woensdag 24. 11. 2021 REGIO 11
BERGEN
Scholen werken
mee aan actie
kerstpakketten
Melissa Epskamp uit Siebengewald
gaat weer kerstpakketten uitdelen
aan minderbedeelde gezinnen in de
gemeente Bergen.
Ook de basisscholen doen mee aan
deze jaarlijkse actie. Leerlingen nemen
van thuis houdbare levensmiddelen
en andere producten mee naar
school, waar ze door de initiatiefneemster
worden afgehaald. De inzameling
duurt van 29 november tot
10 december. Daarnaast zijn er enkele
inleverpunten: café Het Centrum
in Wellerlooi, Grewada in Aijen, Goederenbank
Bergen en Servicepunt
Maasduinen op Mosaïque in Nieuw
Bergen en op het adres Staaijerhof 9
in Aijen. Melissa Epskamp hoopt
ook dit jaar zo’n 35 kerstpakketten te
kunnen samenstellen.
VENRAY
Hazestekt symbool
voor passie en geluk
De nieuwe Hazestekt is afgelopen
zondag uitgereikt aan Anke Hurkmans.
De kunstenares werd door De Pielhaas
gevraagd de carnavalsspeld
voor dit seizoen te ontwerpen. Naast
vastelaovesvierder is ze ook eigenaar
van Wauw Speciaal voor jou.
„Een plek waar je altijd mag zijn wie
je bent. Dat vinden we bij de Pielhaas
een mooie gedachte. Een oudprins
had niet voor niets ooit de leus Blief
ow Aege, laat de Venrayse carnavalsvereniging
weten. Vastelaovend zit in
je hart en is samen vieren en in verbinding
zijn met elkaar, vindt ze. Dit
heeft ze samen met haar passie voor
het volksfeest vormgegeven in de
Hazestekt. Met een klavertjevier
van harten en een lieveheersbeestje
als symbolen voor geluk.
De Hazestekt is voor 5 euro te koop via
www.pielhaas.nl.
De nieuwe speld.
FOTO DE PIELHAAS
Van cafébezoek tot kétskesbal (4)
Het bezoek aan alle dorpscafés
vormde vroeger een belangrijk
onderdeel van een huwelijksfeest.
Zo gauw het middagmaal genuttigd
vuur hing. Deze ketting zat vast aan
de ‘haal’, een langwerpige, ijzeren
plaat met tanden die vaak mooi versierd
was. Door de haal, die met een
grote haak aan de haalbalk hing, kon
men de pot hoger of lager boven het
vuur hangen.
Tijdens het haole werd een vers opgezegd.
Dit is vur d’n örste kieër, dit is
vur d’n twédde kieër, dit is vur de gânse
kòmpeneej. Vur ‘ne lieter foezel ziede
vreej.
Was dit gebeurd, dan werd de jonge
vrouw naar de verschillende vertrekken
in haar nieuwe woning geleid.
Als laatste kwam de slaapkamer
aan de beurt. Daar zei de haalleider:
Zet òw már òp de hoeke
(hurken), now motte már goëd kloeke
(broeds worden).
Op de eerste zondag na de bruiloft
moesten de meisjes die gekranst
hadden, de krans rond de deurstijl
weer weghalen. En ook dan was er
weer een koffietafel. ’s Avonds kwamen
ook de jongens en werd er opnieuw
gedanst en gefeest. Dan was
het kétskesbal, het katjesbal, dat wil
zeggen dat het er tot ’s avonds laat
lustig aan toe ging.
kregen die een warme maaltijd en
om vijf uur kwamen de jongeren uit
de buurt. Zo werden niet alle bruiloften
hetzelfde gevierd. Bij ‘dikke’
boeren was het meestal royaler en
ging het feest gepaard met meer kabaal.
Men sprak dan van een ‘boerenkermis’.
Wanneer de kleine uurtjes begonnen
waren, probeerden de jongens
uit de buurt en de jonge familieleden
te voorkomen dat het bruidspaar de
slaapkamer opzocht. Vaak ging de
bruid alleen naar bed en bleef de
bruidegom bij het steeds kleiner
wordende groepje jongeren, totdat
tegen het ochtendgloren iedereen
huiswaarts keerde.
Belletje
Vaak trachtten de jongeren onder
leiding van iemand die goed thuis
was in het huis iets uit te halen met
het bed van de pasgetrouwden. Zo
bond men bijvoorbeeld een belletje
onder het bed of men haalde iets uit
met de lakens. Later werd ook buiten
door jongeren zichtbaar gemaakt
dat hier een pasgetrouwd
stel woonde. Soms werden de deuren
dichtgetimmerd, zodat het paar
niet binnen kon. En nog veel meer
van dat soort ‘grappen’ werden uitgehaald.
Wanneer het jonge paar na de bruiloft
in een ander huis ging wonen,
werd er buurt gemákt. De dag waarop
men buurt maakte, werd er weer
gefeest. Het paar bood aan de buurt
een koffietafel aan, waarbij bier, limonade
en ranja gedronken werden.
De mannen dronken vrijwel allemaal
alleen maar bier. De vrouwen
uitsluitend limonade of ranja.
