Woensdag 01. 02. 2023 REGIO 11
Knuppelen van honden in de 18de eeuw
Tegenwoordig hebben honden een
gemakkelijk leven vergeleken met
de viervoeters uit de tijd, dat Stein
een Rijksheerlijkheid was. In de
18de eeuw bestond hier het
‘knuppelen’ van honden.
geschoten, en de eigenaren kregen
een boete.
De verordening werd zondag 16 oktober
na de hoogmis door de rentmeester
van Stein in het openbaar voorgelezen.
De afkondiging lokte felle protesten
uit en twee dagen later kregen
de burgers de gelegenheid hun grieven
bij monde van de burgemeester
van Stein Peter Jeurissen en in aanwezigheid
van de drossaard naar voren
te brengen. Hij drong erop aan,
dat de gemeente in haar ‘oude gerechtigheyt’
zou blijven en wees erop
dat het in Stein nog nooit was voorgekomen,
dat de honden het gehele jaar
‘geknuppeld’ moesten zijn. De gewoonte
was de dieren te ‘knuppelen’
vanaf half maart tot het koren ‘drie
knopen’ hoog was, dat wil zeggen gedurende
een maand of drie.
Desondanks was het eindoordeel
van de drossaard: wat de graaf heeft
besloten, blijft zo. Gelijktijdig kreeg
de veldbode Willem Holsbour tijdens
de bijeenkomst het nadrukkelijk bevel
zijn plicht te doen en streng toezicht
te houden op naleving. Zo werden
de honden voortaan het gehele
jaar door ‘geknuppeld’, waardoor ze
jaren een hondenleven hadden.
Maar de wildstand van de graaf tierde
welig...
Van nul tot nu
Door Jan Smeets - Stichting Erfgoed Stein
Of de honden toen wilder waren is de
vraag, maar wel schijnen loslopende
honden nogal onder het wild te hebben
huisgehouden. Om de wildstand,
waarop alleen de Heren der Rijksheerlijkheid
mochten jagen, tegen
deze honden te beschermen, werden
de jachtlustige dieren een deel van
het jaar een stok (‘knuppel’ of ‘remmel’)
dwars onder de hals gebonden,
zodat ze bij achtervolging van wild al
snel tussen het struikgewas vastliepen.
Ook werd de stok wel met een
koord aan de staart of de achterpoten
bevestigd, hetgeen dezelfde uitwerking
had. Het ‘knuppelen’ gebeurde
vooral in de tijd van het jonge
wild.
Graaf Johan Philip van Merode, Heer
van Stein, hanteerde het voorschrift
inzake het ‘knuppelen’ heel drastisch.
Hij vaardigde 4 oktober 1729
een verordening uit, die voor veel onrust
zorgde. Eerst deed hij zijn beklag
over het optreden van burgers,
die bestaande voorschriften in de
Ets van een geknuppelde hond in de 17de eeuw. Illustratie Roemer
Visscher
wind sloegen en hun honden vrij en
frank door velden, beemden en bossen’
lieten lopen ‘tot totale ruïne onzere
jacht’.
Hij verordende dat honden, die door
velden, weilanden of bossen zwierven
voortaan het gehele jaar aan de
hals een knuppel moesten dragen.
Honden, die zonder knuppel werden
aangetroffen, zouden worden dood-
Stein
Eerste
elektrische
grasmaaier
De buitendienst van de gemeente
Stein heeft als eerste in de Westelijke
Mijnstreek een elektrische
grasmaaier in gebruik genomen.
Regio
Kapelaan Sabin Joseph
van Susteren in India
tot priester gewijd
In zijn thuisbisdom in India is Sabin
Joseph tot priester gewijd. Hij gaat
als kapelaan werken in de parochie
Christus Salvator in Susteren en
omgeving.
Sabin Joseph (30) komt uit het zuiden
van India. In 2016 kwam hij naar
Nederland. In India volgde hij een
studie scheikunde en begon hij aan
de priesteropleiding. Deze rondde
hij in Nederland aan het grootseminarie
Rolduc in Kerkrade.
Elsloo
Alzheimercafé rond
thema bewegen
In Punt 39 Elsloo is 7 februari van
19.30 tot 21.00 uur een Alzheimercafé.
Een fysiotherapeut geeft tips om
bewegen te stimuleren.
Meer informatie via Pia Bronckhorst,
bereikbaar op 06-83668178.
struinheukske
In Dierenbeschermingscentrum
Limburg zitten tientallen honden,
katten, konijnen en vogels die
dolgraag een nieuw baasje willen.
