Woensdag 29. 03. 2023 REGIO 11
Er waren ooit veel watermolens in deze regio
In de rubriek Van Nul tot Nu gaat
Martin van der Weerden in op de
veelzijdige historie van deze regio.
Ditmaal over watermolens in
Zuid-Limburg.
Heerlen
Gratis compost bij
milieuparken Rd4
zolang voorraad strekt
Inwoners van Rd4-gemeenten kunnen
sinds zaterdag 25 maart gratis
compost afhalen bij de door de reinigingsdienst
beheerde milieuparken.
Elk huishouden mag maximaal
één kuub meenemen. De compost is
verkrijgbaar zolang de voorraad
strekt. Rd4 zelf verwacht dat dit tot
ongeveer 1 april zal zijn. Het gratis
verstrekken van compost is een geste
als dank voor het gescheiden aanbieden
van afval. Wie van de mogelijkheid
gebruik wil maken dient het
spul wel eigenhandig in bijvoorbeeld
een aanhanger te laden. Vooraf
dienen de milieupas (of de pas in
de app) en een geldig legitimatiebewijs
te worden getoond.
Voerendaal
Avond met werk van
muzikale grootmeesters
van eigen bodem
Hardloopevenementen
slaan de handen ineen
„Doel is om meer mensen in de regio
op een gezonde wijze te laten bewegen
en zo een bijdrage te leveren aan
de strijd tegen overgewicht”, zo laat
de organisatie weten. „Verder willen
we de top van de prestatielopers in
de eigen regio stimuleren om deel te
nemen aan hardloopevenementen
in Parkstad.”
Het klassement start op 2 april met
de Parelloop in Brunssum en eindigt
in september met de Obvion
Run in Heerlen en als afsluiting de
Viva la Vida Run in Kerkrade.
Parkstad
Drie organisatoren van hardloopevenementen
binnen Parkstad
hebben vorig jaar de bewonderenswaardige
stap gezet van concurreren
naar samenwerken.
Het resultaat is de Parkstad Cup
voor de snelste vrouw/man op de
tien kilometer. Door deelname aan
zowel de Parelloop Brunssum, de
Obvion Run Heerlen als de Viva la
Vida Run Kerkrade doen deelnemers
automatisch mee aan het klassement
van de Parkstad Cup.
Parkstad
In Dierenbeschermingscentrum
Limburg zitten tientallen honden,
katten, konijnen en vogels die
dolgraag een nieuw baasje willen.
Elke week zet Saskia Thijssen er
één in het zonnetje. Deze week is
dat Merlijn.
Basisscholen gaan strijd aan met
verzameling ‘E-waste’ als inzet
Leerlingen van dertien Zuid-Limburgse
De wedstrijd, die vier weken duurt,
moet leiden tot meer bewustwording
onder kinderen op het gebied
van grondstoffenschaarste, recycling
en hergebruik. De school die
de meeste apparaten inzamelt wint
een prijs. Voorafgaand aan de race
krijgen de jongens en meisjes gastlessen
van experts.
„Hierin wordt uitgelegd waarom
het belangrijk is om elektrische apparaten
apart in te zamelen en dat
ze boordevol grondstoffen zitten.
Daarna kunnen de kinderen meteen
aan de slag”, meldt de organisatie.
De deelnemende scholen in Parkstad
zijn De Blokkenberg (Kerkrade),
Sint Franciscus (Brunssum),
De Verrekijker (Amstenrade), An
d’r Put (Landgraaf), Sint Ursula
(Kerkrade), De Meridiaan (Simpelveld),
Ummer Clumme (Klimmen),
De Schatgraver (Landgraaf), Cortemich
(Voerendaal), De Mheyster
(Hoensbroek) en De Droomboom
(Heerlen).
Huishoudens in de buurt van de
scholen kunnen meehelpen door
apparaten te doneren. Aanmelden
kan via website ewasterace.nl. Losse
batterijen en accu’s kunnen niet
worden ingeleverd.
basisscholen nemen het
sinds maandag 27 maart tegen
elkaar op in de Rd4 E-waste Race.
Het doel: zoveel mogelijk elektrische
apparaten verzamelen, zodat
deze gerecycled kunnen worden.
familie, die verschillende molens
beheerde, was Röhlings/Reulings.
‘Bungjer bie bungjer’ was een gevleugelde
uitdrukking bij landbouwers:
boerenzoon huwt boerendochter.
