Woensdag 30. 08. 2023 REGIO 11
Euver kwint, konfertute, fratse en bókse
Ein rubriek euver ’t gebroek van ós
modesjtaal, dialek, plat, Limburgs.
bóks: dat is opmirkelik. En es hae
zich de bóks gerete haet, haet ‘r zich
de vingere gebrend! Emes mit eine
gouwe grei in de bóks kènt grote
passe make. En eine bóksebaom is
eine kleine sjnaak.
Pès de volgende maondj. Blief gezóndj.
Reacties:
johnhertogh@gmail.com.
riek, wo ein wiengesjef mit z’ónne
tak Buschen- schenke of -schänke
heisj. In ’t Dutsj besjteit ’t woord
Fratze ouch nog ummer: Mach keine
Fratze.
Zo wanjelde ich lèts langs de Waldschänke
in Tudder. Nae ich bèn geine
trampelaer, saajelaer of klènje
raer, ich loup forsj door. Meistes gebroek
ich waal twee gaonsjtekke
(wanjelsjtekke) veur de zekerheid
en ’t gemaak. Intösje höb ich ouch
eine richtige wanjelhoud oppe kop.
Mer ich bèn gein wanjelbóks! Zo
nuimp me in Zitterd emes dae ummer
op paad is (op sjiep gaon, zègke
ze in Kirchrao!). Me haet ’t ouch
waal euver ein sjterk sjtök op ein aw
Ós Modesjtaal
Door John Hertogh i.s.m. Veldeke Krènk Zitterd-Gelaen-Bor
De rös is trök
De meiste luuj en kènjer zeen weier
aan ’t werk of nao sjool. De rös is
trök. Ofsjoon: waat ras dat mas,
woort vruiger gezag m.a.w. van wenig
wirke wurs te dik. Ruhe im Kuhstall
zag miene pap vruiger es ’t
häöm te drök woort es hae muig gewirk
thoeskoum. Es ’t te drök woort
zag hae ouch waal ’s: de kwint
sjprink mich. Ein kwint waar ein
sjnaor van ein instremènt. Mit ein
kwint van ein vrouw meinde me ein
pópperlöstige (oetgelaote) of óngedöljige
vrouw.
Konfertute en fratse
In 1970 gouf ’t ein leidje op de radio
van Conny Vink: ‘Maak dich neit dik,
dun is de mode’, angesj gezag sjtèl
dich neit zo aan. In Zitterd zaet me:
maak gein konfertute! Fertute, fetute,
fertiete (Vlaams) zeen dus flaw
grappe, sjtreke, kapsones, kemedie,
kure of nukke. Emes dae die maakde
nuimde me ouch waal ‘ne sjpregitsemaeker
of fratsemaeker. Frats
kump van ’t Italiaanse frasche, dat
waar eine tak mit blajer es oethangbraet
of oethangteike bie herberge.
De traditie van ‘t oetsjtaeke van eine
beblajerde tak besjteit nog in Euste-
Foto Getty Images
Heerlen/regio
FC Robinstijn zoekt
wensbegeleiders voor
voetballende kinderen
Vanwege de enorme groei van het
aantal wensen en activiteiten is de
stichting FC Robinstijn op zoek naar
wensbegeleiders. Sinds 2009 laat
FC Robinstijn voetbalwensen in vervulling
gaan voor kinderen, die om
welke reden dan ook, een steuntje in
de rug nodig hebben. En bij dat laatste
kan de landelijke stichting wel
wat extra hulp gebruiken. Het gaat
dan om een aantal keer per seizoen.
Belangstellenden kunnen contact opnemen
door het sturen van een berichtje naar
info@fcrobinstijn.nl.
Stein
Blaaskapellenfestival
van de Dirgelländer
Muzikanten
Het Dirgelenfeest, het jaarlijkse
blaaskapellenfestival van de Dirgelländer
Born
Koningsvogelschieten
bij Sint Martinus
Schutterij Sint Martinus uit Born
houdt zondag 3 september haar
burger- en koningsvogelschieten
Vooraf wordt het koningspaar van
het seizoen 2023, Richard en Sanne
Dijkstra, afgehaald op de Engelbertusstraat
3 in Buchten. Op weg naar
schietlocatie Op den Toren worden
aan het kerkhof bij het schutterskruis
overleden schutters en familieleden
herdacht.
