Woensdag 08. 03. 2023 17
literaire hoek
Ook Joodse Dini vertrouwde haar verhaal aan papier toe
IONIQ 6
All-electric. Awaken your world.
De meest energie-efficiënte EV in zijn klasse. De gloednieuwe elektrische Hyundai IONIQ 6 staat symbool
voor een nieuw tijdperk van duurzame innovatie en elektrische mobiliteit. Het gestroomlijnde ontwerp en
coconachtige interieur bieden een gepersonaliseerde en flexibele ruimte die nooit eerder te zien is geweest.
Met de IONIQ 6 heb je een actieradius tot 614 kilometer en met snelladen heb je binnen 15 minuten 315 kilometer
extra. Nu met € 2.950 overheidssubsidie. Kom bij ons langs en ervaar de IONIQ 6 zelf.
Hyundai werkt er hard aan om in 2045 volledig klimaatneutraal te zijn.
Ontdek meer op hyundai.com/nl/wassink
Heerlen: Breukerweg 176, tel. 088 – 92 77 800
Sittard: Bergerweg 63, tel. 088 – 92 77 820
Venlo: De Sondert 2, tel. 088 - 92 77 840
Maak een proefrit en
ervaar de IONIQ 6 zelf.
IONIQ 6 vanaf
Private Lease vanaf
Batterij
Garantie 8 Gecombineerd verbruik: 13,9 - 16,9 (kWh/100 km) / 5,9 – 7,2 (km/kWh) ; CO2 - emissie: 0 (gr/km). Verbruiksgegevens en actieradius zijn gebaseerd op tests die zijn uitgevoerd volgens de Europese richtlijnen EU 2018/1832 en 2017/1151. De vermelde WLTPwaarden
Onbeperkte
Kilometer Garantie
voor het gecombineerde verbruik en actieradius zijn overeenkomstig de nieuwe WLTP-testmethodiek. De waarden zijn afhankelijk van de gekozen uitvoering en wielmaat. De actieradius kan in de praktijk onder andere variëren door: omstandigheden
op de weg, rijstijl en temperatuur. De Hyundai ‘5 jaar garantie zonder kilometerbeperking’ en de ‘8 jaar of 160.000 kilometer batterijgarantie’ zijn alleen van toepassing op Hyundai-voertuigen die initieel aan een eindgebruiker zijn verkocht door een erkend
Hyundai-dealer. Hyundai Private lease prijs is een prijs incl. BTW, o.b.v. 60 maanden looptijd en 10.000 km per jaar. Hyundai Private Lease wordt aangeboden in samenwerking met Arval. Arval is voorzien van het Keurmerk Private Lease. Genoemde prijs is een
adviesprijs en is excl. metallic lak en eventuele opties. Genoemde bedragen zijn onder voorbehoud van prijswijzigingen en verschillen per model. Kijk voor prijzen en voorwaarden op hyundai.nl of vraag ernaar bij de erkende Hyundai-dealer. De gedetailleerde
garantievoorwaarden zijn beschreven in het service- & garantieboekje. Afgebeeld model en kleur kunnen afwijken van standaarduitvoering en beschikbare productiekleur. Druk- en zetfouten voorbehouden.
Nu met € 2.950 overheidssubsidie. Vraag in de showroom naar de voorwaarden.
€ 45.895
€ 689 p.m.
Obv 60 mnd / 10.000 km/p.j.
soldaten binnen. De luitenant sloeg
de druppels van zijn pet. ‘Heb je het
persoonsbewijs bij je?’, vroeg Lillie
ongerust. ‘Thuis’, zei ik.
De biljarters beëindigden hun partij
en de soldaten namen het over.
‘Scheisswetter’, zei de luitenant tegen
zichzelf en hij liep naar ons toe. ‘Aber
hier ist es warm und gemütlich.’ Hij
keek mij aan en wenkte naar de ober.
‘Hallo, wo ist die Musik?’ De ober knikte
en zocht met bevende handen een
plaat uit. ‘Ich weiss es wird einmal ein
Wunder geschehen’, zong Zarah Leander.
Hij luisterde zwijgend naar die
belachelijke muziek. Daarna bestelde
hij een glas likeur en terwijl hij
dronk, keek hij over de rand van zijn
glas naar ons.
Wij deden alsof we het niet merkten.
