Woensdag 31. 05. 2023 13
Naar buiten
Er zijn ook andere initiatieven in
Heerlen, zoals het project ‘Dichter
in de wijk’ van voormalig stadsdichter
Jan Widdershoven, waarbij op
diverse plekken posters met gedichten
werden opgehangen, en,
meer recent, twee bankjes voorzien
van een dichtregel. ‘Laat duizend
gedichten bloeien,’ zeg ik, parafraserend.
Ook Hennie vindt dat dichters
vaker naar buiten moeten treden.
„Maar lees eerst heel veel. Bestudeer
hoe grote dichters hun
gedichten hebben geschreven en
verrijk je woordenschat”, zegt hij.
„En de gemeente of een benoemde
commissie zou wat meer het voortouw
moeten nemen. Niet alleen
voor het behoud van literair erfgoed,
maar ook voor het bewaken
van de kwaliteit van teksten in de
openbare ruimte. Anders wordt het
een wildgroei.”
Op weg naar huis zie ik in de Plaarstraat
een tekst die door een groep
onbekende jonge dichters is aangebracht:
Hoe slijp je dat
onlosmakelijke uit een stad
een niet uit de stoep te trekken tegel
blijft zoals hij gelegd is
Een doordenker. Om even bij stil te
blijven staan!
REGIO
literaire hoek
Dichters op straat, liefst overal
Hoogtijdagen
Ik spreek Hennie Jetzes, fotograaf,
uitgever én initiatiefnemer van het
plaatsen van gedenkplaten. Al sinds
zijn jonge jaren ‘ademt’ Hennie literatuur,
en dan vooral poëzie. Hij verhaalt
uitgebreid over de jaren 70 en
80, hoogtijdagen van de Limburgse
literatuur, en vindt het erg jammer
dat over die periode nog geen overzichtswerk
is geschreven. Met zijn
eerste uitgeverij 261 en later met
uitgeverij Azul Press droeg hij zelf
zijn steentje bij. Begin 2000 kwamen
op initiatief van bibliotheek
Schunck enkele literatuurminnaars
bijeen. Toen de vraag kwam of
Heerlen iets had met de Nederlandse
literatuur was Hennie de enige
die ja zei. Toen moest hij het ook
waarmaken. Vier Heerlense coryfeeën
– Leo Herberghs, Manuel
Kneepkens, Harrie Geelen en J.M.
Dautzenberg – zouden met een gedicht
in de openbare ruimte worden
geëerd.
Vereeuwigd
In vruchtbare samenwerking met
de gemeente, werd op initiatief van
Hennie in 2009 een gedicht van Leo
Herberghs aan het Schelmenhofje
onthuld. „Daarna was het de beurt
aan J. M. Dautzenberg”, vertelt hij.
„Daarvoor moest eerst de plaquette
die in 1908 ter gelegenheid van zijn
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Peter Lenssen over
‘dichters op straat’.
Al sinds ik leerde lezen, heb ik een
grote honger naar tekst. In elke stad
waar ik kom, zie ik uit naar teksten
die op gevels en bruggen zijn aangebracht
om dichters te eren en het literair
verlangen van bewoners en
bezoekers te stillen. Op straatpoezie.
nl staat een inventarisatie van
wat in verschillende steden in Nederland
te bekijken valt. Limburg
telt officieel meer dan honderd van
zulke plekken, het zullen er in de
praktijk veel meer zijn.
Ook in mijn eigen stad Heerlen zijn
er locaties waar een dichter roept
en mijn hart opengaat. Als ik de
Heesberg afloop in de kom naar
Heerlen stuit ik op het huis waar tot
voor enkele jaren de bekende dichter
Leo Herberghs woonde. Op de
muur van het balkon lees ik: ‘Uit elk
hoekje kunnen we omhoog springen
naar de hemel.’ Wat verderop in de
Caumerbeek is een zwerfkei geplaatst
met een andere tekst van
hem. In het centrum hangt een plaquette.
een muur aan het Wilhelminaplein,
en Harrie Geelen, literair alleskunner
en persoonlijk favoriet van Hennie,
werd geëerd met een tekstkubus
op het De Hesselleplein, het
plein waar Geelen als kind vanuit
het zolderraam op uitkeek.
Hennie Jetzes. Foto Privéarchief
honderdste geboortedag in het
oude, nadien afgebroken, gemeentehuis
was geplaatst worden opgespoord.”
Die plaquette hangt tegenwoordig
in zijn ‘eigen’ straat: de
Dautzenbergstraat. Manuel
Kneepkens werd vereeuwigd op
DOOR PETER LENSSEN
AUTO
Autotest
Ford Ranger Raptor: voetjes van de vloer
Voet van het pedaal en in de remmen,
die niet altijd evenveel vertrouwen
geven. Ook op het asfalt hebben de
remmen moeite om de kolos tot stoppen
te dwingen.
