Woensdag 16. 11. 2022 11
Roermond ‘heksenhoofdstad’ van de Benelux
moedelijk als gevolg van inwendige
bloedingen. De rechters zagen dat
haar dood als bewijs van haar
schuld. Ze namen aan dat de duivel
haar de nek gebroken had zodat ze
de geheimen van de heksensabbat
niet zou verraden. Haar lijk werd
symbolisch naar de brandstapel op
de Galgenberg gesleept.
De Roermondse heksenprocessen
laten zien, hoe vrouwenhaat en
complotdenken in vroeger eeuwen
gruwelijk uit de hand zijn gelopen.
Meer geschiedenis van Roermond op
www.archiefroermond.nl/nl/roermondsverleden/
verhalen.
senhamer, een handboek voor de
heksenvervolging. Volgens hem
was hekserij een verbond van duivelaanbidders
die het christendom
wilden vernietigen door toverij. Met
magische brouwsels en rituelen
veroorzaakten ze noodweer, lieten
ze de oogst mislukken en maakten
ze dieren en mensen ziek met de
dood als gevolg. Vooral vrouwen waren
lid van dit duivelse verbond.
Vrouwen waren van nature immers
dom, wispelturig en kwaadaardig,
en dus vatbaar voor beïnvloeding
door de duivel. Heksenmoeders betrokken
hun dochters bij het satanscomplot
en verloskundigen wijdden
pasgeboren baby’s aan de duivel
nog voordat ze gedoopt waren. Aldus
de Heksenhamer, een ware bijbel
van middeleeuwse vrouwenhaat.
Kansloos voor de rechter
Tot die tijd werd toverij vrij mild bestraft,
met boetes of verbanning.
Maar vanaf ongeveer 1500 eindigden
veroordeelden op de brandstapel.
Rond 1550 verloren verdachten
het recht om zich verdedigen met
schriftelijke bewijsstukken en het
recht op een advocaat. Vanaf 1570
mochten ze tijdens hun verhoor alleen
nog maar met ja en nee antwoorden.
Onder marteling werden
ze gedwongen tot ‘bekentenissen’
en het noemen van ‘medeplichtigen’.
Een bekentenis was genoeg
voor een veroordeling. Of de ‘misdaden’
van de verdachten überhaupt
wel ergens sporen hadden nagelaten,
deed er niet toe. Als verdachte
in een heksenproces was je vrijwel
kansloos.
De heksenvervolging liep rond 1590
volkomen uit de hand. Binnen enkele
decennia werden tienduizenden
onschuldige vrouwen en mannen in
Midden- en West-Europa het
slachtoffer.
Gruwelijk einde
Onlangs dook in het Gemeentearchief
Roermond een oud notitieboekje
op dat jarenlang onvindbaar
geweest was. Daarin zijn nieuwe details
te vinden over de procesreeks
van 1613-1614. Het boekje vermeldt
onder meer hoe het Merrie Duyven
verging. Zij werd drie keer verhoord
door de beul van Roermond, maar
hield vol dat ze onschuldig was – als
één van de zeer weinige verdachten.
De beul van Maastricht werd erbij
gehaald, maar ook hij kon haar niet
tot een bekentenis dwingen. Ruim
een maand later bezweek ze uiteindelijk
toch en bekende ze een heks te
zijn, want op 16 november 1613 werd
ook zij verbrand.
Mett van Asenraed werd op 26 oktober
1613 gearresteerd en de hele
nacht in de Rattentoren gefolterd.
Ook zij hield haar onschuld vol.
Maar de volgende ochtend werd ze
dood in de toren aangetroffen, vervan
nul tot nu
Door gerard van de garde, gemeentearchief roermond
500 jaar geleden, op 18 november
1522, werd Trijn van der Moelen wegens
toverij veroordeeld tot de
brandstapel. Voor zover bekend was
zij het eerste dodelijke slachtoffer
van de heksenvervolgingen in Roermond.
Er zouden er helaas nog tientallen
volgen – meer dan waar ook in
de Benelux.
Alleen al in 1613-1614 werden minstens
70 vrouwen en mannen in en
rond Roermonds gerechtelijk vervolgd
wegens toverij. Het gemeentebestuur
heeft plannen voor een
eerherstel. Er komen gedenktekens
bij de Rattentoren, waar de verdachten
in voorarrest zaten en werden
verhoord, en bij de Galgenberg,
waar de veroordeelden op de brandstapel
ter dood werden gebracht.
Vrouwenhaat
Eind vijftiende eeuw zette de Duitse
monnik Heinrich Kramer zijn ideeën
over hekserij op papier in de Hek-
Hekserijverdachten werden verhoord onder marteling. Daarbij
werden ze gedwongen om namen van zogenaamde medeplichtigen
te noemen. Zo kwamen steeds meer verdachten in beeld bij
justitie. Aquarel van een verhoor in 1577 in Mellingen, Zwitserland.
Foto Zentralbibliothek Zürich
Om hekserijverdachten te
onderzoeken op ‘duivelsmerken’
werd hun lichaamshaar
afgeschoren. Veroordeelden
werden levend verbrand of
eerst gewurgd en daarna
verbrand. Aquarel van een
massaterechtstelling in 1587,
waarschijnlijk in Zuid-Duitsland.
