woensdag 18. 11. 2020 11
Sinti komen sinds 1982 jaarlijks naar Roermond
Kun je iets over het karakter van
Blue vertellen?
„Omdat ze niet in de nabijheid van
mensen is opgegroeid, raakt ze in de
stress bij alles wat met mensen te
maken heeft. Langzaam begint het
vertrouwen te groeien en komt er
iets van nieuwsgierigheid tevoorschijn.
Om die enge mensen op afstand
te houden, blaast ze nog
flink.”
Wat heeft Blue nodig om zich goed
te voelen?
„Een rustig huishouden waar ze de
tijd krijgt om het vertrouwen en de
nieuwsgierigheid verder te laten
groeien.
Een andere kat die het goede voorbeeld
geeft, kan daarbij helpen.
Soms vindt zo’n katje het fijn om
binnen te blijven, omdat het daar
het veilig en bekend is.”
Na eerder rondgetrokken te zijn
door WestEuropa
vestigden Sinti
zich vanaf ongeveer 1850 in Nederland.
Na de Tweede Wereldoorlog
werd er nog nauwelijks gereisd en
verbleven ze voornamelijk in woonwagenkampen
in NoordBrabant
en
Limburg. Sintifamilies in Nederland
zijn onder meer Petalo, Rosenberg,
Mirando, Wagner en Reinhardt. In
Roermond zijn voornamelijk de families
Franz, Bamberger, Weiss en
Steinbach bekend.
DIER VAN DE WEEK
Ben je geïnteresseerd in dit dier? Neem dan vrijblijvend contact op met De Beestenboel
via tel. 0495563981,
email
asielweert@planet.nl of kijk op de Facebookpagina.
Dierenasiel De Beestenboel vangt
voor bijna heel MiddenLimburg
de
honden en katten op. Genoeg
aanbod dus voor Anne Vleeshouwers
van De Beestenboel om elke
week voor één van deze dieren
extra aandacht te vragen. Deze
week is Blue aan de beurt, een
blauwgrijze jonge kat van ongeveer
5 maanden.
Hoe komt Blue in het asiel terecht?
„In deze periode zijn er altijd een
hoop jonge katjes die afgelopen
voorjaar buiten geboren en opgegroeid
zijn. Dit zijn nu al flinke katjes
aan het worden en zij moeten zelf
op zoek gaan naar eten. Omdat in de
buurt van mensen altijd wel wat te
vinden is, gaan ze zich dichter bij
huizen ophouden. Hier vallen ze dan
opeens op en dan wordt actie ondernomen
om ze te vangen.”
ouders van ‘Settela’ waren Moeselman
Steinbach (19021946),
handelaar
en muzikant en Toetela Steinbach
(19021944).
Op het Oude Kerkhof in Roermond
werd in 1922 de tien maanden oude
Ignatius Steinbach begraven. Hij
werd geboren in Echt en overleed in
Kerkrade. Zijn ouders, die een
zwervend bestaan leidden, waren
de muzikant Ludwig Steinbach en
Rosina Weiss. Deze Ludwig was een
oom van genoemde Moeselman
Steinbach, de vader van ‘Settela’.
Het grafje van Ignatius Steinbach
heeft echter geen uiterlijke kenmerken
meer. Meer tot de verbeelding
echter spreekt het graf van een andere
Sinti, Jozef Bamberger. Hij
werd op 1 maart 1853 te Anstad (D)
VAN NUL TOT NU
DOOR JOHN VAESSEN
geboren en overleed op 13 april 1930
te RoermondMaasniel.
Zijn echtgenote
was Anna Steinbach, geboren
op 15 augustus 1852 te Oranienburg
(D) en is elders begraven. Het
graf van Jozef Bamberger, voorzien
van een knielende engel met gevouwen
handen, is nog in goede staat
aanwezig. Op zijn graf zijn enkele
stenen egeltjes geplaatst die in
Sintikringen een bijzondere betekenis
hebben. Voor hen is de egel het
symbool van leven in vrijheid. Tegenstrijdig
daaraan echter gaven ze
er vroeger ook de voorkeur aan
egels op te eten. Vooral in het najaar,
nadat ze zich vet gegeten hebben
voor hun winterslaap, slachtten de
mannen de egels en werden ze, na
verwijdering van de ingewanden, in
zout water gekookt en met knoflook
verorberd. Een zus van Jozef Bamberger,
Anna Maria Bamberger,
werd in 1929 eveneens begraven op
het Oude Kerkhof. Bamberger was
mandenmaker van beroep en woonachtig
in woonwagen nummer 156
op het Gebroek in Maasniel.
Mutter Steinbach
Een opvallende verschijning in het
stratenbeeld van Roermond in de
vorige eeuw was ‘Mutter Steinbach’,
steevast voorzien van een
schort waaronder ze resten van levensmiddelen
bewaarde die winkeliers
haar hadden toebedeeld. Oudere
Roermondenaren zullen haar
ongetwijfeld nog in herinnering
hebben. Bekend is dat zij, omdat ze
niet lezen of schrijven kon, door
Frans Slenders (18921972)
van de
gelijknamige ‘boek
en papierhandel’
aan de Kloosterwandstraat,
voor haar bestemde brieven liet
voorlezen of, indien noodzakelijk,
liet schrijven.
In april van dit jaar zou in de Kapel
in ’t Zand onder de titel ‘Nooit bevrijd!’
een tentoonstelling over Sinti
in Roermond en Limburg, samengesteld
door historicus Jac Lemmens,
plaats vinden. Helaas kon deze expositie
in verband met corona geen
doorgang vinden. Ze wordt verplaatst
naar de periode april/juni
2021.
