woensdag 08. 09. 2021 11
NEERITTER
Weekend lang
wandelen langs
monumenten
Vorig jaar moest het Comité Monumenten
Neeritter nog alles annuleren.
Dit jaar gaat het Monumentenweekend
in het dorp dan toch door
en wel aanstaande weekend op zowel
zaterdag als zondag.
Het comité heeft een wandeling uitgezet
die bezoekers leidt langs de
bijzondere plekjes in en om het
dorp. Het gaat om in totaal 24 rijksmonumenten
en vier gemeentelijke
monumenten. Bij elk monument
staat een informatiebord. Samen
met de routebeschrijving geeft dit
een uitgebreid beeld van de geschiedenis
van het dorp. De wandeling is
ongeveer drie kilometer lang. Wandelaars
kunnen zowel op zaterdag
als op zondag tussen 14.00 en 18.00
uur de rondgang maken. Parkeren
kan op het Krekelbergplein. Bij het
startpunt van de wandeling, op
Driessensstraat 29 ligt vervolgens
een gratis routebeschrijving klaar.
Waken onder invloed? Nachtwakers te Weert
Wie zo’n honderd jaar geleden ’s
nachts door de straten van Weert
liep en een man ontmoette die een
hoop lawaai maakte, al schreeuwend
26 jaar de stad ‘doorkruist’ te hebben
vroeg Douven in 1873 om zijn
ontslag om zo, naar eigen zeggen,
‘[…] ongelukken te vermijden’. Met de
mededeling ‘Door den ouderdom,
kan ik des nachts niet meer zien’ onVAN
NUL TOT NU
DOOR THEO SCHERS
derbouwt hij zijn verzoek. Zijn
baantje werd in 1874 overgenomen
door Andreas Saes. Diens wedde
bedraagt ƒ 50,00 maar dan is hij ook
verplicht op te treden als schoorsteenveger.
Wat hij daarmee verdient,
hangt af van de opdrachtgevers.
Mogelijk dat het schoorsteenvegen
direct verband hield met zijn
nachtwakerschap want als de
schoorstenen goed onderhouden
werden, waren er minder schoorsteenbrandjes
en daarmee was er
ook minder gevaar voor de stad.
Wever
Ook Saes deed het erbij want in het
bevolkingsregister eind 19de eeuw
staat Saes als wever geregistreerd.
Samen met zijn vrouw Dorothea
Janssen is hij vader van een kinderrijk
gezin en woonachtig in de Hoogensteenweg.
In de 20ste eeuw
staat hij echter wel als nachtwaker
vermeld, wat erop kan duiden dat
die bezigheid inmiddels zijn hoofdtaak
is geworden. Geboren in 1841 is
hij dan al meer dan zestig jaar.
Onder invloed
De akte van deze nachtwaker biedt
nog een vermakelijk kijk in de dagelijkse
praktijk van het nachtwaken.
Het moet niet altijd gemakkelijk zijn
geweest om dag in dag uit ’s nachts
de straat op te gaan terwijl anderen
al op één oor liggen. In de bewaarde
brieven staat onder meer verteld
dat de bewuste nachtwaker op bepaalde
tijden zijn zoon liet lopen wat
natuurlijk niet volgens de regels
was. Bovendien had hij meerdere
malen wat te diep in het glaasje gekeken
alvorens op pad te gaan. Wie
nu denkt dat dit uitzonderingen waren,
komt bedrogen uit. De inspecteur
die van deze incidenten melding
maakte, maakte tevens de opmerking
dat het beter zou zijn als de
burgemeester de nachtwakers zou
verplichten zich voor 11.00 uur ’s
avonds bij het bureau te melden omdat
dan beter gecontroleerd kan
worden ‘in welken toestand zij verkeeren
daar gezegd wordt dat zij dikwijls
onder de invloed zoo niet erger
verkeeren’. Kwam onze ‘man’ misschien
toch nog van ‘de Tramhalt’.
Dit artikel verscheen eerder in het Weekblad
Het Land van Weert in 2008.
dat het 12 uur was, keek daar
wellicht niet raar van op. Dat was
geen man die wat al te luidruchtig
van ‘de Tramhalt’ op weg was naar
huis, maar de nachtwaker, die zijn
ronde deed.
Nu denken we bij een nachtwaker
aan een bewaker of veiligheidsbeambte,
die ’s nachts gebouwen, musea
of kantoren bewaakt tegen bijvoorbeeld
inbraak; in vroegere tijden
waren de nachtwakers juist niet
aan een bepaald object gebonden.
Het waren mensen van de buitenlucht
en van de wandel.
Waarschuwen
Nachtwakers stonden op de loonlijst
van het gemeentebestuur.
