Woensdag 07. 12. 2022 13
krachtig Godsbesef. Dankzij Marie
Koenen begonnen de Limburgers te
lezen. Dankzij de vrouwen in haar
romans begonnen vrouwen in het
echt hun plaats op te eisen… Desondanks
komt haar werk ons nu oubollig
voor, mede gevolg van het feit dat
katholieke structuren in het zuiden
onwrikbaar vastlagen. Je kwam
met je vernieuwingsdrang niet
voorbij mijnheer pastoor.
Luiletterland
Van 1919 tot 1929 was zij getrouwd
met Felix Rutten, maar een verbond
tussen die twee tegenpolen was gedoemd
te mislukken. De titel van
een werk van Adri Gorissen over
dat huwelijk spreekt boekdelen: De
abdis en de zwerver (2005). Na de
scheiding vertrok Rutten naar
Rome. Marie Koenen daarentegen
bleef honkvast, verkleefd met het
Limburgse land.
Zij stond niet op de barricaden,
maar zij liet in haar boeken een eigen
stem horen, herkenbaar voor
een groeiende lezersschare, wars
van het zelfingenomen Amsterdams
gekrakeel dat tot op de dag
van vandaag de boventoon voert in
Luiletterland.
De rijstebrijberg rond de Luiletterlijken
bedwingen, daartoe dienen
zich nieuwe weerspannigen aan: de
Werkroep Limburgse Schrijvers.
REGIO
literaire hoek
Marie Koenen: eigenzinnig conservatief
(1917)en De Andere (1919) en later in
De Korrel in de Voor (1941) en Wassend
Graan (1947). Haar boeken ademen
een heel eigen romantiek, vol
spiritualiteit, aanleunend tegen een
De Tachtigers braken met gezapige
tradities en brachten ‘nieuwe
kunst’. Zo hebben we dat toch geleerd:
een roedel bevlogen jonge
wolven dat vanaf 1880 de literatuur
op stelten zette met zijn l’art pour
l’art.
Maar dat was een Amsterdamse beweging.
En l’art pour l’art betekende,
volgens Willem Kloos: de allerindividueelste
expressie van de allerindividueelste
emotie. Geen
politiek, geen levensbeschouwing,
geen moraal. De Schoonheid als
god.
Tegenwicht
Dat zagen ze in het zuiden anders.
Ook in dat ‘achtergebleven rijksdeel’
stonden schrijvers op met een
eigen stem en een eigen idee: een katholieke
literatuur. Het katholicisme
zat elke Limburger in zijn bloed,
maar het was eeuwenlang onderdrukt
door de Amsterdamse regenten.
Men wilde eindelijk gehoord
worden en men zocht dus naar tegenwicht
tegen het Amsterdamse
schoonheidsideaal. Het katholicisme
bood dat tegenwicht. En het tijdschrift
De Katholiek bood een podium,
maar dat was erg behoudend.
Het weigerde een artikel van C.R. de
Klerk, ‘Een eigen literatuur’, om zijn
‘radicale meningen’ en dat werd
aanleiding tot de stichting van een
ander, vrijzinniger tijdschrift: Van
Onzen Tijd. Ontstaan uit weerspannigheid
tegen De Katholiek beoogde
het de katholieke literatuur een modernere
injectie te geven, in die tijd
een revolte.
Amper lezers
Het stootte echter op een nog
steeds actuele handicap: de doelgroep
voor de revolutie was beperkt.
Er waren amper lezers. Er
was ook amper een revolutie, er was
een eeuwenlang miskende bevolkingsgroep
en haar voormannen
die hun plaats opeisten. En een van
die voormannen was een vrouw:
Marie Koenen (1879-1959), dochter
van taalkundige Jacobus Koenen
(van het woordenboek Koenen-Endepols)
die in Van Onze Tijd haar
eerste novelle publiceerde: Het Hofke.
Herkenbaar
Marie Koenen was helemaal geen
rebel. Maar zij schreef over herkenbare
mensen, godvruchtige boeren,
levend in een landschap van mystieke
allure. Elke Limburgse boer voelde
‘Gods werk’ in het land dat hij bebouwde
en hij las daarover in Koenens
romans, zoals De Moeder
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag Piet Poell over Marie
Koenen.
Marie Koenen. Archieffoto De Limburger
DOOR PIET POELL
MOTOR
men voor en achter aan elkaar gekoppeld
en die werken fantastisch.
Ook zit er traction control op die het
uitbreken van de 160 pk sterke motor
moeten voorkomen. Met de verschillende
rijmodi kun je ook nog
eens je motor aanpassen aan de
weersomstandigheden en – uiteraard
– is ook de vering met een druk
op de knop eenvoudig te veranderen.
