woensdag 15. 12. 2021 REGIO 3
Elsloo in 1934 vanuit de lucht. FOTO HISTORIEHUIS VAN DE MAASVALLEI/AVIODROME
ELSLOO
Guus Peters beschrijft
Elsloo tussen 1920 en 1940
23 winkels in héél Limburg en Brabant
www.rousseau.nl
KERST
CHOCOLADE
Gemeenteraadsverkiezingen
2022
Plan tijdig uw
mediacampagne
Meer informatie?
Neem contact op met:
Tel: 046-4117180
bereiklimburg@mediahuislimburg.nl
Gemeenteraadsverkiezingen
2022
Plan tijdig uw
mediacampagne
Meer informatie?
Neem contact op met:
Tel: 046-4117180
bereiklimburg@mediahuislimburg.nl
OETGESJTREKE
COLUMN
STEIN / BEEK
‘Slöktuten’ besteld met
dank aan Pa Pinkelman
SCHIMMERT
Wandelen door
kerststallendorp
Gemeenteraadsverkiezingen 2022
Plan tijdig uw mediacampagne
Meer informatie?
Neem contact op met:
Tel: 046-4117180
bereiklimburg@mediahuislimburg.nl
WESTELIJKE MIJNSTREEK
Jaarboek voor het Land van
Zwentibold verkrijgbaar
Gemeenteraadsverkiezingen 2022
Plan tijdig uw mediacampagne
Meer informatie?
Neem contact op met:
Tel: 046-4117180
bereiklimburg@mediahuislimburg.nl
PAUL HEFFELS
Het is december en dus erger ik
me onder de pas opgezette
kerstboom op de jaarlijkse poppenkast
aan kerstreclamespotjes.
Dat is niet voor het eerst. Het
wordt als het invullen van de
jaarlijkse stemlijst van de Top
2000 al een beetje traditie.
Kent u bijvoorbeeld Fritsie? Fritsie
is de aftandse blikken kanarie uit
de koekoeksklok van een bejaarde
alleenstaande man uit de oudejaarslotreclame
van dit jaar. Het
vogeltje stamt uit de tijd dat
koekoeksklokken nog niet in
opdracht van de Action in China in
elkaar gelijmd werden, maar door
vriendelijk besnorde ZuidDuitsers,
in zelfgebreid vest, ambachtelijk
vervaardigd werden uit
plaatselijk dennenhout. De piet
lijkt van OostDuits
blik, zoals alle
speelgoed vroeger en niet van
plastic of piepschuim.
Omdat Fritsie nog slechts kreunend
gepiep voortbrengt, gaat de
oude baas door erbarmelijk weer
tevergeefs op pad langs antiquairs
en een veearts(?) om zijn klok
hersteld te krijgen. Lang verhaal
kort: dat lukt niet en als hem
teleurgesteld niets anders rest dan
een kopje koffie drinken in een
vrijwel leeg café, hangt daar een
vergelijkbare klok, met een blikken
vrouwelijke kanarie en dus piept
Fritsie wel anders.
Het is zo’n sentimentele Christmaskitsch
waarmee de Sterblokken elk
jaar in deze donkere dagen weer
volgestopt worden. De muziek
eronder is al even tranentrekkend.
Ik wed dat Chris Rea er zijn auto
voor zou omdraaien en away from
home for Christmas zou rijden als
hij het hoorde.
Over piepen gesproken: wat te
denken van de supermarkt, die een
van zijn winkelkarretjes tot leven
wekt en hem/haar een blijk van
waardering laat tonen aan de
(alleenstaande?) vrouw, die de
verwaarloosde kar uit de greppel
redt?
Een andere grootgrutter speelt
het klaar om puberstudenten in
een kraakpand hun (óók alleenstaande)
lerares Frans een
gourmetavond te laten aanbieden.
Terwijl ze even van tevoren al
alleen gegeten heeft.
Of de Zaanse kruidenier die ons
laat geloven dat de familie pas
compleet is als de hamster van de
buren aanschuift voor het kerstmaal.
En waarom mag die Michiel
de Ruijter van een Frank Lammers
een uitbundig familietreffen
in galasfeer op poten zetten, met
gasten als slimste mens Snollebollekes
en snelste mens Max? Hoezo,
iedereen uitnodigen aan de
kerstdis? Al gehoord van de
maatregelen van het kabinet? Ik
weet nog steeds niet of ik een potje
moet koken alleen voor mijn vrouw
en mij of dat ik (met een jaar
uitstel) mijn hele familie mag
ontvangen!
REAGEREN?
redactiesittard@delimburger.nl
Fritsie
Voedselhulp Westelijke Mijnstreek
heeft het snoepgoed bijeen voor de
zogeheten slöktuut. De tassen met
snoep zijn grotendeels bijeengebracht
met een gift van Pa Pinkelman,
de kaboutermakelaar uit
Beek. De kabouter bracht dit jaar
een boek uit en van elke verkocht
exemplaar ging 2,50 euro naar
Voedselhulp Westelijke Mijnstreek.
Dat leverde 550 euro op. De slöktuten
zijn bestemd voor zo’n 250 kinderen
wier ouders afhankelijk zijn
van een van de uitgiftepunten van
de Voedselbank.
