Woensdag 03. 05. 2023 11
‘Import’ in het dorp kan gunstig uitpakken
Het kasteel van Mheer had in de
decennia rond 1850 een divers
personeelsbestand. De werknemers
Hendrik Bendermacher
op een
bordes van het
kasteel van
Mheer. De foto
dateert uit
1852. Foto
archief F. Opreij-
Bendermacher
Emile Vrijdag (1882-1974). Bij dit
team voegde zich de heemkundige en
literator Gerard Lemmens (1897-
1962). Afkomstig uit Venray, werd hij
personeelschef bij de Oranje-Nassaumijnen
in Schaesberg. Dit viermanschap
was onderling verbonden
door banden van verwantschap,
vriendschap en collegialiteit. Gevieren
legden zij veel uit de overvloedige
verteltraditie op schrift vast.
sterdam, Assen (een Israëliet), tot
aan Groningen. Ook hier bleek ‘import’
in het dorp te kunnen aarden.
Een van de rijksbeambten, Louis
Vrijdag, kreeg kennis aan een Banholts
meisje. Zij trouwden, waarna
Louis ambtshalve werd overgeplaatst.
Het echtpaar, al gauw het gezin,
verhuisde achtereenvolgens
naar een reeks plaatsen in Limburg
en Brabant. Maar Banholt bleef hun
thuishaven, waar zij geregeld en met
graagte kwamen aanleggen.
Zoon Emile werd geschied- en taalkundige.
In Banholt waren sinds de
jaren 20 van de vorige eeuw twee ingezetenen
werkzaam als deskundige
en amateurhistoricus, taal- en volkskundige:
Willem Bours (1891-1940) en
Pierre Roijen (1892-1970). Bij hun onderzoekingen
en publicaties werden
zij met raad en daad bijgestaan door
Van nul tot nu
Door Harry van der Bruggen - Stichting Heemkunde Tebannet
REGIO
kwamen uit de omgeving en
de provincie, maar vaker uit België.
Het merendeel van het personeel
was geworven in Pruisen.
De meesten bleven slechts kort op
het kasteel, waarna zij terugkeerden
naar hun geboortegrond, of verder de
wereld introkken. In het dorpsleven
bleven zij meestal vreemdelingen,
amper of niet geïntegreerd, ‘import’.
Met soms een uitzondering.
In ongeveer 1850 werd Heinrich
(Hendrik) Bendermacher uit Lechenich
(Pruisen) door de kasteelheer
aangesteld als jager. Hij trouwde met
een Mheerder meisje. Het echtpaar,
al snel het gezin, vestigde zich eerst in
Mheer, vervolgens in Banholt, waar
Hendrik de uitbater werd van de herberg
in de Lotstraat (tegenwoordig
Mheerderweg). Aan Hendrik Bendermacher,
zijn zoon Godfried en hun
nazaten hebben later het muziekleven
alsook het onderwijs in Mheer-
Banholt enorm veel te danken gehad.
De herberg van Bendermacher was
tevens logement. Hier verbleven de
ambtenaren van het regionale belastingkantoor.
Het bevolkingsregister
vermeldt de passage van ‘kostgangers’
onder meer uit Groenlo, Am-
„Ratten zijn sociale dieren en leven
het liefst met meerdere maatjes. Uiteraard
moet het verblijf groot genoeg
zijn. Koop daarom een kooi van
ten minste 80 x 50 x 80 centimeter
(breedte x diepte x hoogte, red.) voor
twee ratten. Uiteraard hoe groter de
kooi, hoe beter. Ratten houden ervan
om lekker rond te rennen en te klimmen
en klauteren. Hier willen ze
graag de ruimte voor hebben. Een
kooi met meerdere verdiepingen en
speeltjes zoals hangmatten en laddertjes
waar de ratten omhoog en
omlaag kunnen klimmen is ideaal.”
Wat zijn hun favoriete bezigheden?
„Ratten poetsen elkaar en slapen en
spelen samen. Ze vinden het fijn om
te knagen, dit is ook erg goed voor hun
tanden. Leg voldoende knaagmateriaal
in de kooi zoals verse twijgen van
fruitbomen of wilgen. Je kunt ook
speciale knaagsnacks kopen.”
Dier van de week
In Dierenbeschermingscentrum
Limburg zitten tientallen honden,
katten, konijnen en vogels die
dolgraag een nieuw baasje willen.
Elke week zet Saskia Thijssen
dieren in het zonnetje en deze
week zijn dat ratjes Karamel en
Snoepie.
Waarom zitten ze in het asiel?
„Karamel en Snoepie zijn twee ratjes
van 1,5 jaar oud. Ze zijn naar het asiel
gebracht omdat ze niet tam genoeg
waren en hun baasje te weinig tijd
voor hen had. Gedurende het jaar dat
zij bij ons verblijven, zijn ze veel meer
aan mensen gewend geraakt en durven
ze uit de hand te eten. Handtam
zijn deze meiden echter nooit geworden
en we zoeken voor hen een eigenaar
die het prima vindt om naar hen
te kijken en uit te hand te laten eten.”
