Woensdag 12. 07. 2023 REGIO 13
dam en daaropvolgende beleidsfuncties
bij zijn orde maken dat hij
met de kinderboeken stopt.
Pseudoniem
Evengoed verschijnen er tussen
1948 en 1984 zevenendertig delen.
Maar zoals gezegd, de eerste zes
zijn van broeder Bruno, die een simpel
pseudoniem verzint: B. van
Wijckmade. Daarin zijn het Maastrichtse
stadsdeel waarin het klooster
van de broeders staat en de
naam van de schrijver verwerkt. De
naam Wipneus ontleent hij aan zijn
eigen jeugd, want hij wordt thuis
ook zo genoemd.
De aftrap voor de reeks geeft broeder
Bruno in 1948 met Prins Wipneus
en zijn vriendje, waarin hij beide
helden introduceert. In de vijf
deeltjes die volgen, hanteert hij een
vaste formule. Die komt erop neer
dat de goede kabouterprins en zijn
trouwe vriendje een spannend
avontuur beleven, waarin zij worden
geconfronteerd met het kwaad,
dat ze uiteindelijk altijd overwinnen.
Ze krijgen bij hun strijd telkens
steun van de wijze koning Goedhart.
De gemene heks Krikkekraka
en de slechte rovers zijn vaak de tegenstanders.
Voortleven
Omdat de verkoop de boeken – met
bij de eerste 29 deeltjes tekeningen
van Maastrichtenaar Henk Ramaekers
– van meet af aan goed
loopt, vraagt uitgever Schenk een
andere broeder om Wipneus en
Pim te laten voortleven. Het wordt
broeder Josephus Haenen, die onder
de naam B.J. van Wijckmade
acht deeltjes schrijft en niet tornt
aan de formule. Na hem komen
broeder Wichard van der Looij
(drie deeltjes, B.W. van Wijckmade),
broeder Alfred Fest (drie deeltjes,
B.A. van Wijckmade) en broeder
Gregorio Pieters (B.G. van
Wijckmade, zeventien deeltjes).
Die laatste herschrijft ook nog drie
titels, twee van broeder Bruno en
één van hem zelf. In de boekjes van
Bruno (Prins Wipneus en zijn vriendje
uit 1948 en Waar is prins Wipneus?
uit 1952) voert deze een zwarte tovenaar
en zwarte kabouters op, wat
in de jaren tachtig van de vorige
eeuw als discriminatie wordt gezien.
De tovenaar verdwijnt daarom
en de kabouters veranderen in
snuffelkabouters.
Winst
De jonge lezers maakt het niets uit
wie welk deel schrijft. Wipneus en
Pim blijven door de jaren heen populair.
Als broeder Bruno in 2001
sterft, zijn er al vier miljoen exem-
literaire hoek
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Adri Gorissen over Bruno
van der Made.
Het toeval kan soms tot mooie dingen
leiden. Zo zit direct na de Tweede
Wereldoorlog een zoontje van de
Maastrichtse uitgever Schenk in de
eerste klas van de lagere school
waaraan broeder Bruno van der
Made (1923-2001) lesgeeft. De broeder
vertelt de kinderen zelfbedachte
verhalen over de kabouters Wipneus
en Pim. Het zoontje van de uitgever
vindt die prachtig, vertelt dat
aan zijn vader en vervolgens komt
een van de succesvolste Nederlandse
kinderboekenreeks aller tijden
tot stand.
Kinderboeken
De in Soerabaja geboren broeder
Bruno verhuist op jonge leeftijd
naar Nederland en meldt zich als 11-
jarige bij de Broeders van de Onbevlekte
Ontvangenis van Maria in
Maastricht. Hij wordt er opgeleid
tot onderwijzer en staat er van 1941
tot 1950 voor de klas, de periode
waarin hij de eerste zes deeltjes van
de Wipneus en Pim-serie schrijft.
Zijn overplaatsing naar Amster-
plaren verkocht. Inmiddels gaat
het aantal richting de vijf miljoen.
Rijk worden de schrijvers er zelf
niet van, want uitgeverij Schenk en
de congregatie van de broeders delen
de winst. Die van de broeders
gaat naar missieprojecten. Ook
hier overwint het goede.
Wipneus en Pim en het toeval
Foto Uitgeverij Schenk
AUTO
stapvoets bochtjes maakt, voel je dat
het schokkerig gaat. Dat kun je de installatie
niet kwalijk nemen. Toch
doen we dat deels wel: bij dergelijk
lage snelheden moet de input wat gedempt
worden. Door deze bijzondere
focus op sturen ervaar je de auto ook
als wat sportiever. Dat komt overigens
mede door zijn beweeglijkheid,
waaraan de hoogintelligente 4WD
ook stevig bijdraagt.