1920. De wet voor de aanleg van het
Julianakanaal wordt goedgekeurd.
De Eerste Wereldoorlog is voorbij,
het begin van een nieuwe tijd. Ook in
Elsloo. Maar over de twintig jaar die
volgen, is weinig bekend. Totdat
streekhistoricus Guus Peters begint
te graven en de periode tussen
twee Wereldoorlogen opschrijft in
het boek De Maasvallei in een stroomversnelling,
dat nu besteld kan worden
en begin volgend jaar beschikbaar
is.
Schone gezichten
„Dit boek beschrijft het leven in een
Maasdorp dat een transitie doormaakt.
Door de komst van het kanaal
en de mijn verandert Elsloo van
een half agrarisch seizoenswerkersdorp
in een industrieel georiënteerde
plek”, zegt Peters, die zich in
het boek baseert op het krantenarchief
en op ooggetuigenverslagen
die hij sinds eind jaren tachtig optekent.
„Dat van Hoebaer Fredriks
bijvoorbeeld. Die zag voor zijn neus
gebeuren dat de kerk door de sloop
van woningen ten faveure van het
Julianakanaal aan de rand van Elsloo
kwam te liggen, terwijl die daarvoor
nog in het dorpshart stond.”
Of Gerrit Janssen, die vertelt over
de hygiëne in die tijd. „Het belangrijkste
was dat het gezicht schoon
was”, reproduceert Peters. „Toen
hij een keer helemaal gewassen
was, kreeg hij straf. Want toen wist
moeder: die heeft in de gevaarlijk
stromende Maas gezwommen.”
Kilo suiker
In zijn ruim 300 pagina’s tellende
werk beschrijft Peters onder meer
hoe tussen 1920 en 1940 hele vrachten
levensmiddelen de grens met
België over worden gesmokkeld.
Lucratief, want een kilo suiker is in
België een kwartje goedkoper. En op
bijvoorbeeld spek, sigaretten en
schoenen heft Nederland een fikse
belasting. Ook is er aandacht voor
de komst van Staatsmijn Maurits
naar Geleen, die vanaf 1 januari 1926
ervoor zorgt dat er een eind komt
aan een lange periode van economische
stagnatie en gebrek aan werkgelegenheid
in Elsloo. „Het dorp lag
zeer gunstig ten opzichte van de
mijn. Door de hei waar nu Chemelot
staat, was je er zo.”
Hard werken, maar ook plezier maken.
Zelfstandig en zeker niet ongelukkig.
Zo omschrijft Peters de inwoners
van Elsloo tussen 1920 en
1940. „En ze hadden een nauwe
band met de Belgische Maaskanters.
Daar zijn heel wat huwelijken
uit voortgekomen. Maar de ouderen
vallen weg en daardoor ook hun
verhalen. Daarom was het nodig dit
boek te schrijven.”
Elsloo tijdens het interbellum. Dat
staat centraal in het nieuwe boek
van het Streekmuseum: ‘De
Maasvallei in een stroomversnelling’,
geschreven door Guus Peters.
„Over de transitie van land
naar
mijnbouw in een periode waarover
niet veel bekend is.”
DOOR NICK BRULS
Elke dag lokaal nieuws!
Wil jij het laatste nieuws uit
jouw regio elke dag in je mailbox
ontvangen? Meld je dan aan
voor onze lokale nieuwsbrief op:
» delimburger.nl/nieuwsbrief
In de periode van 19 december tot en
met 2 januari kunnen belangstellenden
in Schimmert een wandeling
maken langs diverse taferelen in
kerstsfeer. Er kan worden gekozen
uit vijf verschillende routes door het
dorp die variëren van 1,8 tot 5,3 kilometer
met onderweg pleisterplaatsen.
De normaliter ook aanwezige
expositie in de plaatselijke kerk kan
door de aangescherpte coronamaatregelen
niet doorgaan.
Kijk voor meer informatie op:
www.kerststallendorp.nl.
Tal van lokale schrijvers werken ieder
jaar mee aan samenstellen van
het boek. Zo is het openingsartikel
van de hand van Frank Keysers. Hij
geeft een overzicht van de unieke
cultuurschatten in de regio. Wim
Hendrix schrijft over kostbare archeologische
vondsten nabij Obbicht
en Jacques Aussems licht de
betekenis van de slag van Baesweiler
voor Geleen toe. Paul Mennens
maakte een ritje met de tram van
Ulestraten naar Lutterade.
Ook Paul Mols, René Lauwers,
Chris Rutten, Frank van Goethem,
José Janssen, John van Eekelen, Ad
Welschen, Guus Janssen en Wiel
Gielkens hebben verhalen opgetekend.
Wil Brassé zorgde voor de
eindredactie.
Het Jaarboek is verkrijgbaar in de boekhandel,
maar kan ook besteld worden bij de
stichting via janssen.jwh@gmail.com.
De 42ste editie van het Historisch
Jaarboek voor het Land van
Zwentibold is verschenen. Daarin
zijn historische artikelen over de
regio Westelijke Mijnstreek en
omstreken te vinden.