Woensdag 08. 02. 2023 REGIO 11
Gebruiken door het jaar heen (8)
Vroeger waren de meeste mensen
op het platteland erg bijgelovig en
hielden ze er allerlei rituelen en
gebruiken op na. Sommige zijn nog
steeds hier en daar in zwang, maar
de meeste zijn door de moderne
tijd verdwenen. Ook vloeiden veel
oude gebruiken voort uit het
katholieke geloof. Deze week het
achtste deel van de serie over
gebruiken door het jaar heen.
Hubertus, de laatste bisschop van
Maastricht. Hij was de schuts
patroon van de jagers en beschermheilige
tegen hondsdolheid. De jagers
namen de honden en het Hubertusbrood
mee naar de jagersmis.
Na de zegening kregen de honden
een stukje van het brood en de rest
ging mee naar huis, waar het hele gezin
er van at.
Hubertusbrood
Hondsdolheid kwam vroeger regelmatig
voor. Het was een gevreesde
ziekte. Hubertus werd aangeroepen
en in sommige plaatsen brandmerkte
de koster de honden met een
gloeiend ijzer op het voorhoofd. Ook
het gezegende Hubertusbrood
moest de honden en de gezinsleden
behoeden voor deze gevreesde ziekte.
Het brood werd ook wel bewaard
voor het geval er hondsdolheid was.
Een dolle hond kon verjaagd worden
na het eten van het brood en het opzeggen
van de spreuk: Ik kwam al
over Hubertus zijn graf, zonder stok of
zonder staf. Kwade hond, sta stille, ’t is
Sint Hubertus wille.
dagen. Met Allerheiligen waren de
diensten zoals op zondag. Het Lof
met de preek duurde soms wel anderhalf
uur en iedereen was dan
moe. Later is de herdenking van de
heiligen en martelaren verschoven
naar de zondag die er het dichtst bijligt.
Ook Allerzielen is naar die zondag
verschoven.
Martelaren
Het feest van Allerheiligen werd in
835 door paus Gregorius IV verplaatst
naar 1 november en uitgebreid
tot alle heiligen, toen nog martelaren.
Paus Johannes XV begon in
985 met de heiligverklaringen. Voorheen
sprak men vooral over martelaren.
Aan de heiligen hadden de
mensen vroeger hun voornaam ontleend
om zich onder hun bescherming
te stellen. Tegenwoordig worden
voornamen ook aan andere zaken
ontleend.
Met Allerzielen trokken gelovigen –
en tegenwoordig nog – in processie
naar het kerkhof om de overledenen
te gedenken. Al dagen van tevoren
waren mensen in touw om de graven
er mooi te laten uitzien. Er kwam
nieuwe beplanting of men plaatste
chrysanten op het graf. Heel vroeger
werden er ook nog twee bosjes stro
in de vorm van een kruis op het graf
gelegd. Na het Allerzielenlof trok
men in processie naar het kerkhof.
Als het slecht weer was, kon het op
het kerkhof, evenals in de kerk, erg
koud zijn. Kerkverwarming was er
vroeger nog niet. ’s Avonds werden
thuis kaarsen ontstoken.
Allerheiligen was ook de dag van het
begin van het winterwerk op de
boerderij, al begon men pas na Allerzielen.
Het was ook de eerste dag
voor de winterjas en de gebreide,
wollen sokken. De schoenen werden
tot Pasen in het vet of de traan gezet
en de klompen gingen aan. Er kon
begonnen worden met dorsen, vlasbewerking,
spinnen, weven, manden
vlechten en met het onderhoud
van het huis, de stallen, de schuur, de
landbouwwerktuigen, de gereedschappen,
het meubilair enzovoort
Ook werd hout gekapt voor de kachel
en het fornuis.
Op 3 november was het feest van St.
van nul tot nu
Door jan strijbos
Oktober was de rozenkransmaand.
De rozenkrans is een gebedssnoer
dat stamt uit heel vroeger tijden.
Men begon bij het kruis met het bidden
van de twaalf artikelen van het
geloof. Dan volgden twee Onze Vaders
en drie Weesgegroetjes. Vervolgens
vijftig of honderdvijftig keer
het Weesgegroet met na elke tien gevolgd
door het Onze Vader. Na elk
Onze Vader werd een van de geheimen
uit het leven van Jezus en Maria
genoemd. Er zijn vijf blijde, vijf droevige
en vijf glorievolle geheimen, die
het leven van Jezus en Maria samenvatten.
In Venray hangt in de Grote Kerk
een prachtige rozenkrans uit 1500,
het Marianum. In de rozenkrans bevindt
zich een 1,60 meter hoog houten
beeld van Maria, omgeven door
zonnestralen van smeedijzer. Ook
de rozen die in een ronde krans op de
punten van de zonnestralen staan,
zijn van smeedijzer. Het Marianum
is slechts één van de vele schatten
van de Grote Kerk.
Bij de Eerste Heilige Communie
kreeg een kind meestal de eerste rozenkrans
en bij een huwelijk kreeg
de bruid vaak een zilveren rozenkrans
van de bruidegom.
De maanden mei en oktober waren
echte rozenkransmaanden, waarin
veel gebeden werd. Daarnaast werd
de rozenkrans bijvoorbeeld ook gebeden
voor iemand die bediend was.