Dit artikel is tot stand gekomen met medewerking
van Jac Lemmens, gemeentearchivaris
te Weert.
Sinds 1982 strijkt de Sintigemeenschap
uit Nederland en omringende
landen jaarlijks neer in Roermond
om er hun Mariaverering te houden.
Zij bezoeken het beeld van
Onze Lieve Vrouw in ’t Zand, laten
hun woonwagens zegenen en nemen
water mee uit de gewijde bron
in de processiegang van de kapel. In
2017 werd tijdens de 19de bedevaart
aldaar een tegeltableau onthuld dat
herinnert aan de eerste bedevaart
naar ‘Kapel in ’t Zand’ die altijd traditioneel
wordt afgesloten met een
eucharistieviering in de openlucht
in het nabijgelegen Kruiswegpark.
Gelokt door vioolklanken van musicerende
Sinti vinden ook vele belangstellenden
uit Roermond en
omgeving de weg naar deze voor
Sinti belangrijke gebeurtenis.
Vergeten Holocaust
Jarenlang vond de bedevaart plaats
onder de bezielende leiding van de
in 2011 op 83jarige
leeftijd overleden
charismatische voorman Hannes
Weiss. Zijn dochter Lala Weiss
(*1961) wordt beschouwd als
woordvoerder van de Nederlandse
Sinti
en Romagemeenschap. Dat
de Roma en Sinti in de Tweede Wereldoorlog,
evenals de Joden vervolgd
en uitgemoord werden (ook
wel de ‘vergeten Holocaust’ genoemd),
is lange tijd niet als zodanig
erkend. Pas in het jaar 2000 werd
hen door de regering ter compensatie
een bedrag van 30 miljoen gulden
toegewezen. Bekend in dit verband
is de opmerkelijke foto van het
Sintimeisje Anna Maria (‘Settela’)
Steinbach (19341944),
met witte
hoofddoek gefotografeerd in de
deuropening van een veewagon op
transport van Westerbork naar het
vernietigingskamp Auschwitz. De
Alte Mutter Anna Maria Bamberger. FOTO ARCHIEF JAC LEMMENS
Mutter Steinbach. FOTO GAR
REGIO
Graf Jozef Bamberger (18531930)
FOTO JOHN VAESSEN
WAAT E WAER
FRITS NIES
COLUMN
Sorry?
Sinds 2007 breng ik elk oud en
nieuw door in het zuidwesten van
Ierland. Knus in een familiair
cottage op glooiend groen, te
midden van de mooiste wandelroutes
die altijd eindigen in een
pub met Guinness en haardvuur.
Om redenen die bekend zijn, gaat
deze uitvlucht dit jaar niet door.
Over het gemis daarvan wil ik niet
al te zielig doen, want we hebben
allemaal onze lockdown te dragen,
ook al gaat dit niet iedereen even
makkelijk af. Zo bleek afgelopen
week bijvoorbeeld uit een paginagrote
advertentie van de Branche
Pyrotechniek, de standsorganisatie
van gillende keukenmeiden.
‘Wij zeggen alvast sorry!’ stond er
in witte chocoladeletters boven.
Sorry waarvoor? Het kwam er in
het kort op neer dat ze eigenlijk
‘Duizend bommen en granaten!’
hadden willen roepen op het
Malieveld in Den Haag vanuit hun
volslagen onbegrip voor de
huidige crisis en de totale onzinnigheid
van hun explosievenhandel.
Ik word ook niet altijd blij van
alles waarmee het dynamische
duo Mark & Hugo ons op dinsdag
dol maakt in woord en gebaar.
Maar ze hoeven voor mij in het
geheel geen sorry te zeggen voor
het algemeen vuurwerkverbod
tijdens oud en nieuw. Een van de
heerlijkheden van het jaarwisselingsuitje
in Ierland vind ik
namelijk dat daar niet iedere gek
met een gebrek in nieuwjaarsnacht
‘voor de leuk’ zijn uurtje
privéoorlog op straat mag opvoeren
met ontploffende gevaarzetting
voor de hele omgeving en
overbelasting van alle hulptroepen.
Dit traditionele voer voor psychotherapeuten
kennen ze daar niet.
In Ierland koopt namelijk niemand
vuurwerk voor dezelfde euro’s
waarmee je een stevige pint kunt
bestellen voor bij een goed
gesprek. Je wordt daar ook niet
vanaf oktober op straat geterroriseerd
door pubers die in plaats
van het buskruit uitvinden het
alleen maar uitproberen.
Ik word dus, mede namens alle
huisdieren, het milieu, de zorg,
politie, brandweer en alle wederzijdse
ouders, heel erg blij van het
vuurwerkverbod uitgerekend in
het jaar dat ik hier niet kan
vluchten.
Ik hoop op een permanente status
van deze ingeving van het gezonde
verstand. Voor de zwaar pathologische
gevallen met serieuze
ontwenningsverschijnselen is het
een optie om, net als in een niet zo
ver verleden op Koninginnedag,
één landelijke vuurwerkshow te
geven, bij voorkeur via livestream
vanaf open zee. ‘Ooh!... Aah!’
Intussen zie ik ernaar uit op 31
december rond middernacht even
naar buiten te lopen om in alle
rust de frisse lucht van het nieuwe
jaar in te ademen en op gepaste
afstand de buren een virusvrij
2021 toe te wensen. En ik zeg
hiervoor alvast géén sorry.
REAGEREN?
f.nies@me.com