10 Woensdag 05. 04. 2023
Freixenet
Carta Nevada
Sekt
versch. Sorten,
je 0,75-l-Fl.
(1 l = 4.88)
literaire hoek
14 . Woche. Gültig ab 05.04.2023
Wir wünschen
genussvolle
Ostern!
Mit der REWE APP noch
mehr sparen.
Aktion
1.49
Kerrygold
Original Irische
Butter oder
Extra
versch. Sorten,
je 250-g-Pckg.
(1 kg = 5.96)
Knaller
0.44
oder Fix
Spaghetti Napoli
je 39-g-Btl. (1 kg = 11.28)
Knaller
9.90
Rinder-Rouladen,
-Braten oder
-Gulasch
Jungbullenfleisch
aus der Keule,
SB-verpackt,
je 1 kg
Lavazza
Caffè Crema
oder Espresso
Italiano
ganze Bohnen,
je 1000-g-Btl.
Knaller
9.49
Knaller
10.99
Krombacher
Pils
versch. Sorten,
je 20 x 0,5-l-Fl.-Kasten
(1 l = 1.10)
zzgl. 3.10 Pfand
Aktion
3.66
Leerdammer
Käsescheiben
versch. Sorten,
je 140-g-Pckg.
(1 kg = 10.64)
Knaller
1.49
Knaller
1.19
Spanien:
Eisbergsalat
Kl. I,
je St.
Knorr
Fix
Lachs-Sahne Gratin
je 28-g-Btl.
(1 kg = 15.71)
Preis mit
REWE App
1 .39
1 kg = 9.93
+ Coupon aktivieren
Preis mit
REWE App
8 .99
+ Coupon
aktivieren
Sekt
Druckfehler vorbehalten. Abgabe nur in haushaltsüblichen Mengen. Aktionspreise sind zeitlich begrenzt. Verkauf nur solange der Vorrat reicht.
52531 Übach-Palenberg • Am Wasserturm 11–17 Für dich geöffnet: Montag – Samstag von 7 bis 22 Uhr Die REWE-App
Alle Angebote immer dabei.
%
Fischer
REGIO
man Verzwegen oorlog. Het is het ware
verhaal van een jonge vrouw die aan
het eind van de oorlog gedwongen geëvacueerd
werd naar Friesland,
waar ze vernederingen moest ondergaan.
Getraumatiseerd keert ze terug
en verzwijgt wat haar is aangedaan,
pas op haar sterfbed vertelt ze
haar verhaal. Andere boeken van
Frits Criens zijn onder meer Dansen
op drijfzand, Het belang van schone ramen
en het theaterstuk Vossen van de
Spik. Zijn boeken verschijnen bij Uitgeverij
Elikser.
In mijn jonge jaren kwam ik vaak in
het instituut voor verpleging van psychiatrische
patiënten in Koningslust.
Wij waren bevriend met een paar
broeders van Sint-Joseph. Het was
een open inrichting, de patiënten liepen
door het dorp en de jeugd uit het
dorp mocht er naar films komen kijken
Later in de tijd, toen ik de avond-HBS
in Den Haag bezocht, heb ik als leerling
verpleger in twee psychiatrische
inrichtingen gewerkt. In Joris Gasthuis
in Delft en in de Ursulakliniek in
Wassenaar. Er waren daar mensen
die zich een ander waanden. In Ursula
was zelfs een prins van Oranje, in
elke inrichting liep wel een Napoleon
rond. Mensen die in andere personen
waren veranderd, waren meestal in
hun hoofd getransformeerd in een
hoger iemand. Soms was een ziekelijk
minderwaardigheidscomplex de
oorzaak van hun afwijking en was
hun aandoening in een meerderwaardigheidscomplex
omgeslagen.
Aan patiënten met dit vreemde gedrag
werd ik herinnerd door de roman
De man die een kip was van Frits
Criens, over een man die ontdekt dat
er een vogel in hem schuilt. Het boek
deed me denken aan de vreemde vogels
die ik heb gekend. In Ursula was
een man die een vogelwaan had. Hij
dacht dat hij kon vliegen en klom
steeds boven op de kast in zijn kamer
en sprong er dan af. De man leed aan
zoantropie, een hersenziekte waarbij
mensen denken dat ze veranderd zijn
in een dier.
In de roman De man die een kip was is
Egidius Henne, de hoofdpersoon, opgegroeid
met een moeder van wie het
gedrag werd bepaald door haar geloof
dat haar leven door God in alles
voorbeschikt was, en dat God van ieder
mens een dagboek bijhield van
zijn goede en kwade daden, zoals op
vandaag de dag nog veel oudgereformeerden
dat geloven, waardoor ze
een verzuurd leven leiden. In zijn eenzaamheid,
bang voor mensen, transformeert
Egidius weten en willens in
een kip. Ziedaar, een proces waar veel
mensen aan lijden die in de loop van
hun leven in een ander veranderen, in
een ander mens, in een avatar van
zichzelf, zoals de goden die meerdere
gestalten kunnen aannemen. Zelfs de
christelijke god is een persoon met
avatars, hij is vader, zoon en een geest
tegelijk en hij kan zich op miljoenen
plaatsen manifesteren, in hoofden
van mensen en in brood en wijn.
Voordat u deze wonderlijke roman
gaat lezen, moet u eerst bij uzelf te
rade gaan en nadenken over wie u
bent en over wie u was en over wie u
had willen zijn. Met een inkijk in uw
eigen ziel is deze roman een welkome
hulp in uw verdere bestaan, om te
duiden wie u bent en wie u voor anderen
bent.
In de strip van Tom Poes en Ollie B.
Bommel laat de grote schrijver/filosoof
Maarten Toonder, dokter Sickbock
tegen zijn patiënt Heer Bommel
zeggen: ‘De kwestie is dat u anderen
ziet zoals u dénkt dat ze zijn. En anderen
zien u zoals zij denken dat u bent.
Iedereen is maar een verzinsel van
degene die hij ontmoet.’
Frits Criens schreef deze grote roman
in de coronatijd, een paar jaren
waarin we over ons bestaan hebben
moeten nadenken, omdat we afstand
van elkaar moesten houden, we
mochten zelfs geen handen meer geven.
Mensen die al moeilijk contact
konden maken met anderen, trokken
zich nog meer terug en raakten verdwaald
in de personen die ze zouden
willen of zouden kunnen zijn. Nu vinden
we de Napoleons zelfs terug in de
politiek, bij de mensen die in de waan
verkeren dat ze belangrijk voor anderen
zijn.
Frits Criens publiceert proza, poëzie
en theater. Zijn debuut als prozaschrijver
is de belangrijke oorlogsro-
Wie u voor anderen bent
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Ton van Reen over Frits
Criens
Foto
Frits
Criens
DOOR TON VAN REEN