In de buurt werd dan van tevoren
rondgezegd dat er in de kerk rozenkrans
was. Het voorbidden gebeurde
dan meestal door een naaste
buur. Op de avond voor de begrafenis
bad men ook de rozenkrans in de
kerk. Mensen die niet naar de kerk
konden, baden thuis de rozenkrans.
Op 1 en 2 november, Allerheiligen en
Allerzielen, werd er vroeger niet gewerkt.
Het waren katholieke feest-
Passttoorr Serrvvuss Keullaerrdss iin 11984
bezziig mett hett zzegenen vvan de grravven
op hett kerrkhoff iin Cassttenrray..
FFoottoo hheeeemmkkuunnddiiggee kkrriinngg ccaasstteennrraayy
noord-limburg
Tweedaagse excursie
naar nazikampen
Historisch reisgenootschap Cliotravel
houdt op 18 en 19 maart een
excursie naar vier voormalige nazikampen
Holocaust-deskundige Herman van
Rens gaat als gids mee.
Er wordt een bezoek gebracht aan
de concentratiekampen in Ommen,
Westerbork, Amersfoort en Vught
en aan herinneringscentrum Het
Apeldoornsche Bosch. Vrijwel alle
patiënten en het personeel van dit
joods psychiatrisch verzorgingstehuis
werden in de oorlog vermoord.
Herman van Rens uit Beek volgde
na zijn pensionering als huisarts
een studie geschiedenis aan de UVA
in Amsterdam. Hij specialiseerde
zich in de Holocaust en deed samen
met zijn vrouw Annelies onderzoek
naar de deportatie van joden uit
Frankrijk en de Benelux naar
dwangarbeiderskampen in Silezië.
Opstappen kan in Echt en Roermond. De reis
is inclusief busvervoer, overnachting in een
viersterrenhotel, entree en maaltijden. Aanmelden
via www.cliotravel.nl.
Venray
op Nederlandse bodem.
Literair Café met
journaliste en schrijfster
Emma Curvers
Journalist, columnist en auteur
Emma Curvers is zondag 12 februari
te gast op de schrijversochtend van
Literair Café Venray.
„Ze is geïnteresseerd in popcultuur,
film, feminisme, subculturen en media.
Hierdoor schreef ze over juicekanalen,
de industrie rondom kaalheid
bij mannen, de opmars van publieke
excuses, wantrouwen onder
zzp’ers in broodfondsen, over de
verdwijning van de polonaise, het
divagedrag van Katrien Duck, hoe
de orgasmekloof gedicht moet worden
en waarom het zo’n hel is om te
stoppen met antidepressiva”,
schrijft het Literair Café Venray.
„In 2014 verschijnt de eerste roman
van Curvers: Iedereen kan Schilderen
en in 2021 Melktanden. Ze is momenteel
bezig aan haar derde boek.”
Locatie is Theehuis Odapark, Merseloseweg
117. De ochtend duurt 11 tot 13 uur.
(kleine) kinderen. Belangrijk is te
vermelden, dat ze absoluut niet gemeen
is. Ze heeft alleen (nog) te weinig
geleerd en is daardoor nog onzeker.”
Heeft zij minpuntjes?
„Tina is een echte Duitse herder,
maar ze is wat onzeker in de omgang.
Ze heeft nog maar weinig gezien
en meegemaakt en heeft daardoor
een grote mond, met daar onder
wel een heel klein hartje.”
Wat voor baas zoeken jullie?
„We zoeken voor haar mensen met
ervaring. Echte liefhebbers van het
ras die beseffen waar haar gedrag
door ontstaat, en welke begeleiding
ze nodig heeft. Een goede hondencursus
zal haar zeker goed doen.”
Meer info: info@smakterheide.nl.
Dier van de week
Elke week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week
Tina, een prachtige Duitse herderteef
van 9 maanden oud.
Wat is haar leukste kenmerk?
„Tina is een ontzettend knappe,
maar ook een vrolijke verschijning.
Ze is goed gehumeurd, maar moet
nog wel veel dingen leren. Ze is dan
ook echt een pup in een grote jas.
Wat is haar favoriete bezigheid?
„Ze is graag in de buurt van haar
baasje(s) en vindt het heerlijk om
mee op pad te gaan. Het is een hond
die gewend is om veel vrijheid te
hebben. Ze is daardoor niet geschikt
voor in een achtertuin, midden
in een woonwijk. Ze is hiervoor
te waaks en te onzeker bij spelende
Regio
Voorlichting tinnitus in
Week van het Oorsuizen
Het is de Week van Oorsuizen.
Stichting Hoormij·NVVS verzorgt
hierin een aantal voorlichtingsavonden
over tinnitus. Vaak denken
mensen met tinnitus dat er niets
meer aan te doen is en dat ze ermee
moeten leren leven. In Nederland
bestaat echter een trapsgewijze tinnitusbehandeling,
die speciaal ontwikkeld
is voor mensen die oorsuizen
hebben en daar last van ondervinden
in het dagelijks leven. Door
de samenwerking tussen Stichting
Hoormij·NVVS, KNO-artsen, huisartsen,
audiciens, audiologische
centra en leveranciers wordt de tinnituszorg
bovendien steeds beter.
Diverse voorlichtingsavonden zijn volzet.
Kijk voor meer informatie op www.stichtinghoormij.
nl. Of stuur (voor het bijwonen van
toekomstige bijeenkomsten) een mail naar
noordmiddenlimburg@stichtinghoormij.nl.