Woensdag 21. 12. 2022 REGIO 11
Weert
Groot kerstpanorama
te zien in kerk Leuken
Voor de 48ste keer is het priesterkoor
van de kerk op Leuken (Weert) tijdens
de feestdagen omgetoverd tot
een groot kerstpanorama. Omzoomd
door grote en kleine kerstbomen
is een kerstlandschap gecreëerd
met onder andere een kerststal
en kerstgroep, een waterloop met vijver
en vissen, opgezette dieren en
modelhuisjes (waaronder markante
woningen uit de wijk Leuken). In de
kerk is verder gezorgd voor een bloemenversiering.
Het geheel is opgebouwd
door een groep vrijwilligers.
Te bezichtigen op 25 en 26 december van
11.00 tot 17.00 uur, 7 januari van 13.00 tot
17.00 uur en 8 januari van 11.00 tot 17.00 uur.
Stramproy
Springkussenfestival in
sporthal De Grenslibel
Sporthal De Grenslibel in Stramproy
transformeert op woensdag 28,
donderdag 29 en vrijdag 30 december
tot een springwereld voor jong
en oud. Er zijn luchtkussens voor de
allerkleinsten en voor degene die
meer actie zoeken. Begeleiders dienen
zelf in te schatten in hoeverre
kinderen begeleiding nodig hebben.
Het indoor springkussenfestijn is te
bezoeken van 10.00 tot 17.00 uur.
Ospel
Molenstenen ‘billen’
op de Korenbloem
De molenstenen van de Korenbloem
worden gebild van dinsdag 27 tot en
met vrijdag 30 december.
Billen is het scherpen van de stenenkoppels.
Het woord billen komt van
het Franse rehabillage hetgeen renoveren
betekent. Oorspronkelijk gebeurde
dit door ambachtslieden uit
de Ardennen. De bevolking hier was
niet bekend met de Franse taal waardoor
het begrip rehabillage verbasterde
naar billen. Dit billen werd onder
de molenaars een begrip. Wie dit
oude ambacht uitgevoerd wil zien
worden op de Korenbloem, is welkom
tussen 10.00 en 16.00 uur. Er
wordt ook glühwein geserveerd.
Billen is het scherpen van de
stenenkoppels. Foto UitTips Limburg
van nul tot nu
Door john van cauteren, conservator museum w
Franciscus van Assisi vond de kerststal uit
De kerststal mag zich verheugen in
een enorme populariteit. In veel
huishoudens staan ze rond Kerstmis
Wat kun je over hem vertellen?
„Als een kleine kitten is hij door een
oplettende passant buiten aangetroffen.
Zeker in het najaar is het voor kittens
vrijwel onmogelijk om buiten
zonder moeder te overleven. Blue
was wel wat verzwakt, maar is gelukkig
op tijd gevonden. Na te zijn opgeknapt,
ontwikkelde hij zich met zijn
blauwe kleur niet alleen tot een heel
aparte verschijning, maar ook tot een
zelfverzekerde, sociale kitten.”
Wat heeft hij nodig?
„Buiten het feit dat hij kan genieten
van menselijke aandacht, vindt hij
het ook heel fijn om met andere soortgenootjes
te spelen. Dit is iets dat hem
helpt om zich te ontwikkelen, en dus
wel van belang is. In ruil voor voldoende
tijd en aandacht krijg je dan
een gelukkig en evenwichtig gezelschapsdier.”
Dier van de week
Ben je geïnteresseerd in dit dier? Neem dan vrijblijvend contact op met De Beestenboel
via tel. 0495-563981, e-mail asielweert@planet.nl of kijk op de Facebookpagina.
Dierenasiel De Beestenboel vangt
voor bijna heel Midden-Limburg de
honden en katten op. Genoeg
aanbod dus voor Anne Vleeshouwers
om elke week voor één van
deze dieren extra aandacht te
vragen. Deze week is de kitten Blue
aan de beurt, een katertje van 9
weken oud.
Hoe komt Blue in het asiel terecht?
„In het seizoen waarin de poezen
krols worden, worden er nog steeds
te veel kittens geboren. Dit komt
deels door in het wild levende poezen
die niet gesteriliseerd zijn, maar helaas
ook nog omdat mensen bewust
kiezen voor een nestje of het zogenaamde
‘ongelukje’. Aan het einde
van het seizoen krijgen ze deze dan
niet meer geplaatst omdat er dan
meer aanbod dan vraag is en belanden
deze dieren vaak bij ons.”
de advent staat alleen de os in een
lege stal. Maria en Jozef met de ezel
naderen van een afstand de stal. De
plaatsing van de kribbe en de engel
vindt plaats op kerstavond, de herders
met schapen die elders in het
veld stonden, komen op eerste
kerstdag bij de stal aan. En dan op
het laatst, op 6 januari, arriveren de
drie koningen. Zij waren al eerder op
reis gegaan en kwamen iedere dag
dichterbij. Dan is de voorstelling
compleet en blijft zo staan tot Maria
Lichtmis, 2 februari. Tegenwoordig
blijft een kerststal niet meer zo lang
staan. Soms haalt de stal driekoningen
niet eens. Ook in miniatuur
Bethlehem heeft de snelheid van ons
moderne leven toegeslagen.