Elke week zet Saskia Thijssen er
één in het zonnetje. Deze week is
dat Otto, een vrolijke kruising van
verschillende rassen.
Is ons land te klein voor de wolf?
Om de week tekent columnist en
natuurliefhebber Piet Schuttelaar
een verhaal op uit zijn natuurhuisje.
Vandaag: de wolf in Nederland.
Een woordvoerder van de Europese
Commissie schrijft: Nederland beschermt
de wolf sinds 1979 door een
internationaal verdrag dat voorziet
in behoud van dieren en planten.
De wolf staat sindsdien op de lijst
met bedreigde diersoorten. In 1992
is dat via de Habitatrichtlijn verankerd
in Europese wetgeving. Toen
de wolf vanuit Duitsland dichter
naar ons land kwam, werd deze
door de Nederlandse overheid in
2014 toegevoegd aan lijst met beschermde
binnenlandse soorten.
Er zijn opties om van de beschermde
status af te wijken. Bijvoorbeeld
vanwege schade aan gewassen, vee
of bossen. BIJ12, uitvoeringsorgaan
voor de gezamenlijke provincies,
ondersteunt bij uitvoering van wettelijke
taken en met kennis en informatie
over het landelijk gebied en de
fysieke leefomgeving. Zo ook met de
beleidsuitvoering over de wolf.
De open Natura 2000-gebieden, die
de biodiversiteit waarborgen, draag
ik een warm hart toe. Maar moeten
schapenhouders en veeboeren hun
weilanden wolfwerend en deels op
eigen kosten aanpassen? Hoe zit het
met de bescherming van de mens,
de schapenherders en hun kuddes?
In de voorbije jaren is de wolvenpopulatie
in Nederland gestaag toegenomen.
De juridische wolvenplannen
moeten goed tegen het licht gehouden
worden. Ik vind dat het niet
voorbij mag gaan aan bescherming
van de mens en de veestapels. De
praktijk en het medianieuws houdt
ons de spiegel voor en leert ons, dat
uitzonderingen op de beschermingsmaatregelen
opnieuw onder
de loep kunnen worden genomen,
om het hoofd te bieden aan gevaren
en negatieve impact.
De grijze wolf, canis lupus. Foto Piet Schuttelaar
Door Piet Schuttelaar
„Hij is hartstikke gek op mensen en
vindt dan ook iedereen even leuk.
Hij staat vrolijk en blij te kwispelen
als we ’s ochtends naar zijn verblijf
lopen. Hij wandelt graag en loopt
netjes aan de riem. Hij reageert
meestal niet naar andere honden
tenzij ze echt naar hem uitvallen.
Otto kent de basiscommando’s en
volgt deze redelijk netjes op. Hij kan
een paar uurtjes alleen zijn maar
ligt dan wel het liefst op de bank. Het
enige waar Otto niet van houdt is als
iemand aan zijn eten komt, dus at hij
bij zijn vorige baas altijd buiten.”
Wat voor baas zoeken jullie?
„Voor dit vrolijke snuitje zoeken we
een thuis zonder katten als huisdier
en een gezin waarin geen kinderen
jonger dan 12 jaar leven.”
Info: limburg@dierenbescherming.nl.
Dier van de week
Wie is Otto en waarom zit hij in het
asiel?
„Otto is een kruising Old English
bulldog. Zijn moeder is een kruising
Old English bulldog met labradoodle
en zijn vader een Old English bulldog.
Otto is zeven jaar oud en naar
het asiel gebracht omdat hij niet
goed overweg kon met het jonge
kleinkind van zijn vorige eigenaren.
Met oudere kinderen kan Otto het
wel goed vinden.”
Hoe is zijn karakter?
Teamleider Addy Bouwens heeft de
sleutel overhandigd aan Stacey
Kerkhoffs van Vidar, die de vaste bestuurder
wordt. De maaier zal in de
hele gemeente worden ingezet en
zou het maaien een stuk gemakkelijker,
stiller en duurzamer maken.
Volgens de gemeente doet de elektrische
grasmaaier qua vermogen
niet onder voor benzine- en dieselvarianten.
De machine kan alle kanten
op draaien, wat het eenvoudiger
maakt om rond bomen, perken en
andere obstakels te maaien.
De energiekosten voor het opladen
zijn lager dan de kosten voor brandstof,
zo stelt de gemeente. Ook bijvoorbeeld
het vervangen van lucht-,
olie- en brandstoffilters en andere
onderdelen is goedkoper.