA en via
limburger.nl
OOSTRUM
maar zeker ook nu het
Mogelijk toch zitting
Karklingels ‘on tour’
De Karklingels uit Oostrum hadden
dit jaar met hun zitting ‘on tour’ willen
gaan, maar zien zich door de
aangescherpte coronamaatregelen
genoodzaakt hiervan af te zien. De
reacties op het concept dat de organisatie
als alternatief had bedacht,
waren positief en ook het programma
viel in de smaak, zo bleek uit de
vele aanmeldingen. De artiesten
zouden op 20 en 21 november door
Oostrum trekken en op verschillende
locaties optreden. Het besluit
van de regering om de horeca op
slot te gooien, betekende een fikse
streep door de rekening. Daarmee is
het plan wat de Karklingels betreft
nog niet definitief van de baan. De
carnavalsvereniging hoopt dat de
alternatieve zitting in januari of februari
alsnog doorgang kan vinden.
OIRLO
Spurriemök werken aan
alternatief bonte avond
De Spurriemök uit Oirlo haalt vandaag
de uitgestelde jaarvergadering
in. Eén van de agendapunten is
de bonte avond, die als enige activiteit
in het nieuwe seizoen mogelijk
toch kan doorgaan. De carnavalsvereniging
is bezig met een opzet
waarbij bezoekers niet de deur uit
hoeven. Momenteel wordt samen
met plaatselijke artiesten gewerkt
aan een programma. Hoe het concept
er uit gaat zien, zal op korte termijn
duidelijk worden. Het bestuur
roept alle carnavalsliefhebbers in
Oirlo daarom op de datum 23 januari
vrij te houden. Over de invulling
van de carnavalsdagen wordt in december
een besluit genomen.
GEIJSTEREN
Ook Keieschieters staan
open voor alternatieven
De Keieschieters uit Geijsteren willen
carnaval in 2021 toch op een of
andere manier coronaproof gestalte
gaan geven en roepen inwoners
op hierover mee te denken. Ideeën
kunnen worden aangereikt via
cvdekeieschieters@hotmail.com of
bij een van de bestuursleden.