Woensdag 28. 12. 2022 REGIO 11
venray
Nieuwjaarsconcert
harmonie Euterpe
Na twee keer te hebben overgeslagen
mag Koninklijke Harmonie Euterpe
uit Venray het nieuwe jaar
weer muzikaal inluiden.
Het harmonie-orkest, gedirigeerd
door Thom Roosen, doet dat op zondag
8 januari samen met de koren
Singeltjes, Sing en Mix onder leiding
van Jacqueline Fijnaut en de eigen
muzikanten in opleiding. Het
nieuwjaarsconcert vindt plaats in
de Schouwburg en begint om 11.30
uur. De toegang is gratis. Na afloop
is er een samenzijn in de foyer.
wellerlooi
Daan Lagarde nieuwe
prins bij De Kuluut
Op de valreep van 2022 werd in Wellerlooi
nog de prins van het nieuwe
jaar uitgeroepen. Daan Lagarde
(24) zwaait sinds anderhalve week
de scepter over De Kuluut.
Prins Daan I wordt daarbij ondersteund
door zijn adjudanten Danny
Frederix (26) en Luc Theeuwen
(25). De prins werkt bij feesterij De
Smid in Wellerlooi en voetbalt bij
Resia. Adjudant Danny is transportplanner
van beroep, adjudant
Luc is mede-eigenaar van stoeldopshop.
nl in Venray. Het vriendentrio
bouwt elk jaar mee aan een carnavalswagen
voor de optocht.
Het nieuwe trio.
Foto CV De kuluut
grubbenvorst
Lempkestoch langs
lichtkunstwerken
Ruim 400 wandelaars hebben zich
al ingeschreven voor de Lempkestoch
door en rond Grubbenvorst.
De tocht is uitgezet door De-4, de organisatie
van de plaatselijke wandelvierdaagse.
De vierde editie is op
30 december. De vijf kilometer lange
route voert door de omgeving
van Grubbenvorst, langs verlichte
bomen, struiken en objecten. Vrijwilligers
zijn al wekenlang bezig
met de voorbereidingen. Ze hebben
lichtkunstwerken gemaakt waarin
materialen als stof, ijzerdraad, buizen,
hout en grote hoeveelheden
lempkes zijn verwerkt. De organisatie
vraagt deelnemers daarom geen
zaklamp mee te nemen. Er is sfeermuziek
en er zijn warme drankjes
verkrijgbaar. Bij de pauzeplaats
ontvangen alle wandelaars een hartige
hap en na afloop een oliebol.
Starten kan tussen 18.00 en 18.30
uur.
Inschrijven kan nog tot 29 december via
www.de-4.nl. De kosten bedragen 3 euro,
voor kinderen tot 5 jaar is deelname gratis.
Gebruiken door het jaar heen (6)
haolt werd ’s winters net boven het
ijs in het broekbos afgeslagen en
vervolgens met een wis gebundeld.
Varkens
Op een boerenhof werden één of
meer varkens voor eigen gebruik
gemest. Als bij een boer voldoende
geslacht werd, was het er meestal
goed voor knecht en dienstbode. De
meeste boerengezinnen kochten
geen vlees bij de slager, behalve met
de kermis en dan was het nog alleen
maar soepvlees. Als er met de kermis
goeje of sòndágse soep was, dan
was het al heel wat. Voor de boterham
was er genoeg vlees in voorraad,
zoals ham, bloedworst, leverworst
en droogworst. Er waren ook
boeren die twee varkens slachtten
en dan de met – de grondstof voor de
metworst – en de ham verkochten,
dus het beste van het varken ging
buiten de deur. Voor het mesten van
een varken voor eigen slacht, was
nogal wat kennis vereist en was ook
veel voer nodig. Men zei wel eens:
Án iedere poeët en án de stárt enne zák
van fiefteg kilo mael en dan is ‘t vaerke
vet.
op het veld stonden? En hoe velen
hebben niet met een meisje uit de
buurt in zo’n schovenhutje verscholen
gezeten ‘om te onderzoeken’?
En hoe velen hebben niet de enkels
en benen geschramd aan de scherpe
stoppels bij het oplaten van de
zelfgemaakte vliegers? Deze vliegers
waren gemaakt van twee latjes
die in de vorm van een kruis gelijmd
of gespijkerd werden. Om de
uiteinden van de latjes werd een
touw gespannen. Over het latwerk
kwam pakpapier dat om het touw
gerold werd en daar – dikwijls met
lijm van aardappelmeel – vast gelijmd
werd. Van stevig waorstetow
werd de balans gemaakt. Dat was
een secuur werkje, want de vlieger
mocht in de lucht niet gaan tollen.
Aan de balans werd het lange vliegertouw
bevestigd. De vlieger
kreeg ook een staart voor de stabiliteit.
Van stoppels op het veld –
soms ook van krantenpapier of
graspollen – werden bosjes gemaakt
die op kleine afstand van elkaar
aan de staart geknoopt werden.
Als de vlieger klaar was, kon
hij opgelaten worden. Dat deed je
met z’n tweeën. De één rende met
het vliegertouw over het stoppelveld
en de ander gooide de vlieger
in de lucht.