Hoe is een rat als huisdier?
Gaat jouw hart sneller kloppen van deze dieren? Neem contact op met
Dierenbeschermingscentrum Limburg via limburg@dierenbescherming.nl
Maastricht
Bijzondere uitgaves
Edgar Allan Poe in
Centre Céramique
In Centre Céramique is tot begin juli
een verzameling bijzondere uitgaves
van werken van schrijver en
dichter Edgar Allan Poe tentoongesteld.
Dat gebeurt onder de noemer
Edgar Allan in de Lage Landen. De
collectie is eigendom van de Maastrichtse
verzamelaar en auteur
Jean-Paul Colin. Zijn doel: achterhalen
in hoeverre het werk van deze in
1849 overleden Amerikaanse auteur
is doorgedrongen tot het Nederlandse
taalgebied.
Colins bevindingen zijn te vinden op website
edgarallanpoe.nl.
Margraten
Kersvers burgervader
Alain Krijnen maakt
kennis met gemeente
Alain Krijnen, de kersverse burgemeester
van Eijsden-Margraten,
bezoekt de komende tijd alle kernen
van de gemeente. Hij begint zijn
tournee woensdag 3 mei in Margraten.
Er staat een aantal bezoeken op de
planning, maar wie wil kennismaken
met de nieuwe burgemeester
heeft daartoe tussen 19.00 en 20.00
uur de gelegenheid in Oos Heim,
Clermontstraat 10. Een week later
(10 mei) gaat Krijnen naar Bemelen.
Mechelen
Wielertalenten naar
Heuvelland voor
Kleeberg Challenge
De omgeving van Mechelen doet zaterdag
6 mei dienst als decor van de
Kleeberg Challenge, een klimcriterium
voor wielertalenten in diverse
categorieën.
Scherprechter is de Kleeberg, die
weliswaar een gemiddeld stijgingspercentage
van ‘slechts’ vier procent
kent, maar wel ronde na ronde
moet worden opgefietst.
Er zijn wedstrijden voor jeugd in de
categorieën vier, vijf, zes en zeven,
nieuwelingen en junioren.
Start en finish vinden ongeveer halverwege
de Kleeberg plaats.
Kijk voor meer informatie over de koers op
kleebergchallenge.nl.
Regio
‘Prijs van vrede’ en ‘Leven met oorlog’
Klooster Wittem staat donderdag 4
mei vanaf 19.00 uur met een oecumenische
viering en stille tocht
richting het oorlogsmonument aan
de Eyserlinde stil bij de Nationale
Dodenherdenking.
Bij de viering, die wordt gehouden in
ontmoetingsruimte Scala, zijn onder
meer het college van burgemeester
en wethouders en gemeenteraadsleden
van de gemeente Gulpen
Wittem aanwezig. „De viering
wordt voorbereid door het klooster
en de Protestantse Kerk van Gulpen.
Thema is dit jaar De prijs van
de vrede. Er wordt stilgestaan bij de
Tweede Wereldoorlog, maar ook bij
de oorlogen van nu”, schrijft klooster
Wittem. De Sittardse singersongwriter
Mala, zelf vluchteling
uit Kroatië, zorgt voor de muzikale
omlijsting. Na de stille tocht worden
bij het oorlogsmonument de oorlogsslachtoffers
herdacht.
In Eijsden-Margraten is er om
19.50 uur een herdenkingsplechtigheid
bij het Monument der Gevallen
Verzetslieden aan de Vroenhof in
Eijsden.
In de gemeente Valkenburg aan de
Geul vinden donderdagavond herdenkingen
plaats in Schin op Geul
(Vinkenbergstraat 4) en op de Cauberg,
bij het monument voor het Limburgs
verzet in de Tweede Wereldoorlog;
columnist Leon Verdonschot
verzorgt een lezing. Het programma
(Cauberg) start om 19.15 uur.
Thema van de Dodenherdenking in
Hulsberg luidt ‘Leven met oorlog’.
Om 20.00 uur is er een herdenking
bij het monument bij het zusterklooster
aan de Schoolstraat. Na de
twee minuten stilte klinkt The Last
Post, gevolgd door een muzikaal intermezzo
door drumband St. Rochus.
Aansluitend spreken burgemeester
Geurts en pastoor Dölle.
Hierna kranslegging en een bloemenhulde
door kinderen. Ter afsluiting
wordt het Wilhelmus gezongen
Kijk voor meer informatie op de website van
de gemeente waarin u woont en/of
www.4en5mei.nl.
» Vervolg van de voorpagina.
In Valkenburg verzorgt Leon
Verdonschot een lezing.
Foto De Limburger