‘Darf ich den Damen etwas anbieten?’
‘Danke sehr, wir müssen jetzt nach Hause’,
zei Lillie, en we stonden op.
Hij maakte een kleine buiging. ‘Schade,
ich wünsche Ihnen noch einen schönen
Tag.’
Ik heb getwijfeld of ik deze belevenis
aan het papier wil toevertrouwen,
want het zijn tenslotte Duitsers en die
wil ik geen podium geven. De laatste
tijd worden we sowieso overweldigd
door gebeurtenissen die de verontwaardiging
van iedereen wekken. Je
kunt ook niet alles vastleggen. Ik heb
nu hoofdpijn. Dat ga ik niet opschrijven.
Je moet een keuze maken.
Wat ik heb opgeschreven mag je trouwens
pas na mijn dood lezen. Dat vind
ik een romantische gedachte, ze past
bij mij. Misschien ben ik wel een beetje
ijdel. Ze zeggen toch dat je pas vergeten
bent als ze je naam niet meer
noemen?
In de verhalenbundel Wat ons raakt
vertelt Niek Bremen verhalen van
mensen, waaronder de geschiedenis
van het Joodse meisje Dini Wolff, dat
in de oorlogsjaren in de Putstraat in
Sittard heeft gewoond. Het gemeentearchief
en informatie van een getuige
vormen de basis van haar levensverhaal.
Bijgaand het eerste hoofdstuk.
Dagdromerijen
Dag, ik ben Dini Wolff en ik woon in
Sittard, in de Putstraat.
Er zijn een aantal dingen die ik kwijt
wil. Nee, ik kan het beter zo uitdrukken,
er zijn dingen die ik heb opgeschreven,
omdat ze bewaard moeten
blijven en gelezen moeten worden. Ik
wil er niet mee begraven worden en ik
vind dat je alles zoveel mogelijk voltooid
achter je moet laten. Nou ja, je
moet er in ieder geval je best voor
doen. Schrijven is tevens mijn uitlaatklep.
Nu kan ik de tranen laten stromen,
en ik kan mijn boosheid laten
grommen. Daarom voel ik me kwetsbaar,
dat mag je gerust weten.
En ik schrijf ook omdat mijn woorden
warmte afgeven. Ze verzachten het
machteloze gevoel, zoals ik dat ervaar
in een nachtmerrie, waarin iets
groots en donkers op je afkomt en je
niet weet hoe je je moet verweren.
Misschien had ik veel eerder dan in
september 1941 met schrijven moeten
beginnen, in Enschede bijvoorbeeld,
waar ik enkele jaren heb gewoond
en waar ik als onderwijzeres
ben afgestudeerd en goed Nederlands
heb leren spreken. Voor mijn
opstellen kreeg ik zelfs complimenten.
Hier is het een voortdurende strijd
om te onthouden dat Sittard niet het
middelpunt van de aarde is. Iedereen
lijkt van het tegendeel overtuigd. Je
aandacht verslapt, en je bent een van
hen die de achterklap voeden. Dat is
nog niet alles. Na de inval van de Duitsers
zijn we erg voorzichtig geworden.
Ik word verplicht om mijn persoonsbewijs
en het bewijs van aanmelding
bij me te hebben, want ik
loop overal het risico om gecontroleerd
te worden. Daarom heeft mijn
vader me opgedragen om de kortste
weg naar huis te nemen als ik met Lillie
in de stad ben geweest.
Vorige week, op een zondagmiddag,
stonden we voor hotel De Zwaan. Ik
was er al eens geweest toen er een
jazzfestival werd gehouden. We twijfelden.
Een lichte regen gaf de doorslag.
Ik zag bijna niets meer door mijn
bril, die ik gauw afzette. Ik haat die
bril en ik draag hem zo weinig mogelijk.
Het biljart was bezet. We bestelden
een tonic met een schijfje citroen.
Toen de ober de bestelling bracht,
kwamen een Duitse luitenant en twee
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Niek Bremen over Dini
Wolff.,
Diinii Wollffff.. FFoottoo JJooss Wiillmmss ((Arrcchhiieeff Dee Doommiijjnneenn,,
SSiittttaarrdd--Geelleeeenn)),, bbeewweerrkkiinngg PPiieerrrree Allbbeerrtt
DOOR NIEK BREMEN
REGIO