Later werd het stoppelland met de
cultivator (5 of 7 tanden) of met een
ploeg (zonder grote schaar) losgemaakt.
Daarna werden spurrie, serradelle
of knollen ingezaaid. Het
eerste was winterrogge aan de
beurt om te maaien, daarna weit
(tarwe), haver en evene (een soort
verbasterde haver) en vervolgens
boekweit. Vlas werd niet gemaaid,
maar geplukt of getrokken. Ook
werden stékrube (koolrapen) verbouwd,
vooral voor het rundvee.
Stékrube werden later geoogst dan
mángele (voederbieten), die eerst
geschrabd werden, door een molen
in stukken werden gesneden en aan
de koeien en varkens gevoerd. Sték
rube die voor de varkens bestemd
waren, werden eerst gekookt. Ook
kleine aardappelen werden in de
sopketel tot varkensvoer gekookt.
De ketel werd gestookt met schânse
uit het Câssels Broek. Het schânsevan
nul tot nu
Door jan strijbos
Vroeger waren de meeste mensen
op het platteland erg bijgelovig en
hielden ze er allerlei rituelen en
gebruiken op na. Sommige zijn nog
steeds hier en daar in zwang, maar
de meeste zijn door de moderne
tijd verdwenen. Ook vloeiden veel
oude gebruiken voort uit het
katholieke geloof. Deze week het
zesde deel van de serie over
gebruiken door het jaar heen.
In Castenray werden Matthias en
Brigida vereerd en aangeroepen tegen
veeziekten. In de kerk werden
relikwieën gekust, de Blasiuszegen
tegen keelziektes gegeven en palmtakjes
gezegend om boerderijen
met hun bewoners, dieren en veldgewassen
te beschermen. Ook waren
er bedevaarten naar Kevelaer,
Scherpenheuvel en Banneux, of
naar plaatsen dichterbij.
In juli waren er geen feestdagen, alleen
gewone zondagen en werkdagen.
Rond half juli werd meestal met
de oogst begonnen en verplaatste
zich het voornaamste werk naar het
veld. Mannen maaiden het graan
met de zicht (korte zeis) en de pik,
een stok met een metalen haak. Met
twee man werd rond 15 vim per dag
gemaaid. Een vim is een oude maat
en bestond uit honderd gaerve (korenschoven).
Dit waren 12½ gaest
(groep van acht opgezette schoven).
In Horst en omgeving bestond één
vim uit tien hopen van twaalf gaerve,
ofwel honderdtwintig gaerve in totaal.
Men noemde dit een zwaore
vim, in tegenstelling tot de vim in
Castenray, die licht werd genoemd.
De meisjes en ook de grotere jongens
moesten het koren binden,
vervolgens op hopen zetten en are
laeze of zeumere. Een slordige maaier
of bindster gaf veel werk met het
rapen van de aren, die los van het
stro op de grond lagen. Als de korrel
en het stro droog waren, werden ze
in de schuur gebracht of in mijten of
vierkante hopen gezet.
Vermaak
Waar het oogsten voor de boeren en
knechten zweten en stofvreten
was, was het voor de jeugd een bron
van vermaak. Hoe velen hebben er
niet gespeeld rondom die kleine
strooien wigwams die in lange rijen
Oogstwerkzaamheden in 1925 bij Grad Weijs aan de Castenrayse Straat met de eerste maaimachine in Castenray.
Foto archief heemkunde castenray
hij kende helaas helemaal niks. Hij
straalde doodsangst uit wanneer je
hem wilde aanlijnen en kroop dan
als een krokodil over de grond. Hij
had duidelijk weinig vertrouwen en
heeft weinig ervaring opgedaan in
zijn socialisatie. Er is dus nog veel
begeleiding nodig voor Siem, maar
dus ook nog zeker winst te behalen.”
Wat voor baas zoeken jullie?
„We zoeken voor hem een baas met
voldoende tijd en ruimte. Iemand
die ervaring heeft met bange, maar
vooral grote honden. Siem is geen
kleintje en in paniek kan hij veel
kracht zetten. Hierdoor is hij niet
geschikt om bij kleine kinderen of
midden in een woonwijk te plaatsen.
Hij is gebaat bij liefde, rust en
structuur. Zijn karakter ontwikkelt
zich dan zeker en past dan beter bij
de vriendelijke reus die hij is.”
Dier van de week
Elke week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week is
dat reu Siem, een grote zwart-witte
kruising van ongeveer 10 maanden
oud. Hij werd gevonden als zeer
angstige zwerver in Afferden, was
niet gechipt en helaas meldde zich
niemand voor hem.
Wat is zijn leukste kenmerk?
„Hij heeft zich inmiddels ontplooid
tot een vrije hond in de omgang.”
Wat is zijn favoriete bezigheid?
„Het liefst gaat hij los van de lijn mee
op de speelweides om heerlijk te
kunnen ravotten met andere honden.
Hij stelt zich zeer sociaal op.”
Heeft hij minpuntjes?
„Hij kwam binnen als angstige hond,
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem dan contact op met
Dierenopvang Op de Smakterheide, tel. 0478-639062 of via info@smakterheide.nl.