Bij de molenaars was het net zo: molenaarszoon
huwt molenaarsdochter.
Dus Eijdems huwt Reulings.
Het bezit groeide en bleef binnen de
familie.
Soms werd een watermolen ook gebruikt
voor industriële toepassingen,
zoals het bewerken van metalen
(kopermolen) of het vervaardigen
van papier of textiel (volmolen).
Het bezit van een molen was eeuwenlang
van grote economische betekenis.
Vanaf de 19de eeuw werden
de molens geleidelijk verdrongen
door de moderne industrie. De
meeste molens zijn verdwenen.
Er hebben complete molenaarsdynastieën
bestaan. De familie Eijdems
verbleef vier generaties op de
Steinerne Mühle te Haaren (D) en
liefst acht generaties op de Bauranstelermolen
in Kerkrade. Een
telg vestigde zich 1777 in Heerlen
om daar weer een nieuwe dynastie
te beginnen. Een andere bekende
Van nul tot nu
Door Martin van deer Werden
In Zuid-Limburg en het aanpalende
buitenland waren enkele eeuwen
geleden vele tientallen watermolens.
Wim en Netty Nolten-Reulings
deden onderzoek naar de molens in
Eygelshoven en Kerkrade.
Al voor het begin van onze jaartelling
bediende de mens zich van
wind- en waterkracht. Onder andere
in Egypte, Klein-Azië en het oude
Rome waren molens al bekend. De
Romeinse ingenieur en architect
Vitrivius beschreef in zijn De Architectura
de werking van de watermolens
langs de Tiber. In Engeland en
Nederland worden vanaf de 9de
eeuw wind- en watermolens genoemd,
onder andere bij kloosters.
In de vlakke delen van ons land ging
men zich specialiseren in windmolens.
In onze heuvelachtige streken
boden tientallen riviertjes en beken
met vaak snel stromend water goede
mogelijkheden voor watermolens.
Windmolens komen in onze
contreien veel minder voor.
Door het stromen of vallen van water
werd een ronddraaiend waterrad
vooral gebruikt voor het malen
van graan of het persen van olie.
Bauranstelermolen in
Kerkrade omstreeks
1960. Foto archief
Martin van der Weerden
Harmonieorkest Voerendaal
brengt samen met zanger Martijn
van Vuuren op zaterdag 15 april in
de Borenburg een selectie van bekende
en minder bekende nummers
ten gehore van grote Nederlandstalige
artiesten, die ons inmiddels
zijn ontvallen.
Op het programma staan werken
van onder meer Toon Hermans,
Wim Sonneveld, Frans Halsema en
Ramses Shaffy.
Aanvang van het concert is om 19.30
uur, de zaal gaat een half uur eerder
open. Tickets kosten 10 euro. Kijk
voor meer informatie ook op
www.muziekvoerendaal.nl.
Het reserveren van een kaartje kan via
aanmelden@
muziekvoerendaal.nl.
Martijn van Vuuren.
Foto Martijn van Vuuren
trekt alleen als hij enthousiast is of
als hij ergens wil snuffelen. Hier in
de opvang heeft hij samen met een
andere hond gewandeld en dat ging
vrij goed. Hij luistert redelijk goed
als je met hem op een positieve manier
traint en hij kent ook al best veel
commando’s zoals ‘zit’, ‘af’, ‘poot’,
‘andere poot’ en ‘rol’. Hij houdt erg
van spelen en gaat ook graag achter
een bal aan. Maar hij kan soms te enthousiast
worden waardoor hij de
zelfbeheersing iets verliest en kan
opspringen.”
Waar moet zijn nieuwe baas opletten?
„Vanwege het opspringen plaatsen
we Merlijn niet bij kinderen. We zoeken
voor hem een leergierige baas
die graag met hem traint.”
Info: limburg@dierenbescherming.nl.
Dier van de week
Wat doet hij in het asiel?
„Merlijn is een Stafford terriër van
naar schatting zes jaar oud. Hij is als
vondeling in het asiel binnengekomen
en is niet meer opgehaald door
zijn eigenaar. Merlijn is halverwege
januari bij ons gekomen en vindt het
langzaamaan wel tijd om z’n boeltje
te pakken en te verhuizen naar een
nieuwe baas.”
Hoe is zijn karakter?
„Hij is een enthousiaste, vriendelijke
hond. Hij houdt van wandelen en
loopt redelijk netjes aan de lijn. Hij