Woensdag 20. 07. 2022 REGIO 11
Herinneringen uit mijn kinderjaren (3)
vond hij in Well. Hij trouwde voor de
tweede keer in 1932 met Lamberdina
Willems. Zij was eerder weduwe
van Antoon Sanders. Het was voor
haar in het begin erg moeilijk om de
echte moeder te vervangen, maar
door veel samenwerking met de
oudste meisjes ging het al snel heel
goed. Zij was een grote steun voor
vader en verzorgde de knorrige
man met liefde. Ook haar zoon Thei
Sanders, die meekwam en ook bij
ons op de boerderij woonde, paste
zich snel aan en werkte mee op het
bedrijf. Thei was een rustige, wat
stille man, zeer plichtsgetrouw en
prettig in de omgang. Zeer sociaal
betrokken, zowel binnen de familie
als ook daarbuiten. Onze boerderij
werd later van mijn vader overgenomen
door mijn enige broer Teng.
Behalve dat vader bestuurslid was
van de pas opgerichte boerenbond,
was hij een van de eerste kerkmeesters
en tevens lid van het schoolbestuur.
Door mijn Peelervaringen heb ik geleerd
te improviseren en van weinig
iets te maken. Samenwerking en
vertrouwen in elkaar hebben in die
tijd veel bijgedragen aan het uiteindelijk
slagen van de missie van de
eerste pioniers van de Peel. Een van
die pioniers was mijn vader Powwelen
Toeën.”
boeren verhuurd. Ik verdiende een
kwartje per dag, dat ik thuis moest
afdragen. Maar belangrijker was,
dat ik uit de kost was.
De eerste plek waar ik als daghulp
werkte, was bij Lei Philipsen, die
vanuit de Valkenberg in Klein Oirlo
naar de Peel was verhuisd. Ik was
een soort daghitje en moest veel in
de huishouding werken, zoals poetsen,
dagelijks bedden opmaken en
helpen bij het koken. Ik ben daar
niet erg lang geweest, want ik kon
verhuurd worden voor dag en
nacht. Mijn tweede plaats werd bij
Bert Janssen, Çampen Bertje. Dat
was een plezierige man, waarmee ik
het goed kon vinden. Ik heb daar
veel huishoudelijk werk geleerd.
Bovendien liet de vrouw mij de kinderen
verzorgen. Baby’s verschonen
en kleuters te eten geven en helpen
bij het aankleden. Ik heb daar
een zeer fijne tijd meegemaakt. Bertje
woonde aan dezelfde weg als wij,
dus ik werkte dicht bij huis.
Ik was vijftien, toen mijn moeder
weer een kindje zou krijgen. Het
ging echter helemaal fout. In Venray
was geen ziekenhuis en moeder
werd met een rijtuig naar het station
in Oostrum gebracht om van
daaruit per trein naar Venlo te reizen.
Daar is ze enkele dagen later op
30 mei 1924, 47 jaar jong, ien ‘t kienderbed
overleden. Ze werd in Venray
begraven, want in de Peel was nog
geen kerk of kerkhof.
Er was nu geen boerin meer op het
bedrijf. Han, die al uitwoonde, werd
naar huis gehaald en aangewezen
om zo goed mogelijk moeders plaats
in te nemen en het bedrijf mee te
runnen. Zij heeft dat vele jaren
voortreffelijk gedaan. Vader bleef
achter met een gezin van acht minderjarige
kinderen. In het begin
kregen we wat hulp uit de buurt en
daarna hielpen de oudste kinderen.
De enige voor de hand liggende oplossing
voor vader was zo snel mogelijk
een vrouw in huis te halen. Die
van nul tot nu
Door toon kuijpers
Bertha Kuijpers-Pouwels, geboren
in het Venrayse gehucht Lull,
vertelde aan haar zoon Toon over
de verhuizing naar de Peel in haar
vroege jeugdjaren. Bertha, geboren
in 1909, trouwde in 1933 met
Handrie Kuijpers uit Castenray. In
dat dorp woonde ze tot haar dood
in 2007. Het derde en laatste deel
van haar memoires als 12-jarige.
„Er moest hard gewerkt worden.
Op kosten van de overheid waren
grote delen van de Peel al ontgonnen.
Met zware, door een vierspan
ossen diep door de grond getrokken
ploeg of later met een stoomtractor.
Zodra boerenmeisjes 12 of 13 jaar
oud waren, moesten ze meewerken
op het bedrijf, in de stallen of op het
veld. Maar ze werden ook als hulp in
de huishouding of op het veld verhuurd
aan burgers of boeren.
Er was dag in dag uit niets te beleven.
Het duurde dan ook niet lang of
we verlangden weer naar ons oude
huis in Lull. Maar er was geen weg
terug. We moesten ons schikken in
ons lot en dat deden we ook. Geleidelijk
kregen we wat meer contact
met de andere Peelbewoners. Er
waren immers meer jonge mannen
en meisjes naar de Peel gekomen.
Op zondagmiddag mochten we bij
een van de boeren samenkomen en
zelfs dansen. We kregen van de boerin
wat te drinken en vóór het donker
moesten we weer thuis zijn. In
de winter werden door de jongeren
dansbijeenkomsten op een boerderij
georganiseerd, de zogenaamde
spinninge. De meisjes namen dan
spullen mee om sokken te breien.
Van deze bezigheden kwam niet altijd
veel terecht, want de jongens
trokken alle aandacht naar zich toe
en uiteraard andersom niet minder.