Daarvoor liepen zij op gezette tijden
’s nachts door de straten van de
stad, riepen het uur om en waarschuwden
indien nodig bij allerhande
gevaren voor de stad. Brand was
vanwege de deels nog houten bebouwing
en de beperkte middelen
van een brandweer hét gevaar bij
uitstek. Dat waarschuwen deed de
nachtwaker onder andere met een
klepper zodat hij in bepaalde plaatsen
bekend stond als klepperaar. In
de ‘boeken’ in Weert spreekt men
voortdurend over nachtwaker.
Toch moet ook de Weerter nachtwaker
een dergelijk instrument gehad
hebben, want in het museumgebouw
aan de Recollectenstraat
wordt nog een klepper bewaard.
Vóór het gebruik van zo’n klepper
moet een hoorn of een soortgelijk
blaasinstrument gebruikt zijn. Uit
de notulen van een raadsvergadering
van 1771 is er namelijk sprake
van dat de nachtwaker voor zijn
geld ook geacht wordt om ‘alle ueren
precies te blaesen aan de deur van den
regerenden borgemeester’.
Ontslag
Net als onze klokopwinder uit een
eerder verhaal was het een baantje
voor erbij. Nachtwaker Jacobus
Douven, opvolger van wijlen Jan
Weekers, bijvoorbeeld was schoenmaker.
Zijn wedde (in 1847) bedroeg
ƒ 42,50; per jaar wel te verstaan. Na
Ties d’n Umbelder, de laatste die beroepshalve met ‘lawaai’ door de
straten van Weert liep, niet zozeer als waker maar meer als omroeper.
FOTO GAW, NR. 5429
REGIO
WEERT/WEERT
Edelhertenexcursies
naar het Weerterbos
KELPENOLER
Agnes Stijnen vertelt
over geluk bij ZijActief
LIMERICK
Twee schilders uit het dorpje
Draakten
Die vaak weidse landschappen
maakten
Die riepen laatst zuur:
“De verf wordt té duur!”
Nu schildert men alleen nog maar
naakten!
Frans Adriaens, Weert
omschrijven?
„Omdat hij veel buiten geleefd
heeft, vindt hij het nog steeds spannend
om direct contact met mensen
te hebben. Hij is zich ervan bewust
dat de mens voor eten zorgt
en accepteert in ruil hiervoor wel
even vluchtig contact. Het is fijn
om te merken dat hij zich steeds
meer op zijn gemak voelt bij mensen
en soms net iets meer toenadering
zoekt.”
Waar zou hij zich het beste op zijn
plaats voelen?
„Het zou fijn zijn als Janus een
plekje zou krijgen bij mensen die
hem de vrijheid en ruimte kunnen
bieden, waar hij als een echte kat
lekker op jacht kan gaan. Als er dan
een ruimte is waar hij beschutting
kan vinden, zal hij het helemaal
naar zijn zin hebben.”
DIER VAN DE WEEK
Ben je geïnteresseerd in dit dier? Neem dan vrijblijvend contact op met De Beestenboel
via tel. 0495563981,
email
asielweert@planet.nl of kijk op de Facebookpagina.
Dierenasiel De Beestenboel vangt
voor bijna heel MiddenLimburg
de honden en katten op. Genoeg
aanbod dus voor Anne Vleeshouwers
om elke week voor één van
deze dieren extra aandacht te
vragen. Deze week is Janus aan de
beurt, een gecastreerde kater van
ongeveer 8 jaar.
Weet je iets over zijn afkomst?
„Janus is één van de katten die we
deze zomer hebben binnengekregen
omdat ze als buitenkatten tot
last waren, of dat men bezorgd om
ze was. Als je de zorg voor buitenkatten
op je neemt, moet je je wel
realiseren dat je ze dan ook de verzorging
geeft die ze nodig hebben.
Ook als ze iets mankeren of ouder
worden.”
Hoe kun je het karakter van Janus
Het Limburgs Landschap gaat vanaf
13 september bijna dagelijks edelhertenexcursies
naar het Weerterbos
houden.
De herten worden de komende weken
bronstig en dat laten ze blijken.
Deelnemers kunnen getuige zijn
van een spectaculaire schouwspel.
Aanmelden voor deze excursie is
verplicht. Een toegangstickets kost
7 euro per persoon en is verkrijgbaar
op de website van Het Limburgs
Landschap.
Agnes Stijnen geeft op woensdag 22
september een lezing over geluk
voor ZijActief om 20.00 uur in Trefcentrum
KelpenOler.
Wat maakt een mens gelukkig? Een
goede gezondheid? Het gezin? En
wat is geluk eigenlijk? Agnes Stijnen
vertelt er alles over. Ook legt ze uit
hoe mensen hun persoonlijke geluk
groter kunnen maken door het te delen
met anderen.
Aanmelden voor de lezing dient te gebeuren
voor vrijdag 17 september via tel. 0495651899
of email:
kelpenolerzijactief@
gmail.com. Voor leden van ZijActief is de lezing
gratis. Nietleden
betalen 5 euro.
/gmail.com
link