Eindoordeel
Goede EV SUV met mooie innovatieve
techniek. Bijzondere besturing
nog niet perfect maar werkt goed samen
met 4WD.
SPECIFICATIES
Lexus RZ 450e
Prijs: € 67.495 ,--
Topsnelheid: 160 km/h
Acceleratie 0-100 km/h: 5,3 s
Gem. WLTP-verbruik:
16,8-18,7 kW/100 km
Accutype: lithium-ion
Accucapaciteit bruto/netto:
71,4 kWh/64 kWh
WLTP-actieradius: 395-440 km
AC/DC-laden: 11 kW/150 kW
Max. systeemvermogen:
313 pk (230 kW)
Max. koppel: 435 Nm
Transmissie: eentraps reductieversn.
Aandrijving: vierwielaandrijving
Autotest
Lexus RZ 450e is serieus goed
accu zelfs 15 jaar of maar liefst een
miljoen kilometers. Kies je voor 18
inch dan kom je 35 kilometer verder
dan met 20-inch exemplaren waarmee
je maximaal 395 kilometer haalt.
Het verbruik van 16,8 kWh is voor een
SUV van dit formaat best goed te
noemen. Laden kan met de 11 kWboordlader,
snelladen moet tot 80
procent in een halfuur kunnen met
een niet baanbrekende maximale
laadsnelheid van 150 kW.
De RZ is iets langer dan de bZ4x,
maar de wielbasis is met 2,85 meter
hetzelfde. Verder is het een echte
Lexus met veel luxe en uitrusting en
hier en daar een nieuwigheid. De Japanner
introduceren een straalkachelsysteem
dat een flinke energiebesparing
zou moeten opleveren ten
opzichte van een conventionele
warmwaterverwarming. Een elektronisch
dimbaar panoramadak is al
eerder vertoond, maar voor deze
Lexus een nieuwtje net als de e-latch
beveiliging, die ook op de Toyota zit en
voorkomt dat je de deur opent als er
een fietser nadert.
De zitpositie in de RZ is hoger dan in
een hatchback, maar minder op de
bok dan in een echte terreinauto. Qua
ruimteaanbod is de cabine zowel
voor als achter redelijk. De sfeer aan
boord is eerder zakelijk dan zeer luxe.
Hoe stuurt het dan met zo’n yoke?
Het goede nieuws is dat zo’n vliegtuigstuur
dan wél werkt, niet alleen
als je op laag tempo voorzichtig verkennend
stuurt, maar zelfs op uitdagende
en krappe, bochtige, Franse
bergwegen. We reden binnen no-time
zo hard als we konden, zoveel vertrouwen
gaf de besturing ons. We
hadden weer lol in sturen, want omdat
je je greep als met een racestuur
niet hoeft te wijzigen, concentreer je
je vooral op zo zuiver mogelijk sturen.
De besturing voelde bovendien behoorlijk
natuurlijk aan en feedback
krijg je ondanks het ontbreken van
een directe verbinding met de voorwielen
toch voldoende. Perfect? Nee,
vooral bij lage snelheid als je vertrekt
uit de parkeerstand en je je eerste
Lexus RZ 450e.
Foto Lexus
Wat maakt deze Lexus RZ 450e
anders dan al die andere volledig
elektrische SUV’s? Zijn platform
en een groot deel van de techniek
niet, want die deelt hij met zijn
concerngenoten Toyota bZ4X en
Subaru Solterra. Maar er zijn wel
degelijk flinke verschillen, waaronder
een opzienbarende.
Door Jaco Bijlsma
Oké, we zullen niet langer om het
grootste nieuws heen draaien: deze
Lexus RZ 450e heeft geen stuurwiel
meer, maar een yoke, Engels voor
stuurknuppel. Zo’n heel klein volledig
afgeplat stuurtje, dat we ook wel
kennen uit de autosport. Tesla biedt
toch ook al zo’n yoke aan? Dat klopt,
maar dit systeem is steer-by-wire en
heeft geen fysieke, mechanische verbinding
tussen het stuur en de wielen.
Deze Lexus heeft altijd vierwielaandrijving,
313 pk oftewel 230 kW en dat
royale vermogen is verdeeld over
twee motoren: in de voorste e-axle zit
een 204 pk (150 kW) sterke elektromotor,
in de achterste is een exemplaar
van 109 pk (80 kW) geïntegreerd.
De batterij heeft een bruto capaciteit
van 71,4 kWh en een netto
capaciteit van 64 kWh. Ook heel belangrijk
om de consument over de
streep te trekken is de 10 jaar garantie
die Lexus durft te bieden, op de
Kijk voor meer autonieuws ook op
» delimburger.nl/economie/auto
DOOR ADRI GORISSEN