Woensdag 20. 09. 2023 13
REGIO
literaire hoek
Boeken van Jacques Thönissen vol magisch realisme
g ener huishouden én groene j
Ontdek op de markt wat jij kunt doen en wat we samen doen.
Een groener huishouden én groenere wijk.
Ontdek op de markt wat jij kunt doen en wat we samen doen.
Duurzaam Bouwloket Antares Afkoppelen regenwater
Emmaus Elektrische deelauto De Groene Brigade
Ozze Energie Kruidentuin Incluzio IVN
Een groener huishouden én groenere wijk.
Ontdek op de markt wat jij kunt doen en wat we samen doen.
PLUS Verbeeten Sempre Avanti De Toermalijn
Vrouwen Ontmoetingspunt Voedseltuinen
Zonnepanelenproject
kids
Stormbaan
De 3e editie van Klimaatmarkt op de Heide wordt mede mogelijk gemaakt door:
facebook.nl/deGlazenap
kids
Stormbaan
23 SEPTEMBER 2023 GLAZENAPPLEIN
11:00 - 16:00 uur
het Spaans moeten schrijven, een
taal die hij ook sprak, een wereldtaal,
zodat hij dan een groter publiek had
kunnen bereiken. Als rasverteller
schreef hij ook kinderboeken, die
jammer genoeg in Nederland onbekend
zijn gebleven.
Ik heb hem een keer op Aruba bezocht,
tijdens een boekenfestival
voor de jeugd, waar wij als schrijvers
optraden. Hij woonde in een wat hoger
gelegen huis, waardoor hij het
halve eiland kon overzien. Hij wilde
me het eiland laten zien, op de fiets,
maar ver kwamen we niet, want iedereen
hield hem aan om een praatje
te maken. Het meeste wat wetenswaardig
was over het eiland kwam ik
van hem te weten uit zijn vertellingen
op het terras bij zijn huis. Hij wilde
graag bijgepraat worden over Limburg
en Herten, zijn dorp aan de
Maas, maar vooral over het werk van
zijn broer Wijnand Thönissen, die er
altijd gebleven is, een succesvol schilder
die met verf heel kleurrijk doet
wat Jacques met woorden schilderde.
Thönissen zal ook in het Limburgse
literaire wereldje gemist worden,
omdat hij een van de weinigen was die
met verve vertelde en in zijn werken
ruimte maken voor wat ons als mensen
aan het alledaagse laat ontstijgen
en ons laat zien dat het leven niet gewoon
is maar een wonder is.
De boeken van Jacques Thönissen
zijn te verkrijgen bij de boekhandel
en bij Uitgeverij In de Knipscheer in
Haarlem (indeknipscheer.com). Nog
verkrijgbaar zijn de herziene uitgave
(2016) van zijn debuutroman Tranen
om de ara uit 1999, de romans Devah
(2010), Sarah, de zwarte Madonna
(2015), Versteende liefde (2019) en de
verhalenbundel Onder de watapana
(2013).
Thönissen werd in 1939 in Herten geboren,
studeerde voor onderwijzer
en vertrok als 22-jarige leraar naar
Aruba, waar hij tot zijn dood in juni
van dit jaar bleef wonen. Hij vergat
Limburg niet, getuige zijn boeken die
in Limburg spelen. De roman Sarah,
de zwarte Madonna speelt tijdens de
Tweede Wereldoorlog. In het boek
eert Jacques postuum zijn vader voor
het verzetswerk dat hij onder moeilijke
omstandigheden en met risico
voor eigen leven verricht heeft. Als
hoofd Arbeidsbemiddeling van het
Arbeidsbureau in Roermond wist hij
tewerkstelling van honderden landgenoten
in Duitsland te voorkomen
en enkele Sinti-families uit de handen
van de Grüne Polizei te houden. De
zwarte madonna uit de titel is de heilige
Sarah uit de plaats Les Deux Saintes
Maries de la Mer in Frankrijk,
waar Roma en Sinti elk jaar op bedevaart
gaan bij Sarah, hun beschermheilige.
Zoals ze ook elk jaar samen op
bedevaart gaan bij Maria van de Kapel
in ‘t Zand in Roermond en er een
muzikaal feest van maken.
Het merendeel van de boeken van
Jacques, grotendeels geschreven na
zijn pensionering als docent en directeur
van de Sint-Augustinus-mavo
op Aruba, speelt op het eiland. In al
die jaren was hij een echte Arubaan
geworden. Door zijn kennis van de
taal, het Papiaments, waarin hij ook
les gaf, en door zijn donkere uiterlijk,
moet iedereen daar gedacht hebben
dat hij ook op Aruba geboren en getogen
was.
In zijn boeken vindt hij aansluiting bij
het magisch realisme van de grote
Zuid- en Midden-Amerikaanse vertellers,
zoals Gabriel Garcia Marquez
uit Columbia en Mario Vargas Llosa
uit Peru. In zijn boeken beschrijft hij
wat op het eiland alledaags is en wat
door hem ook als alledaags beschreven
wordt, maar dan gebeuren er onverwacht
wonderlijke dingen waarvan
je als lezer denkt ‘hee, kan dat
wel?’, maar het gebeurt. Voor hem als
schrijver zijn bovennatuurlijke verschijnselen
net zo normaal als alles
wat zichtbaar en voelbaar is. Dat zit
ook verborgen in het leven van vele
Arubanen en de andere bewoners
van de Cariben, met zijn vele religies
die sporen meedragen van vele oorspronkelijke
culturen uit Afrika, Azië
en Europa. Waardoor een magische
mengeling is ontstaan van het katholieke
geloof en de daarbij behorende
mysteries met Afrikaanse en indiaanse
godsdiensten, van joodse en
Aziatische kolonisten en slaven. Magie
en alledaagsheid die met elkaar
verstrengeld zijn, zoals het ook in de
literatuur van Zuid-Amerika heel gewoon
is. Het is de magie waarmee de
verteller Jacques Thönissen vooral
ons als lezers confronteert, waarmee
hij ons aan het denken zet over hoe
magisch het leven op zichzelf al is.
Misschien had hij zijn vertellingen in
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Ton van Reen over
Jacques Thönissen.
Jacques Thönissen. Archieffoto Marlon de Bruijn
DOOR TON VAN REEN
/deGlazenap
/(indeknipscheer.com