Vanaf 14.30 uur start het schieten
van de burgervogel, waarbij het
schuttersseizoen van burgerkoningin
Mariska Buskermolen ten einde
loopt. Als de burgervogel geveld is,
wordt er gestreden voor de titel ‘koning
van het schuttersseizoen
2024’.
Muzikanten uit Stein, vindt
dit jaar plaats op zondag 3 september
bij Brasserie Merode aan de
Merodestraat in Nieuwdorp-Stein.
Naast de Dirgelländer Muzikanten,
zijn er optredens van de blaaskapellen
Torenkruiers uit Bocholt in België
en de Mährländer, met Mährische
en Böhmische muziek.
De aanvang is om 13.30 uur, de zaal gaat
open om 12.45 uur. De entree is vrij.
kittens. Een match is altijd te maken.
Natuurlijk helpen we eigenaren
om te kiezen voor een kat die
ook echt bij zijn of haar levensstijl en
verwachtingen past en kijken we
verder dan het uiterlijk.”
Waarom een kitten uit het asiel?
„Het adopteren van een dier uit een
dierenasiel geeft een geweldig gevoel;
je geeft een thuisloos dier een
fijne plek. Daarnaast zijn onze asielkatten
gecastreerd of gesteriliseerd,
hebben zij hun jaarlijkse
prikken gehad en zijn ze gechipt.
Het enige dat je zelf nog moet doen
is de chip registreren. Onze medewerkers
leggen precies uit hoe je dat
doet. Daarna kan het grote genieten
van je nieuwste gezinslid beginnen!
Benieuwd welke katten op zoek zijn
naar een thuis? Neem een kijkje op
www.ikzoekbaas.nl.”
Dier van de week
In Dierenbeschermingscentrum
Limburg zitten tientallen honden,
katten, konijnen en vogels die
dolgraag een nieuw baasje willen.
Elke week zet Saskia Thijssen er
één in het zonnetje. Hoewel een...
Zijn er nog kittens op zoek naar een
baas?
„Ja! Het is hoogseizoen voor onze
kattenafdeling. Niet alleen wachten
ruim dertig volwassen katten op
een thuis, in ons asiel en bij onze
gastgezinnen verblijven ook nog
eens ruim tachtig kittens die wachten
op een baas. Al deze dieren hebben
één ding met elkaar gemeen: ze
hopen allemaal een thuis te vinden!
Voor elke toekomstige katteneigenaar
is wel een ideale kat te vinden;
van ondernemende boeven tot rustige
schootkatjes en van mooie lapjespoezen
tot mysterieuze zwarte
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem contact op met
Dierenbeschermingscentrum Limburg via limburg@dierenbescherming.nl
struinheukske
Het is weer bramentijd
Het is weer bramentijd. Het plukseizoen
loopt van eind juli tot en met september
of soms zelfs oktober. Bramen
behoren tot dezelfde familie als
de framboos: meerdere kleine vruchten
die samen een vruchtlichaam
vormen. Ze smaken zoetzuur en zijn
geschikt voor vele bereidingen.
Omdat bramen best duur zijn, zijn ze
een luxe soort fruit. Bosplukkers
moeten oppassen. Jaarlijks worden
tientallen boetes uitgedeeld voor
wildplukken. Zolang het voor eigen
gebruik is, niet meer dan een klein
bakje, wordt het meestal gedoogd.
Bramen zijn namelijk ook belangrijk
voor onze natuur.
Door de vele gezonde voedingsstoffen
worden bramen gezien als het gezondste
fruit! Ze bevatten veel vitamines
en mineralen. De braam is de
meest calciumrijke fruitsoort. Ze zijn
een prima impuls voor de weerstand,
goed voor de hersenfuncties en kunnen
de kans op kanker verminderen.
Ook ingevroren behouden ze het
grootste deel van hun hoge voedingswaarde.
Ik las dat in een gebalanceerde voeding
met weinig toegevoegde suikers,
je niet te veel suiker binnenkrijgt.
Fruitsuikers worden in het lichaam
omgezet in glucose, nodig voor de
energievoorziening. Het Voedingscentrum
adviseert dagelijks 200
gram in twee porties fruit.
Piet Schuttelaar is eindredacteur van
denatuurgids.
nl, tijdschrift voor natuur, milieu
en heem in Limburg.
Om de week tekent columnist en
natuurliefhebber Piet Schuttelaar
een verhaal op vanuit zijn natuurhuisje.
Deze week: de bramentijd.
Bramen, heel gezond fruit. Foto Piet Schuttelaar
Door Piet Schuttelaar