De Ford Ranger Raptor is echt macho
speelgoed, maar wel met een zakelijk
randje. Niet omdat het extreem
handig bedrijfsvervoer is, maar omdat
iedereen hem in Nederland op
grijs kenteken geleverd krijgt. Zonder
btw en bpm betaal je voor de Raptor
54.700 euro.
Eindoordeel
De Ford Ranger Raptor is machospeelgoed
van de hoogste categorie.
Door zijn buitenmaten, benzineverbruik
en aanschafprijs is het in Nederland
veelal meer een last dan een
lust. Al zijn er natuurlijk uitzonderingen,
zoals de echte ‘Rangers’.
SPECIFICATIES
Ford Ranger Raptor
Prijs: € 54.700,-; ex btw en bpm
Topsnelheid: 180 km/h
Acceleratie 0-110: 7,9 s
Gem. verbruik: 1 op 7,25
CO2-emissie: 315 g/km
Motor: V6, 2956 cm3, twin-turbo
Max vermogen: 292 pk (5500 min-1)
Max koppel: 491 (2300 min-1)
Brandstof: benzine
Transmissie: tientraps automaat
pas echt tot zijn recht op een ruig off
road-parcours, zoals blijkt als we tijdens
de introductie aankomen in de
bergen op een uur van Barcelona.
Een 3,0-liter V6 mag laten zien hoe hij
het gevaarte een berg op sleurt. Het
vermogen van 292 pk is meer dan voldoende
voor de openbare weg naar
het offroad-gebied. Maar aan een
topsnelheid van 180 kilometer per
uur en nul-naar-honderd-sprint van
7,9 seconden heb je niets in de modder.
De vraag is: hoe komt zijn trekkracht
van 491 Nm – 9 Nm minder
dan de diesel – tot zijn recht op verschillende
ondergronden? Stuiterend
op mijn stoel rijd ik op stenen af,
waarvan je denkt dat je erop vast
komt te zitten. De bodemvrijheid van
26,5 centimeter is net genoeg om
voorzichtig en langzaam over de rotsen
te manoeuvreren, al is het verleidelijk
om die zescilinder toch even te
laten brullen. Het doseren van het
vermogen is het belangrijkst als je
met één wiel op een grote steen staat
met achter je een grote boom. Wordt
het te spannend, dan kan je dit láten
doen; de Raptor heeft namelijk ‘Trail
Control’. Het systeem werkt als een
soort cruise control. Bij snelheden tot
maximaal 32 kilometer per uur kan
de auto zelf het remmen en accelereren
regelen en hoef je je enkel te focussen
op het stuurwiel en het volgende
obstakel.
In de Baja-modus, waarin we afstuiven
op een zandvlakte met een kleine
jump, staat alles het sportiefst afgesteld.
Maar ook dan houden de actieve
Fox-schokdempers in de gaten wat
je rijgedrag is en op welke ondergrond
je rijdt. Het stuurgevoel en de
grip van de Ranger Raptor geven zoveel
vertrouwen dat we in de laatste
ronde met 102 km/h op de teller afstevenen
op een sprong. Vier wielen van
de grond, gas los en met een ratelend
geluid van steentjes in de wielkasten
en tegen de treeplanken maken we
een zijdezachte landing, waarna de
17-inch offroadbanden direct grip
pakken op de losse ondergrond. Vol
op het gas, richting de eerste bocht.
Ford Ranger
Raptor. Foto
Stuart GW Price
Ford trekt het doek van de vernieuwde
Ranger en trapt af met
het topmodel: de Raptor. Dankzij
het vernieuwde interieur en
herziene exterieur kan het model
weer een tijdje mee. Voor het echte
nieuws moet je echter onder de
motorkap zijn.
Door Stijn Kuster
De vernieuwde Ranger heeft andere
koplampen. Ook de grille met kunststof
lamellen is iets anders vormgegeven.
In de achterklep is nu groot
‘RANGER’ geperst. Van een afstandje
moet je echter goed kijken of je met
de nieuwste of het vorige model Ranger
te maken hebt. In het interieur is
het verschil makkelijker te zien. Centraal
plaatst Ford een infotainmentscherm,
standaard 12 inch, dat samenwerkt
met een 12,4-inch digitaal
instrumentenpaneel achter je stuur.
De sportstoelen zijn comfortabel. De
afwerking van het interieur is door
het gebruik van veel kunststoffen niet
van het hoogste niveau. Daarbij kijk
je vanaf de bijrijdersstoel onder de
stuurkolom langs tegen kaal staal
aan. Hoewel de centreerstreep op het
stuur en de metalen schakelflippers
achter het stuurwiel in het geval van
de Raptor anders doen vermoeden, is
de terreinbeul niet gemaakt om hard
een bocht door te gaan. De 4x4 komt
Kijk voor meer autonieuws ook op
» delimburger.nl/economie/auto