Aan het eind van de avond werd het
jonge paar gehaold. Heel vroeger
moest de bruid over een houtblok of
een kooltje vuur springen. Dit was
om kwade geesten te weren en diende
tevens voor de zuivering en de
vruchtbaarheid. Oorspronkelijk
hadden de boerderijen een vrij liggende
haard en sprong men over
het vuur. Ook werd men driemaal
om de haard geleid. Toen de open
haarden tegen de muur gebouwd
werden, verving men het rondleiden
door het haole. Met de haolketting
of een pook werd er drie keer
boven de hoofden van het jonge paar
gezwaaid. De haolketting was de ketting
waaraan de kookpot boven het
VAN NUL TOT NU
DOOR JAN STRIJBOS
was, vertrok men al zingend en
hossend met het bruiloftspaar en
een speelman voorop naar het
eerste café. Het was de enige keer
dat het bruiloftspaar overdag
gearmd mocht lopen, want na de
trouw liep de man meestal tien
passen voor zijn vrouw. Die
gewoonte verdween gelukkig weer
spoedig. Deel 4 uit de serie over
trouwen in vroeger tijden.
De mannen betaalden in de cafés de
drank voor het feest. Het bruidspaar,
de vrouwen en kinderen werden
de hele dag door de mannen
‘vrijgehouden’. De getuigen hadden
geregeld dat de mannen geld inlegden,
waarmee ze bij de caféhouders
afrekenden. Voor de speelman gingen
de getuigen mit d’n hoed roond.
Pas veel later werd zo’n bruiloft betaald
door de wederzijdse ouders.
De ooms en tantes die niet meegingen
naar de cafés, bekeken de uitzet
en kuierden wat over het erf, al pratend
over de dieren en de veldgewassen.
Zo rond negen uur ’s avonds was het
feest in de cafés voorbij en begaf
men zich weer naar het huis van de
bruid, waar men verder feestte. De
geestelijkheid vond dat het geen pas
gaf, wanneer vrouwen na negen uur
’s avonds nog in de cafés of op straat
vertoefden. Bij de bruid thuis werd
er nog gegeten en gedronken, zodat
het bruiloftsfeest wel eens uitliep
tot in de vroege morgen.
Op verschillende plaatsen vierde
men ook vrijwel de hele bruiloft
thuis. Na het middagmaal was er
voor de wat ouderen een rustpauze
en feestten de jongeren verder. ’s
Avonds werd er gezongen, gedanst
en gedronken, maar ook voorgedragen.
De bruidegom had gezorgd dat
er genoeg bier was ingeslagen, zodat
de stemming naar een hoogtepunt
steeg.
Bij de wat meer welgestelden duurde
de bruiloft twee of meer dagen.
Op de tweede dag kwamen de neven
en nichten soms al om tien uur ’s
morgens. Om twee uur ’s middags
Een dubbel huwelijk op 12 juni 1934. Links Frans Weijs en Mien Willemse en rechts Handrie Willemse en
Bertha Weijs. Twee keer broer en zus. FOTO JAN STRIJBOS
leen zou moeten zijn. Dit vindt hij
echt geen probleem.”
Heeft hij minpuntjes?
„Baerke heeft eigenlijk geen minpuntjes.
Hij is alleen niet gewend
om lang alleen te zijn. Ook vindt hij
het nog spannend in de auto. Dit zal
door gewenning en oefening moeten
worden verbeterd.”
Wat voor baas zoeken jullie?
„Door zijn wat terughoudendheid
plaatsen we Baerke niet bij kleine
kinderen of in een druk huishouden.
Dit is te onvoorspelbaar voor
hem. We hebben een voorkeur een
gezin met grotere kinderen, een
echtpaar of alleenstaande met liefde
voor het ras. Mensen die hem het
vertrouwen bieden om te ontplooien
tot een meer verzekerde huishond.”
DIER VAN DE WEEK
week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week:
Baerke, een knappe Bordeaux dog
reu mix van 7 maanden jong. Hij is
met veel pijn in het hart door
afstand in het asiel gekomen
wegens gezinsomstandigheden.
Leukste kenmerk?
„Baerke is een ontzettend rustige
en lieve hond in de omgang. Hij is gebaat
bij een rustige benadering en is
wat terughoudend in het eerste contact.
Hij is ook afwachtend naar
vreemde honden.”
Hoe is hij in huis?
„Zijn bench is een veilige en vertrouwde
eigen plek voor hem. Hij is
gewend om hier in de nachturen in
te slapen en wanneer hij eventjes alElke
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem dan contact op met
Dierenopvang Op de Smakterheide, tel. 0478639062
of via info@smakterheide.nl.
VENRAY
Oranje protest tegen
geweld tegen vrouwen
Gemeente Venray sluit zich ook dit
jaar aan bij de internationale campagne
Orange the World tegen geweld
tegen vrouwen.
Vanaf 25 november kleuren de
Schouwburg, de fontein op het
Schouwburgplein en de brug bij het
Raayland College oranje. Venray
doet voor de derde keer mee aan de
campagne, die ditmaal in het teken
staat van preventie.
Wereldwijd krijgt één op de drie
vrouwen te maken met geweld. In
Nederland gaat het zelfs om 45 procent
van de vrouwen en meisjes.