We schrijven het jaar 1223. Het is
kerstavond, 24 december, in de
plaats Greccio, Italië. Franciscus
Bernardone, die kort tevoren de definitieve
regel voor de orde der minderbroeders
officieel heeft laten bevestigen
door de paus, wil tijdens de
kerstviering de gelovigen zelf laten
ervaren hoe de geboorte van Jezus
in Bethlehem heeft plaatsgevonden.
In een grot nabij een kleine kluis
waar enkele minderbroeders wonen,
laat hij door een lokale edelman,
Giovanni Velita, een lege kribbe met
stro en een levende os en ezel plaatsen.
Zo geeft hij de armoedige omstandigheden
weer waarin Jezus ter
wereld is gekomen. Medebroeders
en gelovigen uit de streek komen ’s
nachts rond de grot samen om kerst
te vieren. Ze brengen fakkels en lantaarns
mee en zorgen zo voor een intieme
sfeer. Diaken Franciscus zingt
met welluidende stem het kerstevangelie
en preekt over de geboorte
van Jezus. De eucharistie wordt
gevierd, staande rondom de kribbe.
Deze gebeurtenis raakt de aanwezigen
diep. Op vernieuwende en eenvoudige
wijze heeft Franciscus het
mysterie van de menswording van
Jezus uitgebeeld en voor ongeletterden
duidelijk gemaakt.
Ontwikkeling kerststal
Deze door Franciscus gekozen manier
om het evangelie uit te beelden,
past in een langere traditie binnen
de kerk. Bijvoorbeeld de liturgische
kerst- en paasspelen proberen ook
het evangelieverhaal uit te beelden
en zo aanschouwelijker te maken
voor de aanwezige gelovigen. Franciscus
wijze is echter ongewoon,
heel letterlijk en vindt buiten een
kerkgebouw plaats. Zijn manier
spreekt direct aan en vindt daarom
snel navolging: de kerststal is geboren.
In Italië vinden we de oudste
voorbeelden en blijft daar gedurende
de eeuwen populair. Bekend zijn
bijvoorbeeld de 18de-eeuwse uitgebreide
kerstgroepen uit Napels. Het
Catharijneconvent bezit daarvan
een prachtig voorbeeld.
Vanuit Italië dringt de traditie van
de kerststal door in andere landen in
Europa en via missionarissen zelfs
over de gehele wereld. In met name
in Frankrijk en de Duitssprekende
landen wordt na en onder invloed
van de katholieke contrareformatie
in de 17de eeuw, de kerststal erg populair.
In de Nederlanden vinden we
de eerste voorbeelden al in de 16de
eeuw. Dat bewijst de oudste kerststal
uit Noordwest-Europa, die is opgenomen
in de vaste opstelling van
Museum W in Weert (uit franciscaans
bezit) en twee groepen uit iets
latere tijd in de collectie van Museum
Boymans van Beuningen. Beide
zijn ontstaan in de Zuidelijke Nederlanden.
Wellicht onder invloed van
de beeldenstorm verdween deze
traditie in onze streek echter weer
snel en het duurt tot ver in de 19de
eeuw, voordat de kerststal in Nederlandse
katholieke kerken en burgergezinnen
traditie wordt. De oudste
kerststallen in huisgezinnen zijn
veelal ingevoerd uit Duitsland en
werden gevormd door kostbare biscuit
porseleinen beeldjes. In de
20ste eeuw werden vooral de goedkopere,
veelkleurig beschilderde
gipsen kerststallen populair en na
de Tweede Wereldoorlog was in ieder
Rooms-katholiek huisgezin in
Nederland wel een exemplaar te vinden.
Typering kerststal
Wat is nu het wezen van een kerststal
en waarin verschilt de kerststal
wezenlijk van de gebeeldhouwde
kerstvoorstelling? Dat is het theatrale
element. Met losse beeldjes
kun je als gebruiker zelf de voorstelling
inrichten, je kunt zelfs het hele
verhaal naspelen, een gebruik dat ik
nog uit mijn jeugd in Limburg ken.
Daar werd soms de halve huiskamer
omgebouwd tot kerstlandschap en
veranderde de voorstelling met het
verloop van de tijd. Bij het begin van
opgesteld onder de kerstboom.
Vele fanatieke verzamelaars exposeren
hun kerststallen in de kerstperiode
in kerken, buurthuizen en
musea. Maar hoe oud is de kerststal
en wie was de ‘uitvinder’ er van?
Boven: Franciscus in Greccio, toegeschreven aan Elias Büsken
ofm (Raesfeld 1816-Harreveld 1889), midden 19de eeuw.
Rechts: De oudste kerststal uit Noordwest-Europa is opgenomen in de
vaste opstelling van Museum W. Foto's Museum W, inventarisnummer 4712
limerick
Ich dînk det ich mét Körst nae Bêls
gaon
Want oeëverâl zingt me mét un traon:
“Let the Bêls ringgggg
Let the Bêls singgggg!”
Det mot op oeës Zuiderbuuëre slaon!
Frans Adriaens, Weert