Er werd dan op de dael gedanst. Dat
waren de leuke dingen voor ons als
jonge mensen. We gingen in die dagen
als meisje dur heg en struuk om
een jongen te ontmoeten.
Al gauw kwam er een bakker/kruidenier
in het dorp, waar we de spullen
waaraan de grootste behoefte
was, konden aanschaffen. We hoefden
daarvoor niet meer naar een
ander dorp.
Omdat we thuis met zeven vróllie
waren, werd ook ik spoedig aan de
De boerderij van de familie Pouwels . Beneden: Thei Sanders. Foto's archief toon kuijpers
REGIO
Bijzonder Mobiel
4 Daagse voor mensen
met een beperking
well
Drie ontwerpen voor
nieuw waterpaviljoen
gebied Seurenheide
venray
Jubilerende scouting
heeft leiders nodig
Er dreigt een tekort aan leiders bij
de Peelspeurders in Venray. De jubilerende
scouting zoekt daarom extra
vrijwilligers. De bijna 40-jarige
jeugdvereniging is in trek bij kinderen
en jongeren, zo blijkt uit de
groeiende ledenaantallen. Om hen
wekelijks activiteiten te kunnen blijven
bieden, zijn meer jeugdleiders
nodig. Dit geldt voor alle leeftijdsgroepen,
van de Bevers (5-7 jaar) tot
de Rowans (jongens) en Sherpa’s
(meiden) van 15 tot 18 jaar.
In september wordt de veertigste
verjaardag gevierd met een jubileumweekend.
Meer informatie op: www.peelspeurders.nl.
Ongedierte en vreemde katten zullen
hierdoor niet onopgemerkt blijven
en zullen worden verdrongen.”
Hebben zij minpuntjes?
„Het zijn katten waarbij het belangrijk
is ze in hun waarde te laten, dan
zul je er zeker geen hinder van ondervinden.
De ene kat kun je redelijk
aanhalen en andere weer niet. ”
Wat voor baas zoeken jullie?
„We zijn op zoek naar boerderijen,
maneges of agrarische bedrijven
waar een aantal katten mogen worden
uitgezet. Enige voorwaarde is
dat wordt bijgedragen in de verzorging
door bijvoorbeeld bij te voeren.
In ruil hiervoor zullen ze muisjes en
ander loslopend ongedierte vangen
of verjagen. We plaatsen de katten
minimaal met zijn tweeën of bij
reeds aanwezige katten.”
Dier van de week
Elke week stelt Juanita Janssen
van Dierenopvang Op de Smakterheide
een dier voor dat op zoek is
naar een nieuw thuis. Deze week
zijn dat enkele boerderijkatten. Zij
vinden het maar niks dat ze
opgesloten zitten in de opvang. Ze
willen graag zelf bepalen waar ze
gaan en staan.
Wat is hun leukste kenmerk?
„Deze katten gaan graag hun eigen
weg en blijven daardoor het dichtst
bij het natuurlijke gedrag van de kat.
Richting ons mensen zijn ze duidelijk
in wat ze willen en vooral niet willen.”
Wat is hun favoriete bezigheid?
„Hun dagbesteding bestaat voornamelijk
uit, het observeren en beheren
van hun leefomgeving, eten, wassen
en slapen. Dit doen ze graag op
de voor hun veilige en fijne plekken.
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem dan contact op met
Dierenopvang Op de Smakterheide, tel. 0478-639062 of via info@smakterheide.nl.
De Bijzonder Mobiel 4 Daagse wordt
dit jaar gehouden van dinsdag 26
juli tot en met vrijdag 29 juli. Het
start- en eindpunt is in Meijel. Dat
meldt Iedereen Kan Sporten Noord-
Limburg.
,,De vierdaagse wil mensen met een
bewegingsbeperking de kans te geven
recreatief te bewegen. De vier
landelijke routes door de Peel, op de
grens van Brabant en Limburg, nodigen
daartoe uit.
De BM4D hoopt mensen te stimuleren
om hun grenzen te verleggen.
Niet alleen handbikers kunnen deelnemen.
Meedoen met een scootmobiel
of anders aangepast (fiets)middel
is ook mogelijk. De nadruk ligt op
het meedoen, niet op de prestatie’’,
valt er te lezen op de Facebookpagina
van het samenwerkingsverband
tussen gemeenten, zorgaanbieders
en speciaal onderwijs in Noord-
Limburg.
Klik voor aanmelden en meer informatie op
www.bijzondermobiel4daagse.nl.
Drie architecten zijn nog in de race
voor het nieuw te bouwen waterpaviljoen
in het gebied Seurenheide bij
Well.
De prijsvraag die de gemeente Bergen
in samenwerking met Architectuur
Lokaal uitschreef, leverde 120
inzendingen op. De jury heeft hieruit
drie ontwerpvoorstellen gekozen.
De genomineerde architecten
zijn Thomas Boerendonk (in samenwerking
met Daniel Arce Chu),
Chris van den Berk en Tomas Dirrix.
Zij werken hun visie de komende
tijd uit tot een ontwerp met begroting.
Deze ontwerpen worden
tentoongesteld. Deels op basis van
de reacties van bezoekers kiest de
jury een winnend ontwerp en een
runner-up. De gemeente is voornemens
om het winnende ontwerp te
realiseren en de vervolgopdracht
aan de winnaar te verstrekken.
In het gebied Seurenheide, onderdeel
van het plan Maaspark Well, is
ruimte voor een waterpaviljoen met
horecafunctie, een dagstrand en
kleinschalige verblijfsrecreatie.