Foto Zentralbibliothek
Zürich
REGIO
Regio
Intocht van Sinterklaas
en zijn Pieten in Echt
maasbracht
Prins Joan I en prinses
Gertie bij De Hoonder
maasbracht
Brachteravond in Spil met reünie jongenskoor
Na de betreffende uitzending op tv
wachtten het gemeentebestuur en
een grote menigte de overwinnaars
op het Marktplein in Maasbracht
op. Burgemeester Ewalds feliciteerde
de knapen en hun dirigent Louis
Krekelberg met het klinkende resultaat.
Het winnende koor kreeg naast
een grote beker een vakantiereis
door Zuid-Nederland aangeboden.
Oud-dirigent Louis Krekelberg, inmiddels
94, vertelt: „In Laren zongen
de jongens onder andere Kleine
David speelt op de harp, een liedje dat
kapelaan Jan Klerken gevonden had
in de kinderbijbel van Klink. Musicus
Jean Claessens uit Weert had bij
dit lied een leuke bewerking voor alt-
en sopraanblokfluit geschreven.”
In de jury zaten bekende namen uit
de muziekwereld, herinnert Krekelberg
zich. „De sopraan Jo Vincent,
bas-bariton Leo Ketelaars uit Maastricht,
dirigent broeder Laetantius
en muziekcriticus Wouter Paap.”
De dag na de huldiging was er een
defilé op school. De gewonnen reis
werd gemaakt in de zomervakantie
van 1961. „We deden Tilburg, Middelburg
en Zoutelande aan en overnachtten
in een klooster in Zundert”,
blikt Krekelberg terug. De dirigent
heeft alles wat hij ik in de afgelopen
decennia verzameld heeft
over de zangwedstrijd, zoals brieven,
krantenknipsels, foto’s en de officiële
oorkonde doorgespeeld naar
de heemkundeclub. Die richtte ermee
een tentoonstelling in.
De jongens van weleer zijn inmiddels
pensionado’s van 70 jaar en ouder.
„Zouden ze zich de liedjes nog
herinneren en ze kunnen zingen?”,
vraagt dirigent Krekelberg zich af.
Dat zal zondag blijken tijdens de reünie,
waarvoor alle leden werden opgespoord.
„Twee van hen zijn helaas
overleden, Harrie Raemaekers en
Har Caris”, zegt Krekelberg.
Tijdens de reünie worden ook filmopnames
vertoond. Onder andere
van de reis naar Laren, de kampen
en de vakantiereis door Zuid-Nederland.
Een wens van de oud-dirigent
wordt ook ingewilligd: het zingen
van de Sinterklaaspotpourri
van zuster Franciscus. „Die werd in
mijn jeugd met veel enthousiasme
gezongen in de Sint Jozef- en Mariaschool.”
Krekelberg hoopt dat veel inwoners
van Maasbracht zondag naar de reünie
in De Spil komen. „Het wordt
een gezellige avond met Sinterklaas,
films, koorzang, de potpourri, voordrachten
en een tentoonstelling.”
Meer info bij Noud van der Zee via tel. 0475-
464872 of noud1zee13@gmail.com.
Op 1 juli 1961 behaalde het jongenskoor
van de St. Jozefschool uit Maasbracht
in Laren de eerste prijs in de
KRO-zangwedstrijd ‘Wie zingt er
mee?’. De finale werd op de landelijke
tv uitgezonden. Zondagavond 20 november
is er op initiatief van heemkundevereniging
Maasbracht in
Beelden een Brachteravond, met onder
meer een reünie van de koorleden
van toen in De Spil in Maasbracht.
Oud-dirigent Louis Krekelberg.
Foto maasbracht in beelden
Sinterklaas en zijn Pieten komen zaterdag
19 november aan in Echt. Er
wordt tussen 13.30 en 14.00 uur verzameld
voor het gemeentehuis op de
Nieuwe Markt. Als Sinterklaas en
zijn Pieten zijn gearriveerd gaat de
stoet onder muzikale begeleiding
van harmonie St. Cecilia via het winkelcentrum
naar de Platz. Daar
wordt de goedheiligman officieel
welkom worden geheten door wethouder
Geert Frische en pastoor
Mom en is er een feestelijk programma.
Prins Joan I Puts is de nieuwe voorganger
van de Hoonder. Hij regeert
samen met prinses Gertie Slangen.
De Hoonder namen eerst afscheid
van prins Dennis I, prinses Yvette en
hun adjudanten Sascha, Robert, Sylvester
en Christian als afsluiting van
een periode die niet één, maar drie
jaar heeft geduurd. Aansluitend
werd tijdens een feestelijke carnavalsavond
in De Spil het nieuwe prinsenpaar
uitgeroepen. Prins Joan I en
prinses Gertie gaan de Hoonder aanvoeren
met ondersteuning van hun
adjudanten Anca Peters en Piet Peters.
De receptie is op 8 januari in De
Spil in Maasbracht, vanaf 13.11 uur..
Prins Joan I en prinses Gertie.
Foto MCV De Hoonder