Met de grote benzinetank aan
boord hoef je ook niet bang te zijn
om op een verre reis snel zonder
brandstof komen te staan. Als je stevig
doorrijdt kom met een volle tank
ruim 425 kilometer ver. En om het
allemaal nog gemakkelijker voor de
rijder te maken: schakelen kun je
doen zonder de koppeling te gebruiken.
De K1600 GTL is een zeer exclusieve,
comfortabele zware toermotor
voor de grotere afstanden waarbij
ook je duopassagier niet hoeft te
klagen. Die zit in een riante apart te
verwarmen zetel achterop.
Eindoordeel
Aan al die luxe hangt ook een fors
prijskaartje; deze zacht blazende
zespitter die moeiteloos dik 200 kilometer
per uur haalt kost 34.150
euro. Maar het is ook een motor in
de buitencategorie, daar hangt ook
een prijs aan die in die buitencategorie
past.
Motortest
Extreem luxe sturen vanuit luie stoel
BMW heeft haar vlaggenschip, de
zescilinder K1600 GTL, aangepast
aan de strengere milieueisen.
Kortom, de uitstoot is verder
teruggedrongen. Maar wat merk je
daarvan als je de zespitter tijdens
een rondje Nederland stevig aan de
tand voelt?
Door Michiel Snik
De meeste motoren die worden afgeknepen
om aan de strengere milieuregels
te voldoen, leveren ook aan
rijbeleving in. Het gaat allemaal wat
trager of de motor loopt minder
mooi rond. Dat BMW in deze tijd het
vlaggenschip onder handen nam,
was al een verrassing. Want de populariteit
van dit soort zware motoren
is tanende. Toch hebben de
Duitsers de klus opvallend goed geklaard,
want het blok van de K1600
is nog net zo soepel als dat van zijn
voorgangers.
De Beierse zespitter is zo mogelijk
nog luxer dan de eerdere modellen.
En alles is met drukken op knoppen
instelbaar, al moet je wel de dikke
handleiding goed lezen om daar optimaal
gebruik van te maken. De
motor heeft onder meer handvat-
en zadelverwarming, een elektrisch
verstelbaar windscherm, centrale
vergrendeling van de koffers en andere
opbergvakjes, radio, navigatie,
usb-aansluitingen voor onder meer
je telefoon en een gigantisch 10,25-
inch TFT-scherm waarop je alle
mogelijke gegevens tevoorschijn
kunt toveren. De waslijst aan alle
standaard luxe snufjes om het te berijder
zo comfortabel mogelijk te
maken, lijkt eindeloos. En dan nog is
er ook nog een lijst aan extra accessoires
mocht je het toch niet genoeg
vinden.
De motor weegt, inclusief bijna 27 liter
benzine, maar liefst 358 kilo. Van
al die kilo’s merk je niets als je over
de snelweg zoeft. Zo soepel volgt de
motor de lijnen die je stuurt, ook als
de snelheid fors hoger is dan wat van
de Nederlandse wet mag. Maar als
je stapvoets manoeuvreert, voel je
goed dat je in het zadel zit van een
echte mastodont. Dan is het behoorlijk
werken achter het stuur van
deze mammoet.
De BMW heeft gelukkig een achteruit,
want de motor even verzetten is
anders wel erg hard werken, zo bedenk
ik mij als ik achteruit mijn garage
uit probeer te komen. Maar
wat ik ook doe, de achteruit op de
K1600 GTL weigert dienst. Waardoor
ik zwetend een week lang de
motor voorzichtig mijn garage uit
moet duwen. Had ik de handleiding
maar beter gelezen, want de werking
van de achteruit blijkt te zijn
aangepast sinds ik jaren terug de
vorige versie van deze zescilinder
BMW K1600 GTL..
FFoottoo Miicchhiieell Snniikk
lijnmotor testte. Je moet tegenwoordig
de startknop vasthouden
nadat je de motor hebt gestart en de
R van achteruit hebt ingeschakeld.
Maar met al dat duwen en trekken
aan de motor heb ik wel ervaren dat
deze K1600 GTL echt zwaar is en je
kansloos bent als je zonder benzine
komt te staan en moet duwen. En als
je kapseist moet je een takelbedrijf
bellen om het gevaarte weer overeind
te krijgen.
Maar de kans daarop maken de
Duitsers wel zo klein mogelijk want
de motor is voorzien van tal van
maatregelen die je moeten behoeden
voor valpartijen. Zo zijn de rem-
Kijk voor meer autonieuws ook op
» delimburger.nl/economie/auto